سیستم اطفاء حریق صرف نظر از نوساز یا چندساله بودن ساختمان، نیازی است که از منظر ایمنی ساختمان نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود. چرا که ممکن است به تازگی احداث ساختمانی مسکونی یا تجاری را به پایان رسانده باشید و به دنبال بهترین راه حل برای محافظت از ساختمان نوسازتان در برابر وقوع حریق و آتش‌سوزی‌های احتمالی باشید و یا اینکه نگران فرسودگی سیستم اطفاء حریق ساختمان محل کار یا زندگی خود باشید و به دنبال فرصتی باشید تا این سیستم را نوسازی کنید.
در مقاله‌ی اطفاء حریق مایعات قابل اشتعال، چرا و چگونه؟ طبقهبندی انواع آتش را بر مبنای استاندارهای NFPA و BS و انواع اطفاء حریق را توضیح دادیم. در این مطلب تلاش می‌کنیم اطلاعات لازم برای انتخاب و خرید بهترین سیستم اطفاء حریق متناسب با نیازمندی‌هایتان را در اختیارتان قرار دهیم.
سیستم اطفاء حریق یا اسپرینکلر آتش‌نشانی؛
هنگام صحبت از سیستم اطفاء حریق باید توجه داشت که سیستم اطفاء حریق تنها به اسپرینکلرهای آتش‌نشانی خلاصه نمی‌شود و اجزا و عناصر خیلی بیشتری از چند اسپرینکلر آبیاری دارد. اسپرینکلرهای آتش‌نشانی، برای اطفاء حریق از آب استفاده می‌کنند. در این سیستم، با اینکه ممکن است آب به تجهیزات و وسایل موجود در ساختمان محل حادثه خسارت‌هایی وارد کند، اما در عوض جان افراد در مقابل خطر آتش محفوظ می‌ماند و شالوده و ساختار بنای ساختمان نیز از گزند شعله‌های آتش در امان می‌ماند.
اما وقتی از اطفای حریق به عنوان یک سیستم صحبت می‌کنیم، دیگر تنها انتخابمان برای مهار حریق به عنصر آب محدود نخواهد بود و در کنار این ماده امکان استفاده از تجهیزات ایمنی که با مواد دیگری کار می‌کنند را نیز بدست خواهیم آورد. همانطور که در ادامه‌ی این مطلب توضیح خواهیم داد هر کدام از این مواد ویژگی مخصوصی دارد که آن ماده‌ی خاص را قادر می‌سازد تا ضمن اطفاء حریق داخل ساختمان، به تجهیزات حساس موجود نیز آسیب یا خللی وارد نکند.
یکی از اهداف طراحی و به کارگیری سیستم‌های اطفاء حریق مهار آتش، در مرحله‌ای است که هنوز شعله‌های آن چندان فرصت زبانه کشیدن پیدا نکرده باشند و آسیب زیادی به ساکنان، ساختمان و تجهیزات وارد نکرده باشند. این مسأله به این معناست که سیستم‌های اطفاء حریق در مقایسه با اسپرینکلرهای آبیاری، هنگام تشخیص بروز حریق سریع‌تر فعال خواهند شد.
سیستم اطفاء حریق و مسیر طی شده؛
شاید برایتان جالب باشد که بدانید، سیستم‌های اطفای حریق از قرن نوزدهم میلادی در کنار ما هستند. اما تقریبا حدود صد سالی طول کشید تا در سال 1910 میلادی اولین سیستم‌های اطفاء حریق کارآمد و مؤثر به بازار عرضه شوند. این موفقیت زمانی حاصل شد که شرکتی آمریکایی در ایالت دلاور، پیشنهاد استفاده از تتراکلراید کربن را برای اطفاء حریق مطرح کرد.
وقوع جنگ جهانی دوم و نیاز به ماده‌ای مؤثر برای خاموش کردن آتش در هواپیماهای جنگنده، این ماده را به انتخاب اول اطفاء حریق در دهه‌ی 40 میلادی تبدیل کرد. اما دیری نگذشت که عوارض سوء تتراکلراید کربن بر سلامت انسان، تردیدهای جدی برای استفاده از این ماده در اطفاء حریق را به وجود آورد.
