تقریباً همه ما بارها کپسول‌های آتش نشانی را در مکان‌های عمومی مثل ایستگاه‌های مترو، مجتمع‌های تجاری، بانک‌ها، مدارس و حتی ساختمان‌های مسکونی دیده‌ایم. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا این کپسول‌ها به‌درستی نصب شده‌اند؟ آیا محل قرارگیری آن‌ها مطابق با استانداردهای ایمنی‌ست؟
داشتن کپسول آتش‌نشانی، بدون شک یک گام مهم در تأمین و حفظ امنیت است. اما اگر این تجهیزات به‌درستی نصب نشوند، در جای مناسب قرار نگیرند یا نگهداری اصولی نداشته باشند، در لحظه‌ای که به آن‌ها نیاز داریم کمکی به ما نخواهند کرد. در این مطلب از گنجینه پاوان، قصد داریم خیلی جامع و کامل اصول نگهداری و نصب کپسول آتش نشانی را توضیح دهیم.
جهت آشنایی با نحوه استفاده از این تجهیزات، مقاله آموزش استفاده از کپسول آتش نشانی را مطالعه کنید.
استاندارد نصب کپسول آتش نشانی
نصب کپسول آتش نشانی باید بر اساس استانداردهای جهانی مثل NFPA 10 و استانداردهای تدوین شده توسط سازمان آتش نشانی صورت گیرد. عوامل مهمی که در فرایند نصب این تجهیزات مورد توجه قرار دارند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- محل مناسب نصب کپسول آتش‌نشانی
- فاصله استاندارد کپسول‌ها از یکدیگر
- ارتفاع نصب کپسول آتش نشانی
- تعداد مناسب کپسول آتش نشانی
در بخش‌های بعدی هرکدام را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
محل مناسب نصب کپسول آتش‌نشانی
در وهله اول، مکان نصب کپسول‌ها باید طوری باشد که کپسول‌ها کاملاً در معرض دید بوده و راه دسترسی به آن‌ها راحت باشد. طبق استاندارد NFPA 10، کپسول‌ها باید نزدیک به ورودی‌ها و مسیرهای خروج اضطراری نصب شوند؛ نصب و نگهداری آن‌ها در جایی مثل پشت در، داخل کمد یا نقاط کور ممنوع است. همچنین بهتر است کپسول‌ها را به‌صورت ثابت به دیوار نصب کنید یا در داخل جعبه‌های مخصوص قرار دهید تا در برابر ضربه، سرقت یا تخریب محافظت شوند.
فاصله استاندارد کپسول‌ها از یکدیگر
بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی، باید در هر نقطه از ساختمان بتوان ظرف مدت زمان کوتاهی (مثلا حدود 10 تا 15 ثانیه) به نزدیک‌ترین کپسول آتش‌نشانی دسترسی پیدا کرد. طبق این استدلال، حداکثر فاصله بین دو کپسول نباید بیشتر از 20 تا 25 متر باشد.
استاندارد NFPA 10 نیز شرایطی بر اساس میزان خطر محیط تعیین کرده است. برای مثال، در آتش‌سوزی‌های کلاس A (چوب و کاغذ)، حداکثر فاصله دسترسی به یک کپسول نهایتا باید 23 متر باشد. برای کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین)، این فاصله به 15 متر کاهش پیدا می‌کند. در فضاهای صنعتی یا انبارها نیز یک فاصله 23 متری از هر نقطه تا کپسول باید رعایت شود.
ارتفاع نصب کپسول آتش نشانی
در خصوص ارتفاع نصب کپسول‌ها از سطح زمین، شرایطی وجود دارد. طبق مقررات سازمان آتش‌نشانی و دستورالعمل‌های ایمنی، ارتفاع مناسب برای نصب کپسول‌های دستی بین 80 تا 120 سانتی‌متر از سطح زمین در نظر گرفته شده است. منظور از این فاصله، ارتفاع بالاترین نقطه‌ی کپسول از زمین است؛ مخصوصا در مورد کپسول‌هایی که روی پایه یا دیوار نصب می‌شوند. اگر کپسول خیلی پایین‌تر از 80 سانتی‌متر نصب شود، ممکن است در معرض آسیب فیزیکی، ضربه، یا حتی برخورد با زمین قرار بگیرد. از طرف دیگر، اگر ارتفاع نصب بیشتر از 120 سانتی‌متر باشد، ممکن است استفاده از آن برای افراد سالمند یا افرادی با محدودیت جسمی دشوار باشد.
استاندارد NFPA 10 برای کپسول‌هایی که وزن آن‌ها زیر 18 کیلوگرم بوده، حداکثر ارتفاع را 1.5 متر از سطح زمین تعیین کرده است. اگر وزن کپسول بیشتر از 18 کیلوگرم باشد، این عدد به 1 متر کاهش می‌یابد. همچنین باید دقت شود که پایین‌ترین نقطه یا همان کف سیلندر، حداقل 10 سانتی‌متر از سطح زمین فاصله داشته باشد. این فاصله از تماس کپسول با رطوبت، خاک یا ضربه‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. دسته یا دستگیره کپسول نیز باید در ارتفاعی بین 1.07 تا 1.52 متر قرار بگیرد تا دسترسی در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم باشد.
