تنها در کشور بریتانیا، در 10 سال گذشته شاهد کاهش 37 درصدی تعداد حوادث مرتبط با اطفای حریق ساختمان بوده‌ایم که به خدمات آتش‌نشانی نیاز داشته‌اند، این مسأله با کاهش 27 درصدی تعداد تلفات نیز همراه بوده است. این کاهش در آمار مرگ و میر تا حدی به دلیل پیشرفت در اقدامات مربوط به اطفای حریق ساختمان بوده که هم پیشگیری و هم مقابله را با آتش را شامل می‌شود، اقداماتی که هشدارهای اولیه را هنگام بروز حریق در بر می‌گیرد، از گسترش بیشتر آتش جلوگیری می‌کند و امکان خروج سریع و ایمن از ساختمان‌های در حال سوختن را فراهم می‌کند.
با وجود کاهش چشمگیر آتش‌سوزی‌های منجر به آسیب، در سال 2019، هنوز راه‌های بیشتری برای بهبود روش‌های اطفای حریق وجود دارد تا در ساختمان‌ها از جان افرادی که در آنها زندگی و کار می‌کنند، بهتر محافظت شود.
شرکت‌های ساختمانی نقش قابل توجهی در طراحی و ساخت ساختمان‌های مقاوم در برابر حریق دارند. بدین ترتیب، چه الزاماتی باید برآورده شود، خطر چگونه ارزیابی شود و کدام روش های حفاظتی باید اجرایی شود تا ایمن‌سازی ساختمان‌ها به نتیجه برسد؟
اطفای حریق در ساجتمان و استانداردهای بین‌المللی؛
کشور بریتانیا از جمله کشورهایی است که قوانین سختگیرانهای در زمینه‌ی اطفای حریق ساختمان دارد و از این منظر مورد بسیار مناسبی برای بررسی قوانین مقابله و اطفای حریق در ساختمان‌ها محسوب می‌شود.
امروزه، دستور اصلاح مقررات (ایمنی آتش‌نشانی) مصوب سال 2005 در کشور بریتانیا تقریباً برای هر ساختمانی به جز خانه‌های شخصی اعمال می‌شود. این قانون تأکید می‌کند که هر شخصی که در ساخت هر ساختمان مشارکت دارد باید تا حد امکان اقدامات مؤثری برای کاهش خطر آتش‌سوزی انجام دهد تا همواره این اطمینان وجود داشته باشد که در صورت وقوع آتش‌سوزی، افراد می‌توانند به سرعت ساختمان را تخلیه کنند.
بخش دیگری از این قوانین به دستورالعمل‌های مراقبت از دارایی‌های خانگی از طریق چندین الزام کلی می‌پردازد: هشدارهای آتش‌سوزی و نحوه تخلیه ساختمان، کاهش امکان گسترش آتش در داخل و خارج از ساختمان و دسترسی مناسب برای خدمات آتش‌نشانی، جملگی از این دستهاند.
چرا ارزیابی ریسک مهم است؟
قبل از طراحی یا اعمال هرگونه استراتژی حفاظت از آتش و اطفای حریق ساختمان، پیش‌بینی خطرات احتمالی بسیار مهم است. یک ارزیابی کامل از احتمال خطر بروز آتش‌سوزی باید به عنوان بخشی از فرآیند طراحی نقشه ساختمان، انجام شود. علاوه بر این این ارزیابی باید در طول ساخت و ساز (برای اطمینان از رعایت اقدامات ایمنی در برابر آتش) و سپس قبل از تحویل ساختمان نوساز به خریدار تکرار شود. این مرحله نهایی خیال ساکنان خانه را از نظر اجرای اقدامات ایمنی به منظور اطفای حریق ساختمان آسوده می‌کند.
اطفای حریق ساختمان و باید و نبایدهای ارزیابی خطر آتش‌سوزی؛
- خطرات آتش‌سوزی را شناسایی کنید، از جمله نقاط اشتعال احتمالی، مواد قابل احتراق یا مسیرهایی که می‌تواند به جابه‌جایی حریق یا به گسترش آن کمک کند.
- افراد در معرض خطر را شناسایی کنید. مثلا برای پرسش‌هایی نظیر سؤالات زیر پاسخی مناسب پیدا کنید:
آیا افراد توان‌یاب جسمی وجود دارند که ساکن ساختمان مورد نظر باشند و هنگام بروز حریق و برای تخلیه ساختمان به کمک نیاز داشته باشند؟ آیا ساختمان مورد نظر به هر نحوی از انحاء با مواد قابل اشتعال سر و کار دارد؟ کاربری ساختمان مورد نظر مسکونی، صنعتی یا تجاری است؟
- بررسی کنید که چگونه می‌توان خطرات احتمالی را با کمک اقدامات حفاظتی در برابر آتش حذف یا کاهش داد.
- برای شرایط اضطراری برنامه‌ریزی کنید: مثلا راه‌های فرار ایجاد کنید و برای خدمات آتش‌نشانی دسترسی تعریف کنید.
- رویه‌های مورد نیاز برای بازبینی و بررسی عملکرد سیستم‌های اعلام و اطفای حریق نصب شده را در محل قرار دهید.
حفاظت فعال و غیرفعال در برابر آتش؛
پس از حذف خطرات احتمالی، باید اقداماتی را برنامه‌ریزی کنید که تأثیر حوادث ناگوار را کاهش دهد. برای انجام این کار، هر دو سیستم حفاظت آتش فعال و غیرفعال باید در محل قرار گیرند. این اقدامات با هم باعث توقف آتش‌سوزی و جلوگیری از گسترش آن می‌شود. معماران و پیمانکاران باید هر دو نوع اقدامات را برای طراحی یک ساختمان در نظر بگیرند و برای حفاظت مداوم از ساختمان به طور مستمر این اقدامات را تکرار کنند.
