حریق ممکن است علاوه بر اماکنی مثل منازل مسکونی، محیط های تجاری، ادرای، صنعتی و انبار کالاها، طبیعت را نیز در بر بگیرد. جنگل ها و مراتع از حیاتی ترین دارای های طبیعی کره زمین است. اما متاسفانه سالانه یک درصد از جنگل های جهان طعمه حریق می شود. آمار آتش سوزی جنگل ها در ایران نیز فوق العاده بالا و نگران کننده است. فناوری های جدید می توانند برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع بسیار مفید باشند که در این مطلب از مقالات گنجینه پاوان به بررسی آنها می پردازیم.
سالانه 20 هزار هکتار از جنگل های ایران طعمه حریق می شود
جنگل ها بیش از چهار میلیارد هکتار از خشکی زمین را پوشش می دهند که حدود 31 درصد از کل زمین را تشکیل می دهد. تا سال 2020، مساحت جنگل در سراسر جهان حدود 4.06 میلیارد هکتار بود که از حدود 4.24 میلیارد هکتار در سال 1990 کمتر بود. به این معنی که در این بازه 30 ساله 180 میلیون هکتار از جنگل های جهان به دلایل مختلف از جمله آتش سوزی نابود شده است.
ایران با 11 میلیون و 75 هزار هکتار در رده 54 در بین 193 کشور از نظر بهره مندی از پوشش جنگلی قرار دارد. به طور میانگین سالانه بیش از 2000 آتش سوزی در جنگل های ایران رخ می دهد. به این ترتیب هر سال حدود 20 هزار هکتار از پوشش جنگلی ایران طعمه حریق می شود. این آمار بالا ضرورت استفاده از فناوری های نوین برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع را دو چندان می سازد. در ادامه به بررسی این فناوری ها می پردازیم.
استفاده از ماهواره برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع
ماهواره ها می توانند نقش مهمی در نظارت و مدیریت آتش سوزی جنگل ها و مراتع ایفا کنند. از نظر تشخیص حریق، ماهواره های مجهز به حسگرهای حرارتی می توانند نشانه های حرارتی ناشی از آتش سوزی های جنگلی را قبل از اینکه با چشم غیر مسلح قابل مشاهده باشند، شناسایی کنند. این به مقامات اجازه می دهد تا سریعاً واکنش نشان دهند و آتش را قبل از گسترش آن مهار کنند.
همچنین ماهواره ها می توانند پیشرفت آتش را به طور لحظه ای نظارت کنند و به روز رسانی در مورد مکان، اندازه و شدت آن ارائه دهند. از این اطلاعات می توان برای هدایت عملیات آتش نشانی و دور نگه داشتن افراد از خطر استفاده کرد.
ماهواره ها همچنین می توانند نقشه های دقیقی از منطقه آسیب دیده تهیه کنند که وسعت و شدت آتش سوزی را نشان می دهد که برای ارزیابی و مدیریت اقدامات بعدی موثر خواهد بود.
از طرف دیگر ماهواره ها می توانند برای ایجاد مدل های پیش بینی استفاده شوند که می توانند احتمال و شدت آتش سوزی های آینده را پیش بینی نمایند. این اطلاعات می تواند برای هدایت تصمیمات مدیریت زمین، مانند محل انجام سوختگی کنترل شده یا محل تخصیص منابع برای پیشگیری از آتش سوزی استفاده شود.
در مجموع استفاده از ماهواره در مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع به ابزاری ضروری برای مدیریت و کاهش اثرات این بلایای طبیعی تبدیل شده است.
نقش پهپادها در اطفای حریق
پهپادها نیز می توانند ابزار ارزشمندی در مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع باشند. پهپادهای مجهز به دوربین یا حسگرهای حرارتی می توانند نماهای هوایی از آتش را ارائه دهند. این اطلاعات می تواند به آتش نشانان کمک کند تا وضعیت را ارزیابی، نقاط داغ را شناسایی و واکنش خود را برنامه ریزی نمایند.
پهپادها را می توان به سیستم های پخش آب یا فوم برای کمک به تلاش های اطفای حریق مجهز کرد. همچنین می توان از آنها برای انداختن مواد ضد حریق یا ایجاد شکستگی در آتش با قطع پوشش گیاهی در مسیر آتش استفاده کرد.
از هواپیماهای بدون سرنشین همچنین می توان برای رساندن لوازمی مانند غذا، آب و تجهیزات پزشکی به مناطق دورافتاده تحت تأثیر آتش سوزی استفاده کرد.
