کنترل پنل اعلام حریق نقش فرمانده سیستم اعلام حریق را بر عهده دارد. این پنل به هر یک از تجهیزات سیستم می‌گوید که چه کاری را در چه زمانی باید انجام دهند. برای مثال، وقتی دتکتور دود سیگنال‌هایی مبنا بر وجود دود و احتمال حریق را به کنترل پنل ارسال می‌کند، پنل دستور می‌دهد که آلارم‌ها (آژیر و فلاشر) فعال شوند، درهای ضدحریق بسته شوند و سیستم‌های تهویه یا اطفا حریق نیز در صورت نیاز فعال شوند.
نحوه عملکرد کنترل پنل اعلام حریق
این دستگاه به طور مداوم عملکرد تجهیزات سیستم اعلام حریق را نظارت و کنترل می‌کند. پس از دریافت سیگنال، کنترل پنل با پردازش و ارزیابی شرایط دستورات لازم را برای اقدامات مختلف صادر می‌کند. این اقدامات می‌توانند شامل فعال‌سازی آلارم‌های هشداردهنده، اعلام وضعیت به مسئولین، قطع برق یا گاز یا حتی باز کردن درب‌های اضطراری برای خروج سریع افراد از ساختمان باشند. هدف از این اقدامات این است که خطرات ناشی از آتش‌سوزی را کاهش داده و از ایجاد خسارات جانی و مالی جلوگیری شود.
سیگنال‌های دریافتی کنترل پنل
مرکز کنترل اعلام حریق به طور مداوم از سنسورهای تشخیص حریق و شستی‌های اعلام حریق سیگنال‌هایی دریافت می‌کند. اگر دتکتورها (مانند دتکتور دود و حرارت) شواهدی مبنی بر وجود حریق را شناسایی کنند، مثل افزایش دمای محیط، به‌سرعت گزارش آن را به کنترل پنل ارسال می‌کنند. سپس کنترل پنل با بررسی سیگنال ارسالی تصمیم می‌گیرد که آلارم‌ها یا دیگر سیستم‌های ایمنی را فعال کند یا خیر. مهم‌ترین سیگنال‌ها شامل موارد زیر هستند:
- سیگنال هشدار دود: زمانی که دتکتورهای دود، میزان دود موجود در محیط را بیش از حد معمول تشخیص دهند، سیگنال هشدار آن به پنل ارسال می‌شود.
- سیگنال هشدار حرارت: دتکتورهای حرارتی به طور مداوم دمای محیط را اندازه می‌گیرند. اگر دمای محیط به طور ناگهانی از دمای تنظیمی آن‌ها بالاتر رود، این تغییر را احتمالی برای وجود آتش در نظر می‌گیرند و سیگنال خبر را برای کنترل پنل می‌فرستند.
- سیگنال دستی: اگر افراد وقوع حریق را زودتر از دتکتورها متوجه شوند، می‌توانند با استفاده از شستی‌های اعلام حریق و به طور دستی سیستم را فعال کنند. این شستی‌ها در مکان‌هایی نصب می‌شوند که محل تردد افراد است، مانند راهروها یا نزدیک به درب‌های خروج.
برخی مردم به اشتباه به‌جای استفاده از عبارت “کنترل پنل اعلام حریق” از ” کنترل پنل اعلان حریق” استفاده می‌کنند. برای حل این مسئله که کدام یک از این عبارت‌ها درست است، مقاله اعلام حریق یا اعلان حریق را مطالعه کنید.
انواع و اجزای کنترل پنل اعلام حریق
به‌طورکلی کنترل پنل‌ها به دو نوع تقسیم می‌شوند:
- کنترل پنل اعلام حریق متعارف
- کنترل پنل اعلام حریق آدرس پذیر
هرکدام از این پنل‌ها در سیستم مناسب خود کاربرد دارند و از اجزای مختلفی تشکل شده‌اند. در ادامه هریک را بررسی خواهیم کرد.
کنترل پنل اعلام حریق متعارف
این نوع دستگاه‌ها معمولاً در ساختمان‌های کوچک استفاده می‌شوند. در سیستم اعلام حریق متعارف، هر یک از تجهیزات از طریق مدارهای جداگانه و به‌صورت خطی به پنل متصل می‌شوند؛ بدین صورت زمانی که یکی از دتکتورها فعال شود، پنل تنها اعلام می‌کند که کدام ناحیه دچار مشکل شده است؛ ولی اطلاعات دقیقی از محل حادثه را ارائه نمی‌دهد.
کنترل پنل اعلام حریق آدرس پذیر
برخلاف سیستم‌های متعارف، این نوع سیستم‌ها در ساختمان‌های تجاری و کسب‌وکارهای بزرگ کاربرد دارند. ساختار سیم‌کشی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به‌صورت حلقه‌ای است؛ بنابراین در صورت شناسایی حریق، کنترل پنل می‌تواند محل دقیق دستگاهی که سیگنال را برای او ارسال کرده است.
اجزای کنترل پنل اعلام حریق
اجزای مختلفی با همکاری با یکدیگر، کنترل پنل را شکل می‌دهند. یکی از این اجزا، مدارهای سیگنال‌دهی است. همان مداری که در سیستم آدرس‌پذیر به‌صورت حلقه‌ای است و محل دقیق هریک از دستگاه‌ها را دارد. در کنار آن، ماژول‌های ورودی و خروجی به ترتیب مسئول دریافت سیگنال‌های ورودی و ارسال سیگنال‌های خروجی به دیگر تجهیزات یا سیستم‌ها هستند. صفحه‌نمایش کنترل پنل هم اطلاعات وضعیت سیستم و محل وقوع حریق و وضعیت سلامت تجهیزات را نمایش می‌دهد. این نمایشگر به اپراتورها کمک می‌کند تا به‌راحتی وضعیت سیستم را بررسی و اقدامات لازم را در زمان بروز خطر انجام دهند.
ریپیتر اعلام حریق نیز یکی از تجهیزات مکملی است که در کنار کنترل پنل کار می‌کند. این دستگاه برای تقویت و گسترش سیگنال‌های هشدار از کنترل پنل به بخش‌های مختلف ساختمان به کار می‌رود. وقتی که ساختمانی خیلی بزرگ باشد، ممکن است سیگنال‌ها به‌خوبی به همه نقاط نرسند؛ بنابراین ریپیتر این مشکل را حل می‌کند.
کلام آخر
کنترل پنل اعلام حریق یکی از اجزای کلیدی سیستم‌های ایمنی در ساختمان‌ها است که نقش فرمانده و هماهنگ‌کننده سایر تجهیزات با یکدیگر را بر عهده دارد. این دستگاه با پردازش سیگنال‌های دریافتی از دتکتورها، اقداماتی نظیر فعال‌سازی آلارم‌ها، بسته‌شدن درهای ضدحریق، و تنظیم سایر سیستم‌ها را در شرایط اضطراری انجام می‌دهد. انتخاب نوع مناسب کنترل پنل، بسته به‌اندازه و ویژگی‌های ساختمان، اهمیت زیادی دارد. سیستم‌های آدرس‌پذیر به دلیل دقت بالا در شناسایی محل دقیق حریق، برای فضاهای بزرگ‌تر و پیچیده‌تر مناسب‌تر هستند، در حالی که سیستم‌های متعارف در ساختمان‌های کوچک‌تر کارایی بهتری دارند.
