فلاشر اعلام حریق که به آن چراغ چشمک‌زن نیز گفته می‌شود، یکی از تجهیزات اعلام حریق است که هنگام آتش‌سوزی فعال می‌شود تا خطر را به حاضرین اعلام کند. این دستگاه مهم یا به‌صورت تک کاربرد، یعنی فقط فلاشر یا به‌صورت ترکیبی، یعنی آژیر فلاشر تولید می‌شود. در ادامه با این ابزار مهم و نکات آن آشنا خواهیم شد.
کاربرد فلاشر اعلام حریق
آیا شما هم به این مسئله فکر کردید که وقتی ما هشداردهنده‌های صوتی یعنی همان آژیرها را داریم، دیگر چه نیازی به فلاشرها است؟
با اینکه هشدارهای صوتی تأثیرگذارتر هستند؛ اما اهمیت فلاشرها در سیستم اعلام حریق از این نظر است که ممکن است در محیطی آتش‌سوزی رخ دهد که افراد کم‌شنوا یا ناشنوا وجود دارند؛ بنابراین عملاً هشدار صوتی برای آن‌ها کاربردی ندارد. همچنین در مشاغلی که محیطشان همیشه پر سروصدا است (مانند کارگاه‌های تراش‌کاری) برای اعلام‌خطر به چیزی بیشتر از آژیرها نیاز داریم.
محل نصب فلاشر اعلام حریق
به‌طور کلی فلاشرها در مکان‌های عمومی مانند مکان‌های زیر نصب می‌شوند:
- راهروها و لابی‌ها
- مدارس
- بیمارستان‌ها
- کارخانه‌ها
- سالن غذاخوری
- سرویس‌های بهداشتی
برخلاف فضاهای عمومی، فضاهای کاری خصوصی مانند دفاتر، مشمول الزام نصب فلاشر اعلام حریق نیستند. با این حال، بند 907.5.2.3.2 کد IBC الزام می‌کند که مدارهای سیستم باید ۲۰٪ ظرفیت اضافی داشته باشند تا در صورت نیاز امکان نصب آن‌ها فراهم باشد.
ساختار و اجزای فلاشر اعلام حریق
یک فلاشر از چند بخش اصلی شامل مدار کنترل، منبع نور (که می‌تواند لامپ زنون یا LED باشد)، مدار منبع تغذیه و یک پوشش شفاف پراکنده‌کننده نور تشکیل شده است. مدار کنترل با دریافت سیگنال فعال‌سازی، ولتاژ لازم برای راه‌اندازی منبع نور را فراهم می‌کند و فلاشر را با یک فرکانس مشخص فعال می‌کند. اگر دستگاه ما از لامپ زنون استفاده کند، یک مدار شارژ خازنی هم برای تخلیه ناگهانی ولتاژ بالا دارد؛ اما اگر از لامپ LED استفاده کرده باشد، دارای درایورهای جریان ثابت و پالس زن است. همچنین منبع تغذیه فلاشر اعلام حریق می‌تواند از نوع DC یا AC باشد. منبع تغذیه از نوع DC دارای باتری پشتیبان و مناسب برای زمانی است که برق قطع می‌شود، در مقابل منبع تغذیه از نوع AC نصبی ساده‌تر و ارزان‌تر دارد.
شناخت انواع مختلف فلاشر در سیستم اعلام حریق
به‌طور کلی چراغ‌های چشمک‌زن در سه مدل سقفی، دیواری، و فضای باز طراحی شدند که شما باید با درنظر گرفتن شرایط محیط خود، از بین این سه مدل یکی را انتخاب کنید.
چراغ چشمک‌زن سقفی: این مدل هشداردهنده‌ها مخصوص نصب در فضاهای بزرگ مانند سالن‌های اجتماعات، انبارها و… هستند. فلاشرها باید در مرکز سقف یا مکانی نصب شوند که هنگام هشدار دادن، نور آن به تمام محیط برسد. البته توجه کنید که فلاشرهای سقفی برای محیط‌هایی با سقف بلندتر از 9 متر مناسب نیستند و باید از مدل‌های دیگر استفاده کنید.
چراغ چشمک‌زن دیواری: فلاشرهای دیواری رایج‌ترین نوع فلاشر در سیستم اعلام حریق هستند و در محیط‌هایی مانند بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و… نصب می‌شوند. این مدل دستگاه‌ها باید در ارتفاع 2 تا 2.5 متری از سطح زمین نصب شوند.
