شرایط نصب دتکتور حرارتی طبق ضوابط ملاک عمل سازمان آتش نشانی

معاونت حفاظت و پیشگیری از حریق سازمان آتش نشانی ضوابط ملاک عمل را بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی برای انواع سیستم های اعلام و اطفا حریق مشخص می کند. در این مطلب از مقالات گنجینه پاوان شرایط نصب دتکتور حرارتی را طبق ضوابط ملاک عمل سیستم های کشف و اعلام حریق سازمان آتش نشانی بررسی می کنیم.

 

دتکتور یا آشکار ساز حرارتی چیست؟

آشکارساز یا دتکتور حرارتی (heat detector) یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که برای تشخیص و هشدار به افراد از وجود آتش یا دمای بالا در یک منطقه خاص استفاده می شود.

آشکارسازهای حرارتی با اندازه گیری تغییرات دما در محیط اطراف خود، کار می کنند. هنگامی که دما از یک آستانه خاص بالاتر می رود، آشکارساز زنگ خطری را برای هشدار به افراد در مورد آتش سوزی احتمالی ایجاد می کند.

آشکارسازهای حرارتی معمولاً در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند که در آن آشکارسازهای دود ممکن است به دلیل وجود گرد و غبار، دود یا سایر عواملی که می‌توانند باعث ایجاد آلارم کاذب شوند، مناسب نباشند. همچنین در خانه‌ها و ساختمان‌هایی که آشکارسازهای دود ممکن است مؤثر نباشند، مانند مناطقی که آتش‌سوزی بدون دود ممکن است رخ دهد یا خطر آتش ‌سوزی کند وجود دارد، استفاده می‌شود.

از آنجا که ضوابط نصب دتکتور حرارتی بر اساس نوع آن متفاوت است در ادامه به بررسی انواع آنها می پردازیم.

 

 

دتکتور حرارتی دما ثابت و با نرخ دمای افزایشی

انواع مختلفی از دتکتورهای حرارتی وجود دارد، از جمله آشکارسازهای دمای ثابت که زمانی که دما به یک سطح از پیش تعیین شده می‌رسد، زنگ هشدار را ایجاد می‌کنند، و آشکارسازهای نرخ افزایش که زمانی که دما در مدت زمان کوتاهی به سرعت بالا می‌رود، زنگ هشدار را ایجاد می‌کنند.

 

آشکارساز حرارتی نقطه ای و خطی

دتکتورهای حرارتی نقطه ای و دتکتورهای حرارتی خطی دو نوع دتکتور حرارتی هستند که در سیستم های حفاظت حریق مورد استفاده قرار می گیرند.

آشکارساز حرارت نقطه یک نقطه یا منطقه خاص را برای تغییرات دما نظارت می کند. معمولاً بر روی سقف یا دیوار نصب می‌شود و زمانی که دما به یک آستانه معین می‌رسد، با ایجاد زنگ هشدار به گرما پاسخ می‌دهد. آشکارسازهای حرارتی نقطه ای معمولاً در مناطقی که احتمال شروع آتش سوزی وجود دارد مانند آشپزخانه ها، اتاق های دیگ بخار و مکان های ذخیره سازی استفاده می شود.

 

 

آشکارساز حرارت خطی تغییرات دما را در طول مشخصی از کابل یا سیم تشخیص می دهد. معمولاً در مناطقی نصب می شود که آتش می تواند به سرعت گسترش یابد، مانند تسمه نقاله، سینی کابل و تونل ها. آشکارسازهای حرارتی خطی طوری طراحی شده‌اند که وقتی دمای کابل یا سیم به سطح از پیش تعیین ‌شده‌ای می‌رسد که نشان ‌دهنده وجود آتش‌سوزی است، زنگ هشدار را ایجاد کند.

آشکارسازهای حرارتی نقطه ای و آشکارسازهای حرارتی خطی هر دو در تشخیص آتش سوزی مؤثر هستند، اما بسته به نیازهای خاص ساختمان یا تأسیسات در کاربردهای متفاوتی استفاده می شوند.

