سیستم اطفاء حریق بخشی جدایی ناپذیر از هر زیر ساخت حفاظت از حریق است. اطفاء حریق یک اصطلاح عمومی برای مجموعه فعالیت‌های مهندسی است که با هدف خاموش کردن آتش طراحی شده‌اند. در سیستم‌های اطفا معمولا یکی از مواد خاموش کننده مانند آب، فوم یا ترکیبات شیمیایی مخصوص استفاده می‌شود. در این مقاله طیف وسیعی از انواع مختلف سیستم‌های اطفای حریق را در چارچوب استراتژی‌های مختلف مهار حریق بررسی می‌کنیم، آشنایی با انواع مخلف این سیستم‌ها و کاربردهای هر کدام از آنها به سازندگان بناهای جدید و ساکنان ساختمان‌های چند ساله کمک می‌کند تا با استانداردها و ضوابط لازم برای ایمن‌سازی ساختمان‌های خود بیشتر آشنا شوند.
یک سیستم اطفاء حریق چگونه کار می‌کند؟
یک سیستم اطفاء حریق دارای اجزای مختلفی برای تشخیص آتش‌سوزی در سریع‌ترین زمان ممکن است. این اجزا ابتدا وجود شعله و دود را شناسایی می‌کنند. سپس سیستم اطفاء یک زنگ هشدار را فعال می‌کند، بنابراین قبل از اینکه آتش، فرصت گسترش پیدا کند، مهار خواهد شد. یک سیستم اطفاء حریق در دسته‌ی روش‌های «فعال» مقابله با آتش، طبقه‌بندی می‌شود، چرا که هر نوع سیستم اطفا حریق در واکنش به بروز آتش‌سوزی فعال می‌شود. این مسأله به این معناست که هر سیستم اطفای حریق از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از این اجزا نیز به صورت فعال با آتش مقابله می‌کنند.
سیستم اطفاء حریق چه تفاوتی با اسپرینکلر آتش‌نشانی دارد؟
هر دو سیستم اطفاء حریق و اسپرینکلرهای آتش‌نشانی، آتش را کنترل یا خاموش می‌کنند و هر دو نیز هنگام تشخیص گرما یا دود فعال می‌شوند. اما تمام سیستم‌های اطفاء حریق الزاما از آب استفاده نمی‌کنند زیرا عنصر آب ممکن است در اطفای انواع خاصی از آتش‌سوزی ها بی‌اثر باشد. به عنوان مثال، تأسیساتی که با گاز یا نفت قابل اشتعال کار می‌کنند، با استفاده از آب به عنوان یک عامل مهار آتش، به نتیجه‌ای نخواهند رسید. به همین دلیل، سیستم‌های اطفاء حریق گازی در محیط‌های صنعتی بیشتر از اسپرینکلرهای آتش‌نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا باید از سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک استفاده کنیم؟
هر سیستم اطفاء حریق خودکار نیز از دو جزء مختلف تشکیل شده است که یکی از این اجزا وظیفه‌ی شناسایی و تشخیص دود یا آتش را بر عهده دارد و جزء دیگر نیز عامل اطفا‌کننده‌ای است که پس از تشخیص بروز حریق وارد عمل می‌شود. البته سیستم‌های اطفا حریق خودکار نیز مجهز به سیستم فعال کردن دستی هستند تا در هر صورتی سیستم به صورت خودکار به کار نیفتاد، امکان فعال کردن سیستم به صورت دستی نیز وجود داشته باشد.
مزیت اصلی سیستم اطفاء حریق خودکار این است که نیاز به فعال سازی یا مداخله انسانی ندارد. این مسأله علاوه بر اینکه ایمنی ساکنان ساختمان را در برابر آتش بالا می‌برد، برای خاموش کردن آتش در مناطق دورافتاده یا کم‌تر در دسترس یک ساختمان یا عمارت صنعتی نیز بهترین گزینه محسوب می‌شود.
علاوه بر این، سیستم‌های اطفاء حریق خودکار گازی برای صنایع و شرکت‌های حاوی مواد قابل اشتعال، گزینه‌ی مقرون به صرفه‌تری به نظر میرسد. چرا که در زمان بروز حریق این نوع سیستم‌ها بهترین کارآیی را به منظور اطفا حریق از خود نشان خواهند داد.
چه زمانی به سیستم اطفا حریق نیاز پیدا خواهیم کرد؟
سیستم‌های اطفاء حریق باید در ساختمان‌هایی نصب شوند که استفاده از اسپرینکلر آتش‌نشانی در این مکان‌ها در مقابله با آتش چندان مؤثر نیست. بنابراین لازم است تا برای اطفاء حریق اتاق‌های سرور که محل نگهداری تجهیزات الکتریکی زیادی هستند یا در موزه‌ها که آرشیوهای ارزشمند تاریخی و منحصربفردی دارند و یا حتی برای محافظت از انبارهایی که محل ذخیره‌سازی اقلام فاسد شدنی هستند از سیستم‌های اطفاء حریق گازی استفاده شود تا دارایی‌های قیمتی صاحبان این قبیل ساختمان‌ها در معرض آسیب‌دیدگی توسط آب قرار نگیرند.
توصیه می‌شود نصب سیستم اطفاء حریق در محل سکونت یا کار خود را تنها به پیروی از الزامات قانونی و ضوابط از پیش مقرر، موکول نکنید و برای استفاده از این نوع سیستم‌ها پیش از هر قانون یا اجباری به پیش‌نیازهای ایمنی برای محیط مورد نظر توجه داشته باشید.
علاوه بر این، توصیه می‌شود هنگام انتخاب بهترین گزینه متناسب با نیازهای اطفای حریق محل مورد نظر، توجه داشته باشید که هر دو روش فعال و غیر فعال یا منفعل حفاظت در برابر آتش، هر دو و در کنار هم برای خاموش کردن زبانه‌های آتش لازم و ضروری‌اند.
انواع مختلف سیستم‌های اطفای حریق کدامند؟
به طور کلی، پنج نوع اصلی سیستم اطفاء حریق وجود دارد که همگی بر اساس مکان مورد نظری که نیاز به حفاظت دارد دارای ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فردی هستند:
سیستم اطفا حریق گازی؛
سیستم‌های اطفاء حریق گازی، مایعاتی که خاصیت اطفای حریق دارند را با استفاده از گاز نیتروژن، فشرده می‌کنند و به صورت گاز ذخیره‌سازی می‌کنند. عامل شیمیایی 200 FM یکی از عوامل اطفای حریق گازی است که به دلیل کارآیی بالا از محبوبیت زیادی در بین سیستم‌های مختلف اطفای حریق برخوردار است. همانطور که از نام سیستم اطفا حریق گازی پیداست در این نوع سیستم‌های اطفای حریق، از آب استفاده نمی‌شود و به همین دلیل نیز این نوع سیستم‌ها برای اطفای حریق اتاق سرور یا محل نگهداری مقادیر زیادی تجهیزات الکتریکی مانند تابلوهای برق مفید هستند. با توجه به اینکه عامل اطفای حریق گازی به صورت فشرده در کپسول‌هایی با ابعاد و اندازه‌های مختلف ذخیره می‌شود، این نوع سیستم‌ها جای کمتری اشغال می‌کنند و حمل و نقل آنها نیز آسان‌تر است.
سیستم اطفا حریق واترمیست؛
سیستم‌های واترمیست یا مه‌آب یک راه‌حل اطفاء حریق مناسب برای فضاهایی هستند که امکان استفاده از مقادیر زیاد آب در این مکان‌ها وجود ندارد. این سیستم‌ها با تولید قطرات بسیار کوچک‌تر از سیستم‌های اسپرینکلر آتش‌نشانی کار می‌کنند. بدین ترتیب، این سیستم‌ها یک لایه بخار آب ایجاد می‌کند و با کمک این لایه بخار آب از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری می‌شود و به سرعت دمای ناحیه آتش گرفته، کاهش پیدا می‌کند. یکی از مزیت‌های سیستم واترمیست در مقایسه با اسپرینکلرهای آتش‌نشانی مصرف بسیار کم‌تر آب است، به همین دلیل نیز سیستم‌های واترمیست، نسبت به اسپرینکلرهای معمولی، گزینه‌ی پایدارتری به حساب می‌آیند.
کدام صنایع بیشتر از سیستم‌های اطفای حریق استفاده می‌کنند؟
در حالی که همه صنایع از سیستم‌های اطفاء حریق برای ایمن‌سازی محل کار و دارایی‌های خود در برابر آتش و حریق استفاده می‌کنند، ضوابط و استانداردهایی وجود دارد که برخی از صنایع را به استفاده از انواع خاصی از سیستم‌های اطفای حریق ملزم می‌کند.
صنایع و واحدهای تولیدی: وجود مواد خام قابل اشتعال، مانند مشتقات نفتی که در ساخت بسیاری از محصولات شیمیایی کاربرد دارد، استفاده از سیستم‌های اطفای حریق گازی در این صنایع را به الزام و استانداردی غیر قابل تخطی تبدیل می‌کند.
انبارداری و ذخیره‌سازی مواد اولیه: با توجه به وسعت انبارهای نگهداری از مواد صنعتی و حجمی که از این مواد ممکن است در کنار هم در یک انبار نگهداری شود، بروز حریق در هر انباری با چنین ویژگی‌هایی صدمات مالی و جانی جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت، به همین دلیل نیز به کارگیری سیستم اطفای حریق سازگار با شرایط محل مورد نظر برای حفاظت از انبارها در برابر آتش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
مراکز داده و اتاق‌های سرور: پس از مشکلات مربوط به منبع تغذیه، آتش‌سوزی دومین علت شایع قطعی در مراکز داده است. بروز حریق ممکن است تا 24 ساعت ارائه خدمات در یک مرکز داده را متوقف کند، زمانی که ممکن است برای یک شرکت فاجعه‌بار باشد. مراکز داده و اتاق های سرور نیز محل نگهداری تعداد زیادی تجهیزات الکترونیکی هستند که عموما به تغییرات دما نیز بسیار حساس هستند. به همین دلایل نصب سیستم اطفای حریق مناسب، یکی از مهم‌ترین ملزومات مورد نیاز در هر مرکز داده و اتاق سروری به حساب می‌آید.
امیدواریم که این مقاله به شما کمک کرده باشد که در زمینه اهداف، عملکرد و الزامات یک سیستم اطفاء حریق اطلاعاتی اساسی بدست بیاورید. در صورت نیاز برای کسب مشاوره‌های حضوری توسط کارشناسان شرکت گنجینه پاوان در مورد سیستم اطفای حریق متناسب با نیاز خود، با گنجینه پاوان تماس بگیرید.
منبع: clmfireproofing.com ؛