تعداد مناسب کپسول آتش نشانی
تعداد کپسول‌های مورد نیاز برای نصب، متناسب با متراژ و نوع کاربری محیط مشخص می‌شود. در شرایط عادی، به‌ازای هر 150 مترمربع یک کپسول در نظر گرفته می‌شود. با این حال، در محیط‌هایی که خطر آتش‌سوزی در آن‌ها بالاتر بوده یا فعالیت‌های صنعتی خاصی انجام می‌شود، ممکن است این نسبت افزایش یابد.
علاوه بر متراژ، توزیع مناسب در طبقات مختلف هم اهمیت دارد. برای هر طبقه از ساختمان، وجود حداقل دو کپسول در نقاط کلیدی (مثل ورودی یا راه‌پله‌ها) ضروری‌ست.
خلاصه نکات نصب کپسول آتش نشانی
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| محل نصب | در معرض دید، نزدیک ورودی‌ها و خروج اضطراری |
| فاصله استاندارد بین کپسول‌ها | حداکثر 20 تا 25 متر بین هر دو کپسول؛ برای آتش کلاس A تا 23 متر، کلاس B تا 15 متر |
| ارتفاع نصب | 80 تا 120 سانتی‌متر از سطح زمین (برای کپسول‌های معمولی) حداکثر 1.5 متر برای کپسول‌های زیر 18 کیلوگرم و 1 متر برای کپسول‌های بالای 18 کیلوگرم کف کپسول باید حداقل 10 سانتی‌متر از زمین فاصله داشته باشد |
| تعداد کپسول‌ها | یک کپسول به‌ازای هر 150 متر مربع؛ در هر طبقه حداقل دو عدد در نقاط کلیدی مانند ورودی یا پله‌ها |
| نگهداری و سرویس | سالی یک‌بار سرویس توسط شرکت مجاز؛ پس از هر بار استفاده نیاز به شارژ مجدد دارد |
| اشتباهات رایج | نصب در مکان نامناسب (کابینت، انباری)، انتخاب نوع نامناسب کپسول، نصب بدون جعبه در فضای باز |
| استاندارد مرجع | NFPA 10 و دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی |
نکات سرویس و نگهداری کپسول آتش نشانی
کپسول آتش‌نشانی وسیله‌ای است که ممکن است تا سال‌ها مورد استفاده قرار نگیرد، اما با این حال باید همیشه آماده استفاده باشد. به همین دلیل، نگهداری صحیح و سرویس منظم آن اهمیت بسیار زیادی دارد.
بر اساس الزامات ایمنی، کپسول‌ها باید حداقل سالی یک‌بار توسط شرکت‌های مجاز و متخصص مثل شرکت گنجینه پاوان، مورد بررسی فنی و تست عملکرد قرار بگیرند. این بررسی شامل تست سالم‌بودن نازل، وضعیت فشارسنج، بررسی نشتی احتمالی و نیاز کپسول به شارژ مجدد می‌شود.
نکته بسیار مهم دیگر این است که پس از هر بار استفاده (حتی برای چند ثانیه) کپسول باید دوباره شارژ شود. هرگونه افت فشار یا کاهش ماده خاموش‌کننده می‌تواند در شرایط بعدی عملکرد کپسول را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: زمان شارژ کپسول آتش نشانی
اشتباهات رایج در نصب کپسول آتش نشانی
حتی نادیده گرفتن چند نکته ساده هم ممکن است بعدها برای ما مشکل‌ساز شود. برخی از این رایج‌ترین اشتباهات در نصب کپسول آتش نشانی عبارت‌اند از:
نصب در محل نامناسب: یکی از اشتباهات رایج مردم، نصب کپسول در مکان‌هایی‌ست که در معرض دید نیستند؛ مثل قرار دادن کپسول داخل کابینت، کمد، انباری یا نقاط کور ساختمان.
انتخاب کپسول نامناسب برای نصب: اشتباه دیگر، انتخاب نادرست نوع کپسول برای فضای موردنظر است؛ مثلا استفاده از خاموش‌کننده آبی در آشپزخانه‌های صنعتی.
نصب کپسول بدون محفظه در فضای باز: نصب کپسول در فضای باز و بدون جعبه محافظ، می‌تواند موجب زنگ‌زدگی، پوسیدگی یا آسیب ناشی از تابش خورشید شود.
نتیجه‌گیری
نصب کپسول آتش‌نشانی اگرچه در ظاهر کار ساده‌ای به نظر می‌رسد، اما همان‌طور که دیدیم جزئیات و الزامات زیادی دارد. سازمان آتش‌نشانی و استاندارد NFPA 10، دستورالعمل‌های مشخصی برای نصب این تجهیزات تعریف کرده‌اند که شامل محل نصب، فاصله‌گذاری، ارتفاع از سطح زمین و تعداد کپسول‌ها می‌شود.
فرایند نصب یا نگهداری کپسول آتش‌نشانی، باید به دست یک متخصص انجام شود. شرکت گنجینه پاوان، به‌عنوان شرکت مورد تأیید سازمان آتش‌نشانی، خدمات جامعی از مشاوره، نصب و نگهداری تجهیزات ایمنی از جمله کپسول آتش نشانی را ارائه می‌دهد.
جهت برقراری ارتباط با متخصصین و دریافت مشاوره رایگان، با شماره 021-88222801-5 تماس بگیرید.
