سیستم اعلام حریق چیست | راهنمای جامع

انواع سیستم اعلام حریق ساختمان کدام است؟

سیستم‌های کشف و اعلان حریق را از جنبه‌های مختلفی مثل روش فعال سازی، نوع کاربری یا قابلیت‌های پوشش‌دهی و… می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. از لحاظ شیوه فعال سازی می‌توان به دو نوع کلی زیر اشاره کرد:

سیستم اعلام حریق دستی

یک سیستم تشخیص حریق دستی دارای مکانیسم فعالیت خودکار و اتوماتیک نیست و فقط به‌صورت دستی امکان فعال سازی دارد؛ یعنی استفاده از تجهیزاتی مثل شستی اعلام حریق.

سیستم تشخیص حریق اتومات یا خودکار

سیستم اعلام حریق خودکار به‌وسیله تشخیص دتکتورها و سیگنال ارسال شده از آن‌ها فعال می‌شود و نیازی به دخالت انسانی ندارد. لازم به ذکر است که وجود تجهیزات تشخیص حریق دستی در سیستم های خودکار نیز الزامی است.

سیستم‌های خودکار کشف و اعلام حریق نیز خود به دو نوع موضعی یا انفرادی و مرکزی تقسیم می‌شوند:

سیستم تشخیص حریق خودکار موضعی: در این سیستم خود دتکتورها دارای آژیر هشدار هستند و سیستم مرکزی کنترل ندارند.

سیستم اعلام حریق خودکار مرکزی: این سیستم‌ها دارای کنترل پنل هستند و پنل سیگنال‌ها را از دتکتورها دریافت و به تجهیزات هشدار و سیستم اطفای حریق ارسال می‌کنند.

انواع سیستم کشف و اعلام حریق خودکار مرکزی

انواع مختلفی از سیستم‌های تشخیص حریق اتومات مرکزی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

سیستم های اعلام حریق متعارف (Conventional)

در سیستم اعلام حریق متعارف ساختمان را به مناطق یا زون‌هایی تقسیم می‌کنند و هر زون توسط یک مدار جداگانه نظارت می‌شود. هنگامی که یک آتش سوزی اتفاق می‌افتد، کنترل پنل زون خاصی را که در آن آتش سوزی در حال وقوع است را نشان می‌دهد.

سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable)

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نسب به نوع متعارفی پیشرفته‌تر هستند. در این سیستم، هر یک از دتکتورها آدرس منحصر به‌فرد (IP) خود را دارند و وقتی فعال می‌شوند، کنترل پنل محل دقیق و دستگاهی که فعال شده است را نشان می‌دهد.

سیستم های اعلام حریق بی سیم (Wireless)

از سیستم اعلام حریق بی سیم، برای مکان‌هایی استفاده می‌کنند که امکان سیم‌کشی فیزیکی فراهم نیست. به همین جهت از فناوری بی سیم و از طریق امواج رادیویی برای برقراری ارتباط بین تجهیزات و کنترل پنل استفاده می‌کنند.

انواع سیستم اعلام حریق از نظر کاربرد

سیستم اعلان حریق از این نظر که در چه محیطی قرار است استفاده شود هم تقسیم‌بندی می‌شود. از لحاظ نوع کاربری این سیستم‌ها را می‌توان به دو نوع کلی خانگی و صنعتی تقسیم کرد:

سیستم تشخیص حریق خانگی

سیستم کشف حریق خانگی برای شناسایی و هشدار به ساکنان در مورد وقوع آتش سوزی یا وجود دود در ملک مسکونی طراحی شده است. ین سیستم‌ها معمولاً شامل دتکتورهای دود و حرارت هستند که در بخش‌های مختلف ساختمان نصب می‌شوند و در صورت تشخیص خطر، با به‌صدا درآوردن آژیر، افراد را مطلع می‌کنند. استفاده از این سیستم‌ها در خانه‌ها، آپارتمان‌ها و برخی فضاهای تجاری و اداری کوچک رایج است.

سیستم تشخیص حریق صنعتی

سیستم‌های تشخیص حریق صنعتی برای  ساختمان‌ها و تأسیسات بزرگ‌تر مانند کارخانه‌ها، انبارها و مجتمع‌های اداری طراحی شدند. این سیستم‌ها از تجهیزات پیشرفته‌تری نسبت به مدل خانگی بهره می‌برد و همچنین دارای قابلیت یکپارچه‌سازی با دیگر سیستم‌های ایمنی از جمله اطفای حریق و سیستم‌های تهویه هستند. به‌طور کلی، درحالی که هم سیستم‌های اعلام حریق خانگی و هم سیستم‌های تشخیص حریق صنعتی به‌منظور تشخیص و هشدار آتش عمل می‌کنند، دومی برای پاسخگویی به ماهیت پیچیده‌تر محیط‌های صنعتی طراحی شده است.

