برای این که سیستم اعلام حریق در زمان بروز آتش‌سوزی به درستی کار کند نیاز به مراقبت و توجه دارد. نگهداری و تعمیر این سیستم‌ها نه تنها مهم، بلکه کاملا ضروری است زیرا سیستم اعلام حریق در زمان وقوع آتش‌سوزی نقش حیاتی ایفا می‌کند. بنابراین در صورت بروز هر گونه مشکل نباید عیب‌یابی و تعمیر این سیستم‌ها را عقب انداخت. همچنین این سیستم‌ها باید به صورت هفتگی، ماهانه، سه ماه یکبار و سالانه مورد بازرسی قرار بگیرند.
سیستم اعلام حریق چیست؟
یک سیستم اعلام حریق بخشی از تجهیزات ایمنی و عملیات حفاظت پیشگیرانه حریق است. این سیستم پس از نصب، در صورت شناسایی دود، گاز یا شعله، با اعلام هشدار اولیه، مرکز آتش‌نشانی را از وجود آتش‌سوزی مطلع می‌سازد. این سیستم از بخش‌های مختلف مانند دتکتور دودی، دتکتور حرارتی، شستی، دستگاه‌های سیگنالینگ(چراغ چشمک زن) و کنترل پنل مرکزی تشکیل شده است.
اهمیت سرویس و نگهداری سیستم تشخیص حریق
طبق شرایط و قوانین سازمان آتش نشانی، سیستم اعلام حریق باید به صورت دوره‌ای بازرسی شود. معمولا تعمیر و نگهداری این سیستم‌ها توسط یک شرکت متخصص یا فرد با تجربه و آموزش دیده انجام می‌شود. تعمیر و نگهداری منظم این سیستم برای ساختمان‌های تجاری الزامی است زیرا این کار باعث می‌شود مشکلات یا نقص‌های احتمالی را قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگ‌تر شناسایی کنید. این رویکرد پیشگیرانه به شما این امکان را می‌دهد تا در زمان مناسب به ایرادات رسیدگی کنید و اثر بخشی سیستم اعلام حریق خود را حفظ نمایید.
یکی از مزایای کلیدی تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق این است که از کارکرد صحیح تمامی اجزا اطمینان حاصل می‌شود و احتمال بروز هشدار کاذب به صفر می‌رسد. این سیستم از قطعات مختلف به هم پیوسته تشکیل شده‌اند و این قطعات ممکن است با گذشت زمان فرسوده یا کثیف شوند و عملکرد آن‌ها کاهش یابد. تعمیر و نگهداری این سیستم‌ها شامل تمیز کردن و آزمایش تمامی قطعات برای اطمینان از عملکرد بهینه آن‌ها در یک دوره 12 ماهه است.
همچنین بخوانید: سیم کشی اعلام حریق
خطرات مربوط به عدم نگهداری صحیح و سرویس سیستم اعلام حریق
غفلت از تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق، تاسیسات را در برابر خطرات آتش‌سوزی بی‌دفاع می‌کند و جان و مال ساکنان ساختمان به خطر می‌اندازد. یکی از خطرات نادیده گرفتن نگهداری و سرویس این سیستم‌ها، نقص سیستم است. با گذشت زمان گرد و غبار و کثیفی در حسگرها و آشکارسازها جمع شده و مانع از تشخیص دقیق دود و گرما می‌شوند. بدون تمیز کردن و بازرسی منظم، ممکن است هشدارهای کاذب رخ دهد و هشدار سیستم در زمان آتش‌سوزی واقعی مورد توجه قرار نگیرد. خطر دیگر، عدم برقراری ارتباط این سیستم با سایر سیستم‌های ایمنی است. معمولا این سیستم‌ها با سیستم‌های اسپرینکلر، روشنایی اضطراری، آسانسورها و خروجی‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. اما بدون تعمیر و نگهداری مناسب، ممکن است اقدامات ایمنی در زمان موردنیاز فعال نشود و به همین علت صدمات و تلفات افزایش یابد. بنابراین می‌توان گفت بی‌توجهی به تعمیر، بازرسی و نگهداری این سیستم یک اشتباه جدی با عواقب وخیم است و جان و مال انسان‌ها را به خطر می‌اندازد.
تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ۵۸۳۹ BS
براساس استاندارد BS5839 تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق شامل بازدیدهای هفتگی، ماهانه، سه ماهه، سالانه، دو و سه سال یکبار و چهار سال یکبار است.
موارد قابل کنترل سیستم تشخیص حریق در بازدیدهای هفتگی
| 1 | تست عملکرد صحیح کلیه چراغ‌های نمایشگر بازر و صفحه نمایش کنترل پنل |
| 2 | با قرار دادن سیستم در حالت تست، شستی‌ها بررسی شده و از صحت عملکرد آژیرها اطمینان حاصل شود. |
| 3 | تست شستی‌ها باید طوری باشد که در طول یک دوره کامل زمانی تست سیستم، هر شستی حداقل یکبار بررسی شده باشد. |
| 4 | تمامی قطعات سیستم اعلام حریق باید از لحاظ ظاهری بررسی شوند تا از محل خود باز یا جدا نشده باشند. |
| 5 | نتیجه بازرسی هفتگی باید در دفترچه نگهداری سیستم ثبت شود. |
موارد قابل کنترل سیستم اعلام حریق در بازدیدهای ماهانه یا سه ماه یکبار
| 1 | بازدیدها و کنترل‌های ماهانه یا سه ماه یکبار باید توسط متخصصین آموزش دیده انجام شوند. |
| 2 | در بررسی‌های ماهانه یا سه ماه یکبار در طول پروسه تست و بعد از آن، سیستم باید در حالت آماده به کار باشد و در عملکرد آن اختلالی ایجاد نشود. |
| 3 | تست کردن دتکتورها، شستی‌ها، اینترفیس‌ها، آژیرها و مراکز تکرارکننده |
| 4 | بررسی مدار شارژر دستگاه و صحت عملکرد باتری‌های پیشتیبان این سیستم |
| 5 | بررسی عملکرد نرم‌افزاری کنترل پنل، شبیه‌سازی حالت حریق واقعی و عملکرد مرحله به مرحله سیستم |
| 6 | تست و بررسی صحت فرمان‌دهی به تجهیزات جانبی متصل به سیستم تشخیص حریق |
موارد قابل کنترل سیستم اعلام حریق در بازدیدهای سالانه
| 1 | بررسی و تست موارد ذکر شده در بازدیدهای ماهانه و سه ماه یکبار |
| 2 | بررسی و تست کلیه دتکتور شستی‌ها و قطعات متصل به سیستم اعلام حریق |
موارد قابل کنترل سیستم اعلام حریق در بازدیدهای دو و سه سال یکبار
| 1 | غباررویی محفظه دتکتورهای دود |
| 2 | بررسی و تست دتکتورهای دود برای اطمینان از صحت عملکرد آن‌ها |
| 3 | تعویض دتکتور معیوب در صورت بروز آلارم کاذب |
موارد قابل کنترل سیستم اعلام حریق در بازدیدهای چهار سال یکبار
| 1 | تعویض باتری‌های پشتیبان این سیستم، در صورتی که دمای محل نصب پنل و قرارگیری باتری‌ها بیشتر از 25 درجه سانتی‌گراد باشد باتری‌ها باید زودتر از 4 سال تعویض شوند. |
نصب سیستم اعلام حریق برای اولین بار و تست و برنامه‌ریزی آن باید توسط افراد متخصص انجام شود و گواهی آن‌ها صادر شده تا در اختیار کارفرما قرار بگیرد. همچنین دفترچه‌های نگهداری و راهنمای تست‌های دوره‌ای باید در محل نصب سیستم قرار داده شوند تا مسئولین نگهداری و تست‌های دوره‌ای در زمان‌های مقرر به آن‌ها دسترسی داشته باشند و نسبت به تکمیل آن‌ها اقدام کنند.
سخن پایانی
در این مقاله درباره اهمیت نگهداری، تعمیر و بازرسی دوره‌ای سیستم‌های اعلام حریق صحبت کردیم. همانطور که گفته شد نگهداری از این سیستم‌ها بسیار مهم است و با این کار می‌توان صدمات مالی و جانی ناشی از آتش‌سوزی را کاهش داد. با بازرسی به موقع به راحتی می‌توان مشکلات موجود در این سیستم ها را پیش از بروز حادثه شناسایی و برطرف کرد و از این طریق از عملکرد صحیح سیستم مطمئن شد.
منبع:
