سیستم اعلام و اطفا حریق همانطور که از نام آن مشخص است ترکیبی از سیستم تشخیص حریق و خاموش کننده آن است. در این سیستم با توجه به حسگرها یا همان دتکتورهایی که در ساختمان نصب شده است بعد از تشخیص علائم حریق مانند دود یا افزایش دما دستگاه کنترل مرکزی تجهیزات اطفا حریق مانند اسپرینکلرها، گازهای خاموش کننده، خاموش کننده فومی را فعال می کند. این سیستم در کاهش خسارات مالی و جانی تاثیر به سزایی دارد زیرا بلافاصله بعد از تشخیص حریق، تجهیزات اطفا حریق هم فعال می شوند که از گسترش و پیشروی حریق به سمت قسمت های دیگر جلوگیری می کند. همچنین افراد حاضر در محیط با شنیدن صدای آلارم با آرامش محیط را ترک کرده و باعث نگرانی کمتر است.
تجهیزات سیستم اعلام و اطفا حریق
سیستم های اطلاع رسانی حریق و اطفاء از اجزای حیاتی حفاظت از افراد و ساختمان در برابر آتش است. این سیستم ها برای هشدار به سرنشینان از وجود آتش سوزی و در برخی موارد برای سرکوب یا خاموش کردن آتش طراحی شده اند. در اینجا اجزای کلیدی سیستم های اعلان و اطفاء آورده شده است:
سیستم اعلام حریق چیست؟
اعلام حریق به مجموعه ای از تجهیزات و فرایندها با هدف تشخیص علائم اولیه حریق گفته می شود. این سیستم با فعال سازی هشدارهای صوتی و بصری باعث نجات جان افراد می شود همچنین هدف اولیه یک سیستم اعلام حریق اخطار زودهنگام است تا افراد حاضر در محل با خیال راحت محل را تخلیه کنند و ماموران آتش نشانی زودتر به منطقه ای که دچار حریق شده است برسند.
تجهیزات سیستم های تشخیص و اعلام حریق
1. آلارم های صوتی
آلارم های صوتی شامل آژیرها، بوق ها و زنگ ها است. این دستگاه ها صداهای بلندی برای جلب توجه افراد تولید می کنند تا حاضران در محیط را از آتش سوزی آگاه کنند. همچنین سیستم های تخلیه صوتی از پیام های صوتی از پیش ضبط شده یا به صورت زنده برای ارائه دستورالعمل های خاص به افراد حاضر در محل برای مواقع اضطراری استفاده می کنند.
2. آلارم های بصری
چراغ های روشن و تابان و چراغ های چشمک زن که برای هشدار بصری به افراد، از جمله کسانی که ممکن است دارای اختلالات شنوایی باشند، طراحی شده اند. همچنین آلارم های بصری مناسب برای کارخانه ها یا محیط های صنعتی که دستگاه های در وجود دارد مناسب است. این تجهیزات در شرایطی که صدای محیط بسیار زیاد است و هر دستگاه آلارم مخصوص به خود را دارد مناسب است. زیرا کمک می کند هشدار خطر با آلارم و صدای محیط اشتباه گرفته نشود و قابل تشخیص باشد.
3. سیستم های ارتباطی
اینترکام و سیستم های آدرس عمومی (PA): برای ارائه دستورالعمل ها و اطلاعات رله به حاضران در سالن استفاده می شود.
دستگاه های ارتباطی اضطراری: سیستم های ارتباطی دو طرفه که به مدیریت ساختمان اجازه می دهد با امدادگران اضطراری ارتباط برقرار کند.
4. هشدارهای متنی و ایمیلی
سیستم های اتوماسیون ساختمان (BAS): ادغام با سیستم های مدیریت ساختمان برای ارسال هشدار از طریق پیام های متنی یا ایمیل به افراد تعیین شده.
5. شستی اعلام حریق
ایستگاه‌های کششی یا شستی یکی دستگاه‌های دستی که در صورت مشاهده حریق توسط افراد می‌توانند برای شروع اعلام حریق از طریق این دستگاه فعال کنند.