 

شرایط و ضوابط ملاک عمل نصب دتکتور حرارتی نقطه ای

• حداکثر پوشش دتکتور حرارتی طبق استاندارد یا دستورالعمل سازنده آشکارساز، در نظر گرفته می شود. به طور مثال در صورتی که دتکتور حرارتی دارای استاندارد EN54-5 باشد، شعاع پوشش آن 5.3 متر است. بنابراین هیچ قسمتی از اتاق نباید خارج از محدود 5.3 متر دتکتور حرارتی قرار گیرد.
• برای راهروهای با عرض 2 متر و کمتر، حداکثر فاصله آشکارسازهای حرارتی از یکدیگر دو برابر شعاع پوشش و حداکثر فاصله از ابتدا و انتهای راهرو برابر با شعاع پوشش (در مثال اخیر 5.3) خواهد بود.

 

ضوابط NFPA 72

• دتکتورهای حرارتی باید به صورتی انتخاب شوند که دمای تشخیص آن حداقل 11 درجه بیش از حداکثر دمای سقف اتاق باشد.
• حداقل فاصله افقی نصب آشکارساز حرارتی نقطه ای به سقف، 100 میلی متر از دیوار و در صورت نصب آن به دیوار، حدفاصل 100 تا 300 میلی متری از سقف می باشد.
• تمامی ضرایب کاهنده شعاع پوشش دتکتور حرارتی شامل ضرایب تیر و بیم، سقف شیب دار و ارتفاع برای جانمایی در نظر گرفته می شود.
• حداقل شعاع پوشش آشکارساز حرارتی 0.28 ارتفاع کف تا سقف می باشد.
• نصب دتکتور حرارتی در سقف های دارای بیم سقفی و تیر به صورت زیر است:
• بیم و تیر با عمق کمتر از 100 میلی متر به عنوان سقف صاف در نظر گرفته می شود.
• در سایر موارد از جدول زیر پیروی گردد:

 

 

شرایط نصب آشکارساز حرارتی در سقف های شیب دار

1. برای سقف های با شیب کمتر از 30 درجه معیار محاسبه پوشش دتکتور حرارتی، حداکثر ارتفاع سقف است.
2. جهت سقف های با شیب برابر یا بیش از 30 درجه، معیار محاسبه پوشش آشکارساز حرارتی، برای دتکتورهای در نظر گرفته شده در بالاترین ارتفاع، حداکثر ارتفاع سقف و برای سایر آشکارسازها میانگین ارتفاع سقف یا حداکثر ارتفاع سقف می باشد.
3. معیار محاسبه سطح پوشش آشکارساز، تصویر بر سطح افقی پایین آن می باشد.
4. اولین ردیف آشکارسازها حدفاصل 0.1 تا 0.9 متری بالاترین ارتفاع سقف جانمایی و در صورت نیاز به ردیف های بیشتری از آشکارسازها در سایر سطوح، جانمایی تا ایجاد پوشش کامل ادامه می یابد.

 

 

تاثیر ارتفاع سقف بر جانمایی آشکارساز حرارت

ضروری است که برای جانمایی آشکارساز حرارتی در سقف های با ارتفاع بیش از 3 متر تا 9.1 متر، ضریب کاهش پوشش طبق جدول زیر در نظر گرفته شود.

 

توضیح: جدول بالا برای آشکارساز حرارتی خطی و افزایشی خطی تیوپ پنوماتیکی کاربرد ندارد.

 

ضوابط استاندارد BS5839 برای نصب دتکتورهای حرارتی

• استفاده از دتکتور حرارتی Class A1 و Class A2 در کاربردهایی با حداکثر دمای محیطی کمتر از 40 درجه سانتی گراد، مجاز می باشد.
• در کاربری هایی با دمای محیطی 40 درجه یا بیشتر، از آشکارسازهای حرارتی Class B تا G استفاده گردد.
• برای سقف های شیب دار، پوشش آشکارساز حرارتی تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به ازای هر درجه شیب 1 درصد افزایش می یابد و حداکثر افزایش آن 25 درصد می باشد. همچنین پوشش سایر آشکارسازها مشابه سقف صاف می باشد.
• ضروری است در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف های دارای مجموعه ای از تورفتگی های کوچک، حسگر حرارت آشکارساز حرارتی حدفاصل 25 تا 150 میلی متری سقف قرار گیرد.
• ضرورت دارد در سقف های شیب دار، اولین ردیف دتکتورهای حرارتی حدفاصل 150 میلی متری سقف تعبیه گردد.
• در صورت وجود سقف دارای مجموعه ای از تورفتگی های متعدد، یا بیم های سقفی متقاطع، نصب دتکتور حرارتی طبق جدول زیر انجام می گیرد:

 

 

 

 

• در صورت وجود تیر یا بیم های سقفی موازی متعدد در سقف اتاق، جانمایی آشکارسازهای حرارتی طبق جدول زیر انجام می گیرد:

 

توضیح: فاصله دتکتور حرارتی تا دیوار جنبی برابر با 50 درصد M می باشد.

 

 

• حداکثر ارتفاع نصب مجاز آشکارساز حرارتی Class A در سقف صاف 9 متر و برای سایر کلاس ها 7.5 متر می باشد.
• در صورت وجود ارتفاع بیشتر در بخش کوچکی از سقف (حداکثر 10 درصد مساحت)، حداکثر ارتفاع نصب مجاز دتکتور حرارتی در آن بخش، برای تمامی کلاس ها 10.5 متر می باشد.

 

ضوابط ملاک عمل برای نصب دتکتور حرارتی خطی

• آشکارساز حرارتی خطی یا کابل های حرارتی اعلام حریق جهت حفاظت از تجهیزات یا محل های خاص نظیر سینی کابل، تا حد امکان نزدیک به تجهیز اجرا می گردد.
• حداکثر پوشش دتکتور حرارت خطی طبق استاندارد یا دستورالعمل سازنده آن در نظر گرفته می شود. به طور مثال در صورتی که آشکارساز حرارتی خطی دارای استاندارد EN54 باشد، هیچ قسمتی از اتاق نباید خارج از محدوده دمای ذکر شده در استاندارد آشکارساز باشد.

 

NFPA 72

• آشکارساز حرارتی خطی، در محدوده 50 سانتی متر از سقف، قابل نصب بر روی دیوار می باشد.

 

BS5839

• برای سقف های شیب دار، پوشش آشکارساز تعبیه شده در قله شیب یا نزدیک آن، به ازای هر درجه شیب 1 درصد افزایش می یابد و حداکثر افزایش آن 25 درصد می باشد. همچنین پوشش دتکتورهای حرارتی خطی سایر سطوح، مشابه سقف صاف می باشد.
• ضرورت دارد در فضاهای مخفی نظیر سقف و کف کاذب و سقف های دارای مجموعه ای از تورفتگی های کوچک، نصب دتکتور حرارتی خطی حدفاصل 25 تا 150 میلی متری سقف انجام گیرد.
• ضروری است در سقف های شیب دار، اولین مسیر آشکارساز حرارتی حدفاصل 150 میلی متری قله سقف تعبیه گردد.
• در صورت وجود پارتیشن یا قفسه حدفاصل 30 سانتی متری سقف اول، پارتیشن یا قفسه به صورت دیوار کامل فرض شده و سپس نصب دتکتور حرارتی خطی انجام گردد.
• در صورت وجود موانعی نظیر تیر و بیم سقفی با عمق بیش از 10 درصد ارتفاع سقف تا کف اتاق و سقف تا کف کاذب، مانع به صورت دیوار کامل فرض شده و سپس آشکارساز حرارتی خطی جانمایی می گردد.

 

گنجینه پاوان، ارائه دهنده خدمات تامین، مشاوره، نصب و اجرای سیستم های اعلام حریق

شرکت گنجینه پاوان به عنوان شرکت مشاور ایمنی و آتش نشانی عضو وندور لیست سازمان آتش نشانی استان تهران به ارائه انواع خدمات طراحی، تامین، آموزش، مشاوره، نصب و اجرا، تعمیر و نگهداری در حوزه سیستم اعلام حریق، سیستم اطفا حریق، سیستم F&G و تجیهزات ایمنی صنعتی و حفاظت فردی می پردازد.

برای دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات تکمیلی با کارشناسان ما در گنجینه پاوان تماس حاصل فرمایید.