سیستم اعلام حریق متعارف چیست و مناسب کجا است

سیستم اعلام حریق یکی از کلیدی ترین تجهیزات ایمنی در یک ساختمان است. این سیستم برای شناسایی حریق از طریق دود، آتش، مونو کسید کربن، هشدار آن به ساکنین طراحی شده است. این سیستم در تمام محیط های صنعتی و تجاری باید نصب شود زیرا نقش مهمی در حفاظت از ایمنی افراد حاضر در یک محیط و واکنش به موقع افراد برای تخلیه ساختمان و اطفا حریق دارند. سیستم اعلام حریق با به حداقل رساندن تلفات جانی و خرابی و تشخیص زود هنگام، کنترل و مهار حریق باعث شده یکی از اجزای کلیدی هر ساختمان باشد.

سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق متشکل از تجهیزات مختلفی جهت تشخیص و اعلام حریق است. دستگاه های راه اندازی شامل:

• کنترل پنل اعلام حریق (FACP): این دستگاه با نظارت بر ورودی های سیستم و پیوستگی فعالیت سیستم همچنین کنرل خروجی ها و اطلاعات به عمکلرد صحیح سیستم اعلام حرق کمک می کند. این دستگاه معمولا در اتاق برق یا اتاق تابلو نصب می شود.
• دستگاه های راه اندازی: این دستگاه ها به صورت خودکار از طریق تشخیص علائم اولیه آتش سوزی سیستم اعلام حریق را فعال می کند. دتکتورهای اعلام حریق در انواع حرارتی، دود، شعله، گاز و مکشی طراحی شده اند و در صورت وجود هر کدام از این علائم سیستم الام حریق را فعال می کنند. تجهیزات دیگری مانند شستی اعلام حریق به صورت دستی سیستم را فعال می کند. عمکلرد این دستگاه به این صورت است که در صورتی که یک محیط دجار آتش سوزی فرد با کشیدن شستی بلافاصله سیستم اعلام حریق را فعال می کند.
• تجهیزات اعلان: دستگاه اعلان یا همان آژیر و فلاشر که از طریق هشدارهای صوتی و بصری در صورت آتش سوزی افراد را مطلع می کند.
• سیستم سیگنال از راه دور: این سیستم در سیستم اعلام حریق تعبیه می شود تا به آتش نشانی هشدار حریق را ارسال کند.

سیستم اعلام حریق چگونه کار می کند؟

سیتم اعلام حریق بر تجهیزات سیستم اعلام حریق در زون یا منطقه های مختلف مشخص شده در یک ساختمان نظارت می کند و تشخیص می دهد که دستگاه ها در حالت عادی یا اعلان باشند. هنگامی که آتش سوزی در یک ساختمان شروع می شود دتکتورها با تشخیص نشانه هایی مانند دود، افزایش دمای محیط سیستم اعلام حریق را فعال می کنند. در اصل سیستم های اعلام حریق چهار عمکلرد اصلی را انجام می دهند: تشخیص، اطلاع رسانی، نظارت و کنترل. این سیستم از شبکه ای از وسایل، دستگاه ها و کنترل پنل برای تشخیص و اعلام حریق تشکیل شده که باعث افزایش ایمنی و حفاظت ساختمان در شرایط اضطراری می شود.

انواع سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق برای شناسایی و هشدار به افراد هنگام آتش سوزی طراحی شده است تا امکان تخلیه و مداخله سریع را فراهم می کنند. اهمیت حیاتی سیستم های اعلام حریق در تضمین ایمنی ساکنان و محافظت از اموال افراد است. سیستم های اعلام حریق برای شناسایی و هشدار به افراد در مورد وجود حریق طراحی شده اند و امکان تخلیه و مداخله سریع را فراهم می کنند.

انواع مختلفی از سیستم های اعلام حریق وجود دارد که هر کدام نیازهای محیط های خاصی را برآورده می کنند. در اینجا به چند نکته کلیدی اشاره شده است:

سیستم اعلام حریق متعارف

این سیستم مرسوم ترین و ابتدایی ترین سیستم اعلام حریق است. در سیستم متعارفی یک ساختمان را به مناطقی (Zone) تقسیم می کنند که هر منطقه به مدار خاصی متصل است. هنگامی که یک دتکتور در یک منطقه فعال می شود، سیستم اعلام حریق زون آسیب دیده را شناسایی می کند اما مکان دقیق آتش سوزی را مشخص نمی کند. سیستم متعارف مناسب برای ساختمان های کوچکتر با چیدمان غیر پیچیده است.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

در سیستم های آدرس پذیر، هر دتکتور یا دستگاه دارای یک آدرس منحصر به فرد است که به سیستم اجازه می دهد مکان دقیق زنگ هشدار را مشخص کند. این امر پاسخ سریع تر و تعمیر و نگهداری آسان تر را تسهیل می کند. سیستم آدرس پذیر ایده آل برای ساختمان های بزرگ و پیچیده، مانند ساختمان های تجاری و تاسیسات صنعتی است.

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق متعارف

در یک سیستم اعلام حریق متعارف دتکتورها در یک زون یا منطقه خاص شعله، دود یا افزایش دما را حس می کنند. هنگامی که یک دتکتور فعال می شود سیگنالی را به صفحه کنترل ارسال می کند که نشان دهنده وجود آتش سوزی بالقوه در منطقه تعیین شده است. کنترل پنل زون فعال شده را شناسایی می کند اما مکان دقیق دتکتور را تشخیص نمی دهد. هنگامی که کنترل پنل سیگنال را شناسایی می کند اما مکان دقیق دتکتور فعال را نشخص نمی کند. سیستم اعلام حریق با توجه به نوع طراحی سیستم آلارم های صوتی، سیگنال های بصری یا ترکیبی از هر دو را تولید می کنند.

بعد از فعال شدن آلارم افراد حاضر در سالن طبق رویه های اضطراری تعیین شده ساختمان را تخلیه می کنند. پس از بررسی علت آلارم و رفع آن سیستم ریست می شود. سیستم اعلام حریق متعارف اطلاعات کمی در مورد ماهیت یا شدت حریق ارائه می دهد همچنین می توانند ناحیه آسیب دیده را شناسایی کنند اما مکان دقیق دتکتور را تشخیص نمی دهد. این موضوع باعث افزایش زمان لازم برای پیدا کردن منبع حریق است.

اندازه سیستم های اعلام حریق متعارف

این سیستم مناسب ساختمان های کوچک مانند یک دتکتور در هر طبقه یا چند دتکتور در پارکینگ و انبار است و برای ساختمان بزرگ و پر رفت و آمد مناسب نیست.

سیم کشی مدار و نقشه سیستم اعلام حریق متعارف

عملکرد اصلی بخش شروع یک سیستم اعلام حریق، گزارش وضعیت یک فضای حفاظت شده یا وجود آتش است. این قطعات شامل تمام دستگاه‌ها و مدارهایی هستند که سیگنال را به واحد کنترل اعلام حریق (FACU) ارسال می‌کنند، مانند آشکارسازهای حرارت، آشکارسازهای دود، آشکارسازهای مونوکسید کربن، سوئیچ‌های جریان آب، دستگاه‌های فعال دستی و سوئیچ‌های فشار. بسته به سیستم، سیگنال یک دستگاه آغازگر می تواند یک وضعیت هشدار یا یک وضعیت نظارتی ایجاد کند. بر اساس نوع آشکارسازها و FACU، سیگنال ها را می توان از طریق یک مدار دستگاه آغازگر (IDC) برای سیستم های معمولی، یا یک مدار خط سیگنال (SLC) برای سیستم های آدرس پذیر ارسال کرد.

دستگاه های شروع کننده سیستم متعارف کانوشنال معمولاً آشکارسازهایی هستند که از یک کنتاکت سوئیچ برای اتصال هر دو طرف مدار دستگاه شروع کننده با هم استفاده می کنند. با انجام این کار، دستگاه شروع کننده باعث افزایش جریان در مدار می شود که FACU آن را به عنوان یک سیگنال هشدار تعبیر می کند. هنگامی که یک دستگاه مدار را کوتاه می کند، هیچ دستگاه دیگری در آن مدار یا “منطقه” نمی تواند سیگنال ارسال کند. به همین دلیل، هر وسیله ای در مدار یا “منطقه” کل منطقه را در حالت هشدار قرار می دهد. مناطق معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کسی را قادر می‌سازد تا منطقه‌ای را که زنگ هشدار در آن قرار دارد را به راحتی شناسایی کند، به عنوان مثال، در یک مدرسه ممکن است یک مدار منطقه ورزشگاه و یک مدار منطقه سالن سالن داشته باشید که هر کدام شامل چندین دستگاه است.

همچنین بخوانید: سیم کشی اعلام حریق

طراحی سیستم اعلام حریق متعارف

• در ساختمان‌های یک طبقه مانند خانه‌های ویلایی، هر خانه به عنوان یک زون در نظر گرفته می‌شود. این اقدام از گسترش حریق یا خطرات مشابه از یک خانه به خانه دیگر جلوگیری می‌کند.
• در ساختمان‌های چند طبقه، تخصیص یک زون به هر طبقه باعث بهبود قابلیت‌های سیستم اعلام و اطفا حریق می‌شود. همچنین، باید پلکان اضطراری را به عنوان یک زون مشخص شده تا در مواقع فوری، افراد به سرعت و به‌ صورت ایمن وارد پلکان‌ها شوند.
• موتورخانه و اتاقک آسانسور نیز به عنوان یک زون در نظر گرفته شده‌اند، که این امر کمک می‌کند تا هر حادثه در این بخش‌ها به سرعت شناسایی و مدیریت شود.
• همچنین، محدودیت‌هایی برای ابعاد زون‌ها تعیین شده است؛ مساحت زون باید در حداکثر 2000 متر مربع باشد و طول زون نیز نباید از 3000 متر بیشتر گردد. این محدودیت‌ها به منظور افزایش کارایی و سرعت در شناسایی واحدهای متاثر از حریق تعیین شده است.
• در نهایت، توصیه شده است که تعداد اجزا در هر زون بین 20 تا 24 عدد باشد؛ این موضوع به کاهش خطاها و افزایش دقت در شناسایی واحدهای تحت تأثیر کمک می‌کند.

تجهیزات سیستم اعلام حریق متعارفی

• کنترل پنل اعلام حریق
• دتکتور دودی، شعله ای، حرارتی و گازی
• آژیر
• فلاشر
• آژیر فلاشر

قیمت سیستم اعلام حریق متعارف (کانونشنال)

سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل ساده بودن و نیاز به تعداد کم نصب در یک پروژه ارزان تر و مقرون به صرفه تر است. اما هنگام خرید تنها به قیمت آن نباید توجه کرد و باید از افراد متخصص جهت نصب و خریداری سیستم مشاوره گرفت.

نتیجیه گیری

نصب یک سیستم اعلام حریق برای هر خانه یا ساختمان تجاری و صنعتی نه تنها ایمنی ساکنان و مالکان را تضمین می کند بلکه در مدیریت حوادث نیز اثر بخش است. توجه به محدودیت های سیستم اعلام حریق متعارفی به منظور بهینه سازی عمکلرد سیستم بسیار مهم است. این سیستم نه تنها باعث افزایش ایمنی یک ساختمان می شود بلکه با اطلاع رسانی سریع و دقیق جان افراد را نجات می دهد و خسارات به ساختمان و تجهیزات را کاهش می دهد.

منبع:

سازمان اتش نشانی

nfpa