الزامات سیستم اطفا حریق

در همه ساختمان های مسکونی و اداری یا صنعتی نصب تجهیزات اطفا حریق با توجه به الزامات سیستم اطفا حریق اهمیت بسیاری دارد. در ساختمانی که رفت و آمد زیاد است و یا افراد زیادی در آن جا زندگی می کنند، محیط های صنعتی که تجهیزات بسیار مهمی دارند یا یا دیتاسنتر ها و اتاق های کنترل که بلافاصله بعد از تشخیص حریق باید فرایند خاموش کردن آن شروع شود نصب سیستم اطفا حریق الزامی است.

سیستم اعلام حریق متشکل از دتکتورها، کنترل پنل و فلاشر و آژیر است. این سیستم بلافاصله بعد از تشخیص علائم اولیه حریق هشدارهای صوتی و بصری را فعال می کند. در این شرایط افراد به سرعت محیط را ترک می کنند و با آتش شنانی تماس می گیرند اما اگر سیستم اطفا حریق هم نصب باشد همزمان با اعلام حریق و تخلیه ساختمان فرایند اطفا حریق هم شروع شده که موجب تسریع در خاموش کردن حریق می شود.

سیستم اطفا حریق

هر زیرساخت حفاظی نیاز به سیستم اطفا حریق هم دارد. سیستم اطفا حریق شامل خاموش کننده های گازی، فوم یا آب است که بعد از تشخیص حریق توسط دتکتور و تجهیزات کشف و اعلام حریق، خاموش کننده فعال می شود و حریق را خاموش می کند. برای انتخاب و آشنایی با سیستم اطفا حریق بسیار مهم است که درباره ی حریق وانواع آن بدانید. انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) حریق را براساس نوع عامل درگیر در شروع حریق در کلاس های A, B, C, D, K طبقه بندی کرده است.

ماده شروع کننده حریق می تواند مواد قابل احتراق مانند چوب، کاغذ باشد که درون سوز است و خاکستر تولید می کند. یا ممکن است مایع، گاز یا فلزات قابل اشتعال باشد همچنین حریق می تواند ناشی از سوختن تجهیزات برقی باشد. هر کدام از این کلاس ها نیاز به خاموش کننده متفاوتی دارد و در صورت انتخاب خاموش کننده اشتباه ممکن است حریق شعله ور تر شود.

انواع سیستم اطفا حریق

اطفا حریق دستی

• کپسول پودر خشک شیمیایی
• خاموش کننده کف
• خاموش کننده دی اکسید کربن

اطفا حریق اتوماتیک

• خاموش کننده آبی (اسپرینکلر)
• خاموش کننده فوم
• خاموش کننده گاز

سیستم اطفا حریق دستی

خاموش کننده دستی وسیله ای است که برای خاموش کردن یا مهار حریق های کوچک تا رسیدن کمک آتش نشانی طراحی شده است.

محتویات مخزن می تواند کف، پودر خشک شیمیایی یا دی اکسید کربن باشد که بسته به نوع آتش در مقابل آن استفاده شود.

هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی دستی، مخفف PASS را به خاطر بسپارید:

P: پین را بکشید. این معمولا یک پین یا گیره کوچک است که از تخلیه تصادفی خاموش کننده جلوگیری می کند.

A: نازل را به سمت پایه آتش نشانه بگیرید، نه شعله های آتش.

S: دسته را فشار دهید. دسته را فشار دهید یا فشار دهید تا عامل خاموش کننده آزاد شود.

S: کپسول را از یک طرف به سمت دیگر جارو بزنید. نازل را از یک طرف به طرف دیگر در حالی که به سمت پایه آتش نشانه می گیرید تا خاموش شود جارو کنید.

ضوابط و نکات مهم نصب خاموش کننده دستی

گروه الف: ساختمان های مسکونی تا چهار طبقه

• در هر پاگرد راه پله های ساختمان های مسکونی نصب کپسول خاموش کننده پودر خشک شیمیایی 6 کیلوگرمی الزامی است.
• در زیرزمین و موتورخانه های ساختمان ها نصب یک کسپول خاموش کننده پودر خشک الزامی است.
• در نزدیک تابلو برق ها و موتورخانه باید یک کپسول 3 کیلوگرمی دی اکسید کربن نصب کرد.
• توجه داشته باشید کپسول های خاموش کننده در معرض نور خورشید و گرما قرار نگیرد و ضربه به آن وارد شود. به تاریخ آن توجه شود و در صورت نیاز دوباره شارژ شود.

گروه ب: ساختمان های مسکونی پنج تا شش طبقه

برای ساختمان های مسکونی بلند باید توسط سیستم بارنده خودکار یا همان اسپرینکر مجهز به سیستم های نظارت الکتریکی (برای تشخیص عیب های مدار و کارکرد سیستم) باشند.

سیستم اسپرینکلر

سیستم اطفا حریق اتوماتیک مه آبی یا همان اسپرینکلر هنگام افزایش دما به صورت اتوماتیک هدهای این دستگاه می ترکد و جریان آب جهت خاموش کردن باز می شود. سیستم اسپرینکلر شامل هد یا نازلهای اتوماتیک اسپری کننده، لوله کشی، شیرهای کنترلی، یک منبع تغذیه آب مانند پمپ آب اتش نشانی است.

نکات عمومی

• پارکینگ ها و مسیر تردد خودروها باید به طور کامل تحت پوشش سیستم اسپرینکلر قرار گیرد. نصب یک یا دو اسپرینکلر به ازای هر خودرو اصولی نیست و کلیه فضاهای پارکینگ شامل محل پارک خودرو، رمپ ها، مسیر تردد باید به طور کامل تحت پوشش قرار گیرد.
• در ساختمان های که ارتفاع بیش از 128 متر است هر منطقه یا زون باید حداقل دو عدد اسپرینکلر یا رایزر نصب شود.
• در یک ساختمان تجاری کلیه تصرفات شامل واحدها و راهروها باید به طور کامل توسط اسپرینکلرها پوشیده شود.
• ساختمان های بلند (بالای 23 متر) باید به طور کامل تحت پوشش سیستم اسپرینکلر قرار گیرد.
• در ساختمان های مسکونی داخل هر واحد کلیه فضاها مانند اتاق های خواب، هال و پذیرایی، نهارخوری و آشپزخانه و… به جز سرویس های بهداشتی می بایست تحت پوشش اسپرینکلر قرار گیرند. کمدهای لباس تا مساحت 2.2 متر مربع تیازی به نصب اسپرینکلر نیست. انباری با هر مساحتی مستلزم نصب اسپرینکلر است.
• در اتاق های برق اگر اتاق فقط به تجهیزات برقی نوع خشك اختصاص داشته باشد و هيچگونه ماده قابل اشتعال ديگری در آنجا انبار نشود، ميتوان از نصب اسپرينكلر چشم پوشي نمود.
• سالن های اجتماعات، سالن های تئاتر وفضاهای تجمعی باید به طور کامل توسط سیستم اسپرینکلر پوشیده شود.
• انبارهاي اجناس و باراندازها، بايد تحت پوشش كامل شبكه بارنده نوع مناسب قرار گيرند.
• سيستم اسپرينكلر، بايد هرسال توسط افراد مجاز، مورد آزمايش و بازبينی قرار گيرد.

همچنین بخوانید: طراحی و نصب اسپرینکلر طبق ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفای حریق سازمان آتش نشانی

تبصره: شبکه بارنده خودکار در فضاها یا مناطق زیر لازم نیست.

1. پارکینگ رو باز
2. ساختمان ها و فضاهای مخابراتی که دارای تحهیزات مخابراتی، تجهیزات توزیع برق، باتری ها و موتورهای برق کمکی است، باید به یک سیستم کشف خودکار آتش مجهز شوند و از بقیه ساختمان به وسیله دیوارهای مانع آتش با حداقل یک ساعت مقاومت در برابر حریق جدا شوند. همچنین باید از سیستم اطفا حریق مناسب با محیط استفاده شود.
3. فضاهای دارای سیستم های خاص مانند دیتا سنترها باید مطابق با آیین نامه ها مورد حفاظت قرار گیرد. که میتوان سیستم خاموش کننده آیروسل انتخاب خوبی باشد.

برای نصب سیستم های اعلام و اطفا حریق توجه به الزامات سیستم اطفا حریق آتش نشانی آن شهر یا کشور و استانداردها اهمیت بسیاری دارد. این قوانین و الزامات موجب ادراک مشترک کلیه عوامل مرتبط دولت، مردم و مهندسان درگیر یک پروژه می شود. رعایت الزامات سیستم اطفا حریق در حفظ ایمنی افراد، محافظت از دارایی‌ها و تجهیزات، حفظ محیط زیست، و حتی پیشگیری از خسارات اقتصادی و اجتماعی، ضروری می‌باشد.

منبع: سازمان آتش نشانی

برای دانلود « ضوابط ملاك عمل سامانه های اطـفای حـريق » کلیک کنید.