پهپادها می توانند نقشه های دقیقی از منطقه آسیب دیده ایجاد کنند که میزان و شدت آتش سوزی را نشان می دهد. از این اطلاعات می توان برای ارزیابی آسیب و برنامه ریزی اقدامات موثر بازیابی و بهبود استفاده کرد.
از پهپادها نیز می توان برای ارزیابی خسارات ناشی از آتش سوزی و ارزیابی اثربخشی تلاش های آتش نشانی استفاده کرد. این اطلاعات را می توان برای برنامه ریزی اقدامات پیشگیرانه در آینده مورد استفاده قرار داد.
استفاده از ربات های آتش نشان برای مقابله با حریق جنگل ها و مراتع
یکی دیگر از پیشرفت های فناوری که انسان را از خطر دور نگه می دارد، ربات آتش نشان است. اغلب آتش سوزی های جنگلی چنان داغ می شوند که آتش نشانان نمی توانند آنقدر نزدیک شوند تا آنها را خاموش کنند. اکنون مهندسان ربات آتش نشانی ابداع کرده اند که در چنین شرایطی اقدام به عملیات اطفای حریق نماید. به طور مثال ربات Thermite که توسط Howe and Howe Technologies توسعه یافته است، یک ربات آتش نشان است که می تواند حتی در شدیدترین شرایط با آتش سوزی های جنگلی مقابله کند.
واقعیت مجازی (VR)
واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VR که توسط سازمان های سراسر جهان از صلیب سرخ گرفته تا آژانس های امدادی سازمان ملل استفاده می شود، به مبارزه با آتش‌سوزی های جنگلی نیز کمک می کند. سرویس جنگل های ایالات متحده از واقعیت مجازی برای آموزش آتش نشانانی که برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها به مناطق دورافتاده می‌روند در یک محیط امن استفاده می کند.
شبیه سازهای واقعیت مجازی نمایش های سه بعدی سناریوی آتش سوزی را ایجاد می کنند، با مربیانی که می توانند ویژگی های فیزیکی مانند جهت و سرعت باد را تغییر دهند تا جامپرهای دود را برای درگیری های واقعی در شرایط واقعاً خطرناک آماده کنند.
نقش اینترنت اشیا در مقابله با حریق جنگل ها و مراتع
حسگرهای متصل به اینترنت اشیا کم مصرف (Low-powered Internet of Things) یا (IoT) نیز برای جمع آوری داده ها از مناطق دورافتاده که کانون های آتش سوزی بالقوه هستند استفاده می شوند. از سنسورها می توان برای تشخیص و اندازه گیری سطح CO2 و بررسی دمای غیرعادی استفاده کرد که نشان دهنده وجود احتمال آتش سوزی در منطقه است.
با توجه به اینکه این دستگاه های متصل به حداقل برق نیاز دارند، یک شبکه کم مصرف (Low-Power Wide-Area Network) در این موارد ایده آل هستند.
تشخیص آتش سوزی با هوش مصنوعی
استفاده از هوش مصنوعی در صنعت آتش نشانی نیز در حال افزایش است. بخش بزرگی از جنگل های تخریب شده هر ساله را می توان با سیستم تشخیص آتش سوزی جنگل مبتنی بر هوش مصنوعی نجات داد. به طور مثال سیستم تشخیص Dryad با سنسور داخلی مدل Bosch BME688 آن که کوچک اما هوشمند است، مونوکسید کربن، هیدروژن و سایر گازهای منتشر شده در مراحل اولیه آتش سوزی جنگل را تشخیص می دهد. این حسگر با کمک هوش مصنوعی، داده هایی را که در آنجا جمع آوری می‌کند، در محل تجزیه و تحلیل می کند. در صورت تشخیص آتش سوزی، بلافاصله زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد و سیگنالی را به هاست ابری ارسال و خدمات اضطراری را مطلع می‌کند.
گنجینه پاوان؛ نگاهبان حفاظت از حریق ایران
گنجینه پاوان به عنوان یکی از شرکت های پیشرو در صنعت آتش نشانی و ایمنی صنعتی، ارائه خدمات علمی، آموزشی، مشاوره ای و اجرایی در جهت مقابله با آتش سوزی جنگل ها و مراتع ایران عزیز را یکی از رسالت های خود می داند. در این راستا شرکت گنجینه پاوان آماده همکاری با نهادها، سازمان ها و شرکت های مرتبط جهت ارائه خدمات حفاظت از حریق برای پیشگیری و کنترل خسارت های ناشی از آتش سوزی می باشد.
برای دریافت مشاوره رایگان و اطلاعات تکمیلی با کارشناسان ما در گنجینه پاوان تماس حاصل فرمایید.
منابع