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق

نحوه عملکرد این سیستم به این صورت است که وقتی که دتکتورها آثار حریق مثل دود، حرارت یا شعله را تشخیص می‌دهند، سیگنالی را به کنترل پنل مرکزی ارسال می‌کنند. کنترل پنل سیگنال‌های دریافتی را پردازش می‌کند تا مشخص کند که آیا باید سیستم هشدار حریق فعال گردد یا خیر. برخی از سیستم‌ها ممکن است از الگوریتم‌های هوشمند یا هوش مصنوعی برای تمایز بین محرک‌های تصادفی و رویدادهای واقعی آتش‌سوزی استفاده کنند و هشدارهای کاذب را کاهش دهند.

اگر کنترل پنل وجود حریق را تشخیص دهد تجهیزات هشداردهنده مثل آژیرها و فلاشرها را فعال می‌کند. همچنین در صورت وجود سیستم اطفای حریق اتوماتیک، ممکن است آن را هم فعال کند. در برخی سیستم‌ها نیز ممکن است سیستم به طور خودکار با یک ایستگاه آتش نشانی تماس بگیرد.

استانداردها و الزامات قانونی

چندین استاندارد وجود دارد که معمولاً برای سیستم های اعلان حریق استفاده می‌شود. این استانداردها دستورالعمل‌هایی را برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های تشخیص حریق ارائه می‌کنند تا از اثربخشی آن‌ها اطمینان حاصل شود. برخی از استانداردهای شناخته شده سیستم اعلان حریق عبارت‌اند از:

مقررات ملی ساختمان ایران (ویرایش سال 1395؛ مبحث های 3، 13 و 21)

استاندارد NFPA 72: این استاندارد نصب، آزمایش، بازرسی و نگهداری سیستم‌های تشخیص را تحت پوشش قرار می‌دهد. استانداردهای NFPA مورد قبول مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران است.

استاندارد UL 864: این استاندارد الزامات مربوط به واحدهای کنترل و لوازم جانبی سیستم‌های اعلام حریق، از جمله منابع تغذیه، اعلام‌کننده‌ها و دستگاه‌های آغازگر را فراهم می‌کند.

کد بین‌المللی آتش سوزی (IFC): این کد حداقل الزامات را برای سیستم‌های حفاظت حریق از جمله سیستم های اعلام حریق در ساختمان‌های جدید و موجود تعیین می‌کند.

استاندارد BS 5839: این استاندارد توصیه‌هایی را برای طراحی، نصب، راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌های اعلام حریق در انگلستان ارائه می‌کند. راهنمایی در مورد انواع مختلف سیستم‌های تشخیص حریق از جمله سیستم‌های دستی، اتوماتیک و صوتی ارائه می‌دهد. این استاندارد مورد قبول مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران است.

استاندارد EN 54: این استاندارد یک استاندارد اروپایی است و شامل بخش‌های مختلفی است که جنبه‌های مختلف سیستم اعلام حریق مانند تجهیزات کنترل را پوشش می‌دهد.

طراحی، نصب و اجرای سیستم اعلام حریق

طراحی سیستم اعلان حریق شامل ایجاد طرحی برای اجرای سیستم در یک ساختمان برای اطمینان از تشخیص زودهنگام و اطلاع‌رسانی آتش‌سوزی است.

مراحل کلیدی طراحی یک سیستم تشخیص و هشدار حریق عبارت‌اند از:

• شناسایی اهداف
• انجام یک ارزیابی خطر
• تعیین زون‌های حریق
• انتخاب تجهیزات
• منبع تغذیه و پشتیبان
• تهیه مستندات و نقشه 

پس از طراحی، مرحله نصب سیستم اعلام حریق شامل مراحل و ملاحظات متعددی از جمله ارزیابی ساختمان، سیم کشی، نصب دستگاه ها و تجهیزات، تست و راه اندازی است. این کار باید توسط یک شرکت مشاور آتش نشانی دارای تاییدیه از سازمان آتش نشانی انجام گیرد.