همچنین می توانید برای اطلاعات بیشتر این مقاله را بخوانید: انواع سیستم اعلام حریق
مزایا سیستم اعلام حریق
- تشخیص زودهنگام: سیستم‌های اعلام حریق می توانند بلافاصله علائم حریق مانند دود، گرما یا شعله را تشخیص دهند و امکان تخلیه و مداخله سریع را فراهم می‌کنند و آسیب احتمالی را به حداقل می‌رسانند.
- ایمنی: هدف اولیه سیستم اعلام حریق حفاظت از جان افراد از طریق هشدار دادن به ساکنین است و به آنها زمان می دهد تا با خیال راحت از ساختمان خارج شوند.
- حفاظت از اموال: تشخیص زودهنگام و اطلاع رسانی می تواند با فعال کردن پاسخ سریع تر پرسنل آتش نشانی به کاهش آسیب اموال کمک کند.
- واکنش سریع: سیستم های اعلام حریق می توانند به طور خودکار خدمات اضطراری مانند آتش نشانی را سریع تر به حادثه مطلع کنند.
- نظارت 24/7: برخی از سیستم های اعلام حریق به خدمات نظارتی متصل هستند که به صورت شبانه روزی کار می کنند و نظارت مستمر و پاسخ فوری به آلارم ها را ارائه می دهند.
- یکپارچه سازی با سایر سیستم ها: سیستم های اعلام حریق را می توان با سایر سیستم های ساختمان، مانند سیستم های کنترل دسترسی و HVAC، برای یک رویکرد جامع به ایمنی ساختمان ادغام کرد.
- رعایت قوانین و مقررات: نصب و نگهداری سیستم های اعلام حریق به ساختمان ها کمک می کند تا با قوانین و مقررات ایمنی محلی و بین المللی مطابقت داشته باشند.
- تنوع در اعلان: سیستم‌های اعلام حریق می‌توانند از آلارم‌های صوتی، سیگنال‌های بصری و ارتباطات صوتی برای هشدار دادن به افراد استفاده کنند و نیازهای حسی مختلف را برآورده کنند.
معایب سیستم های اعلام حریق
- هشدارهای کاذب: سیستم های اعلام حریق ممکن است در اثر رویدادهای غیر آتش سوزی فعال شوند که منجر به هشدارهای کاذب شود. این امر می تواند منجر به تداخل شود و ممکن است منابع پاسخ اضطراری را تحت فشار قرار دهد.
- الزامات تعمیر و نگهداری: سیستم های اعلام حریق برای اطمینان از عملکرد مناسب نیاز به تعمیر و نگهداری منظم دارند. بی توجهی به تعمیر و نگهداری می تواند منجر به نقص یا خرابی شود.
- هزینه های نصب: هزینه اولیه نصب سیستم اعلام حریق، به ویژه در ساختمان های بزرگتر یا پیچیده، می تواند نسبتا زیاد باشد.
- مسائل حساسیت: آشکارسازهای دود ممکن است به عوامل محیطی مانند گرد و غبار یا رطوبت حساس باشند که به طور بالقوه منجر به هشدارهای اشتباه می شود.
- وابستگی به برق: سیستم های اعلام حریق به منبع برق متکی هستند و در صورت قطع برق، برق پشتیبان (مانند باتری ها یا ژنراتورها) برای حفظ عملکرد ضروری است.
- محدوده پوشش محدود: سیستم های اعلام حریق ممکن است هر گوشه ساختمان را پوشش ندهند، به خصوص در سازه های بزرگ یا چند طبقه، که نیاز به برنامه ریزی دقیق برای پوشش موثر دارد.
- اثربخشی محدود بدون پاسخ انسانی: در حالی که سیستم های اعلام حریق می توانند هشدارهای اولیه را ارائه دهند، اثربخشی آنها در نهایت به واکنش به موقع و اقدامات مناسب توسط سرنشینان و امدادگران اضطراری بستگی دارد.
- فناوری منسوخ شده: سیستم های اعلام حریق قدیمی ممکن است قدیمی شوند و برای ترکیب فناوری های جدیدتر و مطابقت با استانداردهای ایمنی فعلی، نیاز به ارتقا یا جایگزینی داشته باشند.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که سیستم های اعلام حریق دارای معایبی هستند، مزایایی که از نظر ایمنی جانی و حفاظت از اموال ارائه می کنند بسیار بیشتر از معایب آن است. آزمایش منظم، تعمیر و نگهداری و رسیدگی به هشدارهای کاذب جنبه های کلیدی مدیریت و بهبود عملکرد سیستم های اعلام حریق است.