چراغ چشمک‌زن بیرونی: همان‌طور که از اسم این محصول مشخص است، برای محیط بیرون و فضاهای خارجی کاربرد دارد. فلاشرهایی که در این محیط‌ها نصب می‌شوند باید از مقاومت بالایی برخوردار باشند؛ زیرا دائماً در برابر شرایط مختلف دمایی، تابش خورشید، گرد و غبار و… قرار می‌گیرند.
استانداردها و الزامات نصب
همان‌طور که در قسمت قبل اشاره کردیم، مطابق با استاندارد NFPA 72 فلاشرهای دیواری باید در ارتفاع 2 تا 2.5 متری از سطح زمین و 15 سانتی متر پایین تر از سقف نصب شوند. همچنین فلاشرهای سقفی نباید روی سقف‌هایی بلندتر از 9 متر نصب شوند.
درجه کندلا (Candela) معیاری برای سنجش شدت نور مرئی (لومن) است. استاندارد NFPA پیشنهاد می‌کند که چراغ‌های چشمک‌زن دارای یکی از مقادیر 15، 75، 95، 98 یا 110 کندلا باشند تا پوششی مناسب ایجاد شود. مثلاً، یک فلاشر اعلام حریق با شدت نور 15 کندلا می‌تواند یک اتاق 6 در 6 متری را به‌خوبی پوشش دهد.
بیشتر بخوانید: استاندارد اعلام حریق
آژیر فلاشر اعلام حریق چیست؟
آژیر فلاشر، یک دستگاه ترکیبی از آژیر و فلاشر است که یعنی علاوه بر هشدارهای نوری، هشدارهای صوتی هم تولید می‌کند. این محصول با کاهش فضای نصب و سیم‌کشی، از نظر اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه است و مثل فلاشرهای معمولی، برای هم محیط‌های داخلی و هم محیط‌های خارجی طراحی شدند. طراحی و نصب آن‌ها باید مطابق با استانداردهای EN 54-3 و EN 53-23 اروپا باشد و هشداری با صدای حداقل 65 دسی‌بل تولید کنند.
برندهای مطرح عرضه‌کننده فلاشر
اگر قصد خرید این محصول را دارید، پیشنهاد می‌کنیم از برندهای مطرح بازار، مدل مورد نظر خود را انتخاب کنید. گنجینه پاوان به‌عنوان مشاور تأیید شده از سوی سازمان آتش‌نشانی تهران و نماینده برندهای مطرح، تأمین‌کننده محصول دلخواه شما است. در ادامه برخی از برندهای معروف را بررسی می‌کنیم.
برند ولوسیتی (Velocity Detection)
برند ولوسیتی دتکشن یک شرکت بریتانیایی محبوب در زمینه تولید سیستم‌های اعلام حریق است و به‌عنوان بخشی از شرکت زتا فعالیت می‌کند. این برند انواع مختلف فلاشر دیواری، سقفی و بیرونی را تولید می‌کند که تمامی آن‌ها مطابق با مقررات و الزامات است.
برند آپولو (Apollo)
آپولو یک برند بریتانیایی است که در سال 1980 تاسیس شد و امروزه این برند معروف در بیش از 100 کشور از جمله ایران حضور دارد. این شرکت انواع سیستم‌های آدرس پذیر و متعارف را ارائه می‌دهد و به داشتن تکنولوژی اختصاصی مثل سیستم وایرلس معروف است.
برند سینکلن(Syncoln)
سینکلن هم مانند دو برند قبلی، یک برند بریتانیایی است که محصولات خود را در بازار جهانی عرضه می‌کند. محصولات سینکلن دارای استانداردهای بین‌المللی مانند LPCB و تأیید آتش‌نشانی تهران هستند؛ به همین دلیل گزینه‌ای عالی برای بسیاری از پروژه‌ها هستند.
برند تله تک (Teletek)
تله تک یک برند بلغارستانی است که از سال 1991 فعالیت خود را در زمینه طراحی و تولید سیستم اعلام حریق آغاز کرده است. محصولات تله تک دارای گواهینامه‌های بین المللی مانند EN54 هستند و در ایران نیز تاییدیه سازمان آتش نشانی را دریافت کرده‌اند.
سخن پایانی
درنهایت دریافتیم که فلاشر اعلام حریق چیست و چه اهمیتی برای ما دارد. آشنایی با انواع مختلف این دستگاه‌ها، نحوه عملکرد، محل نصب و استانداردهای لازم، به ما کمک می‌کند تا در زمان خرید یا طراحی سیستم ایمنی، انتخابی دقیق‌تر و مطمئن‌تر داشته باشیم.