اطفای حریق ساختمان و حفاظت فعال در برابر آتش؛
اصطلاح «حفاظت فعال در برابر حریق» اقداماتی را توصیف می‌کند که برای متوقف کردن آتش پس از بروز حریق انجام می‌شود. این اقدامات یک خط دفاعی قدرتمند و ضروری در برابر حریق ایجاد می‌کنند. سیستم‌های فعال اطفای حریق شامل اسپرینکلرها، خاموش‌کننده‌های آتش‌نشانی و سیستم‌های اطفای حریق خودکار هستند. هنگام طراحی نقشه ساختمان، باید متناسب با نیازهای ساختمان، از یکی از سیستم‌های اطفای حریق آبی، فوم، پودر یا گازهای بی‌اثر استفاده شود تا آتش را با سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه متوقف کنند.
سیستم‌های اعلام حریق نیز از جمله ابزارهای حفاظتی فعال بسیار مؤثر در برابر آتش محسوب میشوند که هیچ ساختمانی نباید بدون آنها پروانه‌ی پایان کار برای هیچ ساختمانی صادر شود. سیستم‌های اعلام حریق به ساکنان ساختمان هشدار آتش‌سوزی می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا در اسرع وقت ساختمان را تخلیه کنند.
اطفای حریق ساختمان و حفاظت غیرفعال در برابر آتش؛
کلمه «منفعل» اهمیت این روش حفاظت از آتش را کمرنگ می‌کند. اما حفاظت از آتش به صورت غیرفعال، برای جلوگیری از گسترش آتش ضروری است. اقدامات غیرفعال، مقاومت ساختمان در برابر آتش را افزایش می‌دهد، میزان آسیب آتش را کاهش می‌دهد، از سازه‌ی اصلی ساختمان در برابر حریق محافظت می‌کند و به ساکنان ساختمان زمان بیشتری برای فرار می‌دهد. تمامی این استراتژی‌ها، روش‌هایی به ظاهر خاموش برای مقابله با حریق‌اند، زیرا برای نتیجه دادن، نیازی به اقدام ندارند.
اقدامات غیرفعال معمولاً ساختاری هستند. معماران و مهندسان آنها را در دیوارها، سقف‌ها و کف‌های ساختمان اجرا می‌کنند تا سه هدف زیر را دنبال کنند:
- محافظت از سازههای ساختمان؛
- استفاده از پوشش عایق حرارتی برای دیوار و سقف؛
- کاهش میزان عبور گازها و دودهای کشنده، که ممکن است پیش از رسیدن حریق اصلی به مرگ ساکنان ساختمان منجر شود.
اقدامات متداول حفاظت در برابر آتش به صورت غیرفعال، شامل درب‌های ضد حریق، شیشه‌های مقاوم در برابر حریق، دودبند و پوشش‌های مقاوم حریق می‌شود. البته باید توجه داشت اقدامات غیرفعال تا فنداسیون و پی ساختمان گسترش می‌یابد. به عنوان مثال، مواد مقاوم در برابر آتش به عنوان پوششی برای بتن، آجر و حتی گچ نیز می‌توانند به محافظت از سازه‌ی فلزی یا بتنی ساختمان و تقلیل فشار آتش بر یک ناحیه خاص، منجر شود. برخی از روش‌های غیر فعال حفاظت در برابر آتش تا چهار ساعت در برابر شعله‌های آتش مقاومت می‌کنند و با این کار فرصت مناسبی را در اختیار آتش‌نشانان و ساکنان ساختمان قرار می‌دهند تا آتش را خاموش و ساختمان را تخلیه کنند.
عموما در یک ساختمان، کانال‌ها، لوله‌ها و کابل‌ها می‌توانند گذرگاه‌های پنهان، اما بسیار خطرناکی را برای انتشار هر چه بیشتر آتش و دود ایجاد کنند. بنابراین ضروری است که هنگام نصب اتصالات برای وتأسیسات گرمایشی و تهویه مطبوع از دمپرهای آتش و دود استفاده شود.
اطفای حریق ساختمان و برنامه‌ریزی برای تخلیه ساکنان؛
در نهایت، یک عنصر کلیدی از یک طرح حفاظت از آتش مؤثر، طراحی مسیرهای تخلیه ایمن است. همه ساکنان ساختمان باید بتوانند سریع و ایمن از ساختمان خارج شوند. از طرف دیگر، معماران باید مناطق ضد حریق را برای استفاده در صورت عدم امکان تخلیه در نظر بگیرند. این فضاها می‌توانند تا رسیدن کمک، از ساکنان در برابر آتش محافظت کنند. مسیرهای فرار را بر مبنای حداکثر ظرفیت در نظر بگیرید و طراحی کنید، به شرایط خروج انبوه فکر کنید و امکان حرکات اضافی را برای کاربران ساختمان در نظر بگیرید.
شرکت گنجینه پاوان از جمله شرکت‌های مشاور، طراح و مجری در حوزه‌ی تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی است که پروژه‌های متعددی در زمینه‌ی اطفای حریق ساختمان انجام داده است و راهکارهای منحصربفردی برای هر دو روش حفاظت فعال و غیر فعال در برابر آتش، ارائه می‌کند، برای بهره‌گیری از این راهکارها با کارشناسان ما در تماس باشید.
منبع: planradar.com ؛