سیستم های اطفای حریق
سیستم اطفا حریق مجموعه ای تجهیزات و دستگاه است که برای خاموش کردن حریق با توجه به مثلث حریق و حذف کردن یکی از این سه موارد گفته می شود.
مثلث حریق شامل حرارت، سوخت، اکسیژن است که با حذف تنها یکی از این موارد آتش خاموش می شود. برای انتخاب دستگاه و سیستم اطفا حریق مناسب ابتدا باید بدانیم بهترین سیستم برای حذف حریق کدام است. به این منظور حریق به کلاس های متفاوتی طبقه بندی شده است. این طبقه بندی براساس عامل اصلی شروع کننده حریق است. برای نمونه خاموش کردن بعضی از حریق ها توسط آب، باعث شعله ور تر شدن آن می شود.
- سیستم های اسپرینکلر
سیستم‌های آبپاش لوله‌های مرطوب: لوله‌ها با آب پر می‌شوند و سر آبپاش‌ها وقتی با گرما فعال می‌شوند، آب را آزاد می‌کنند.
سیستم های آبپاش لوله خشک: لوله ها با هوای تحت فشار پر می شوند و با باز شدن سر آبپاش، آب آزاد می شود.
- سیستم های اطفاء حریق گازی
سیستم های عامل پاک (مانند FM-200، Novec 1230): این سیستم ها گازی را آزاد می کنند که با حذف گرما یا کاهش غلظت اکسیژن، آتش را خاموش می کند.
- سیستم های فوم
سیستم های فوم از طریق نازل: این سیستم ها یک محلول فوم را برای سرکوب آتش مایعات قابل اشتعال تخلیه می کنند.
سیستم های فوم با انبساط بالا: در فضاهای بسته برای پر کردن سریع منطقه با یک پتوی فوم برای خاموش کردن آتش استفاده می شود.
- سیستم های دی اکسید کربن (CO2)
سیستم های اطفاء حریق CO2: دی اکسید کربن را برای جابجایی اکسیژن آزاد کنید و آتش را مهار کنید.
- پتو و کپسول آتش نشانی
خاموش کننده های قابل حمل: دستگاه های دستی حاوی مواد اطفاء حریق برای استفاده سرنشینان در مراحل اولیه آتش سوزی.
پتوهای آتش: برای خاموش کردن آتش های کوچک، به ویژه آتش های مربوط به لباس های مردم استفاده می شود.
- پمپ آتش نشانی
سیستم های پمپ آتش نشانی: آب را با فشار بالا در اختیار سیستم اسپرینکلر قرار دهید تا آتش را مهار کند.
توجه به این نکته ضروری است که انتخاب سیستم های اعلان و اطفاء به نوع ساختمان، اشغال آن و خطرات آتش سوزی خاص مرتبط با محیط بستگی دارد. تعمیر و نگهداری منظم، آزمایش، و پایبندی به کدها و استانداردهای ایمنی برای اطمینان از قابلیت اطمینان و اثربخشی این سیستم ها بسیار مهم است.
تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق
سیستم اعلام حریق متشکل از تعدادی سنسور و حسگر است که در اتاق ها و تمام سالن ها نصب شده است. این تجهیزات با تشخیص علائم اولیه حریق شامل دود، افزایش حرارت، شعله است که بلافاصله سیگنال اعلام حریق به کنترل پنل ارسال می شود. کنترل پنل بعد از اطمینان از صحت سیگنال و عدم خطا در سیستم آژیرهای هشدار را فعال می کند. تنها فرایند تشخیص تا اعلام آتش سوزی توسط آژیرها مربوط به اعلام حریق است. اما فرایند خاموش کردن حریق اطفا حریق نام دارد. به طور کلی در یک سیستم اعلام و اطفا حریق با ارتقا کنترل پنل ها و اضافه کردن ماژول های اطفا حریق امکان اتصالات و سیم کشی تجهیزات اطفا حریق به مدار اعلام حریق امکان پذیر می شود.