 تجهیزات مجاز برای نصب در سیستم اعلام حریق

برای تجهیزات آتش نشانی و اعلام حریق در ساختمان‌ها، توجه به الزاماتی که توسط سازمان آتش نشانی تعیین شده است ضروری است. برخی از این نکات عبارت‌اند از:

• بر روی تجهیزات باید مدل، کد تأییدیه آزمایشگاه و کمپانی سازنده ثبت شده باشد.
• باید نمایندگی این محصولات در لیست سازمان آتش نشانی باشد.
• الزامی است که تجهیزات نصب شده در یک سیستم  همه از یک برند باشند.
• در صورتی که در یک سیستم  افراد مجبور به استفاده از برندی غیر برند پیش‌فرض سیستم شوند ارائه گواهی تطبیق عملکرد تجهیزات با دستگاه جدید و تست معتبر و مورد تأیید سازمان آتش نشانی ضروری است. در خصوص تجهیزات خاص مانند دتکتورهای شعله، نمونه‌بردار هوا، دودی خطی، حرارتی خطی و نظایر آن، با نامه تطابق رسمی قابل استعلام از سازنده، مورد قبول و مسئولیت صحت عملکرد سیستم بر عهده سازنده و نمایندگی مجاز آن است.
• تعهد ارائه دو سال گارانتی از زمان مهر و امضای گواهی اصالت تمامی تجهیزات و خدمات سیستم اعلان حریق اعم از اصلی و فرعی توسط نمایندگی تجهیزات الزامی است.
• تعهد ارائه 10 سال خدمات تامین قطعات یدکی از زمان مهر و امضای گواهی اصالت برای تمامی تجهیزات اعلان حریق اعم از اصلی و فرعی الزامی می باشد.

نصب این سیستم‌ها در ساختمان باید بر اساس جدول زیر انجام گیرد:

برندهای معروف و مطرح سیستم تشخیص حریق

در جدول زیر برای شما برخی از برندهای مطرحی که مورد تأیید سازمان آتش نشانی هستند را آورده‌ایم:

خدمات گنجینه پاوان در زمینه سیستم اعلام حریق

• شرکت گنجینه پاوان با ارائه محصولات با کیفیت، مبتنی بر تکنولوژی روز و با کمترین هزینه، توانسته است رضایت مشتریان خود را جلب کند. بهره‌گیری از تیمی متخصص، نقش مهمی در ارائه خدمات باکیفیت و پاسخ‌گویی به نیازهای متنوع بازار داشته است. همچنین، این شرکت از طریق برقراری تعاملات دو جانبه با شرکت‌های معتبر داخلی و خارجی، زمینه‌ساز تبادل دانش و گسترش همکاری‌های بین‌المللی شده است. گنجینه پاوان در زمینه سیستم‌های کشف و اعلام حریق، خدمات زیر را ارائه می‌نماید:
• ارائه خدمات مشاوره تخصصی
• طراحی، نصب و اجرا
• نظارت
• تأمین و تدارکات
• تست و راه‌اندازی
• آموزش
• خدمات پس از فروش
• تعمیر و نگهداری
• مهندسی، خرید و ساخت

حرف پایانی: چرا گنجینه پاوان؟

سیستم کشف و اعلام حریق طبق مقررات ملی ساختمان برای برخی سازه‌ها اجباری است و مالکان جهت اخذ تاییدیه آتش نشانی برای ساختمان چند طبقه باید از طریق یک شرکت ایمنی و آتش نشانی مورد تأیید سازمان آتش نشانی اقدام به نصب سیستم مذکور نماید.

گنجینه پاوان به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این زمینه خدمات مشاوره، آموزش، طراحی، مهندسی، تأمین و تدارکات، نصب و اجرا و تعمیر و نگهداری را در این زمینه ارائه می‌کند.

در حال حاضر شرکت گنجینه پاوان جزو وندور لیست سازمان آتش نشانی استان تهران با بهره‌ مندی از تجارب و توانایی‌ نیروی انسانی و استفاده از تکنولوژی و استاندارهای روز دنیا افتخار دارد که بهترین و مناسب ترین خدمات را در این زمینه به مشتریان خود ارائه دهد. همچنین در صورت نیاز، گنجینه پاوان اطلاعات کاربردی و مفیدی را به منظور پیشگیری از بروز خطرات احتمالی در اختیار مشتریانش قرار می‌دهد و سعی می‌کند به صورت همه جانبه به تمامی نیازهای آنان پاسخ دهد.

از پروژه‌های اجرا شده توسط گنجینه پاوان در زمینه سیستم اعلام حریق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ایساکو

سینا دارو

بانک ملت

موسسه پژوهشی فرهنگ و هنر دانشگاه تهران

شرکت سرمایه گذاری ساختمانی سپه (امید2)

توانیر

بانک رفاه

شرکت ارتباطات زیرساخت

برای دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در گنجینه پاوان با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید. جهت تماس با مشاورین گنجینه پاوان با شماره 9-88222801-021 بگیرید.