در میانه‌های دهه‌ی 60 میلادی انتخاب‌های تازهای برای اطفاء حریق مطرح شدند و صحبت از تجهیزات اطفاء حریق پاک یا Clean Agent به میان آمد. اولین گازی که در تجهیزات اطفاء حریق پاک مورد استفاده قرار گرفت، گاز هالون 1301 بود. گازی که پس از خاموش کردن حریق از خود پسماندی به جا نمی‌گذاشت و برای سلامت انسان نیز بیخطر به نظر میرسید. حدود 20 سال گاز هالون 1301 اولین انتخاب برای مهار آتش و اطفاء حریق به شمار میرفت.
فرمانروایی این گاز در سیستم‌های اطفاء حریق در دهه‌ی 80 میلادی به پایان رسید، چرا که انتقاداتی درباره‌ی اثرات مخرب گاز هالون 1301 برای محیط زیست مطرح شد. از دهه‌ی 90 میلادی به این سو، شاهدیم که گزینه‌های متعددی برای استفاده در تجهیزات اطفاء حریق پاک معرفی شده‌اند که با محط زیست نیز سازگار به نظر می‌رسند.
سیستم اطفاء حریق و استفاده از تجهیزات پاک برای مهار حریق؛
امروزه تجهیزات ایمنی و اطفای حریق تنوع بسیار زیادی پیدا کرده‌اند، اما به طور کلی و بر مبنای ویژگی ماده‌ی مورد استفاده، این تجهیزات را می‌توان در دو دسته‌ی اصلی دسته‌بندی کرد:
تجهیزات اطفای حریق پاک:
این نوع از تجهیزات به صورت گاز تهیه می‌شوند، معمولا هیچ رد و پسماندی از خود به جا نمی‌گذارند و به همین دلیل نیز نیازمند پاکسازی بعد از استفاده هم نیستند. این نوع تجهیزات برای استفاده در سکونتگاه‌های انسانی، ایمن محسوب می‌شوند، از این نوع تجهیزات برای اطفاء حریق در مکان‌هایی استفاده می‌شود که محل نگهداری ابزارها و لوازم حساس به حساب می‌آیند، بعضی از این مکان‌ها عبارت‌اند از:
موزه‌ها، اتاق‌های سرور، مراکز فرماندهی نظامی، شرکت‌های زیرساخت در حوزه‌ی فناوری ارتباطات، انبارهای دارو و … .
گاز دی‌اکسید کربن:
این دسته از تجهیزات، برای مهار آتش از مقادیر بالای گاز دی اکسید کربن استفاده می‌کنند تا از این راه در اصطلاح آتش را خفه کنند و آن را مهار کنند. این نوع تجهیزات برای سلامت انسان عوارض بسیار جدی دارند و به همین دلیل نیز تنها باید به صورت کنترل شده و در مکان‌هایی که از سکنه خالی شده‌اند، مورد استفاده قرار بگیرند.
با توجه به اهمیت و محبوبیت تجهیزات اطفای حریق پاک در مقایسه با گاز دی اکسید کربن در ادامه‌ی این مطلب، بیشتر درباره‌ی این تجهیزات توضیح خواهیم داد.
تجهیزات اطفای حریق پاک به چه معناست؟
تجهیزات اطفای حریق پاک از گازهایی برای اطفای حریق استفاده می‌کنند که رسانا نیستند و پس از تبخیر، در محیط اثری از خود برجای نمی‌گذارند. نارسانا بودن، عامل دیگر محبوبیت این قبیل تجهیزات است چرا که به دلیل همین ویژگی، امکان استفاده از این تجهیزات در محیط‌های بسیاری، فراهم می‌شود. این تجهیزات، خود به 2 دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند:
گازهای شیمیایی: این نوع گازها که با نام‌های تجاری چون 3M، NOVEC، 1230 یا F-M200 شناخته می‌شوند، به صورت فشرده و در حالت مایع در کپسول‌هایی با اندازه‌های مختلف ذخیره می‌شوند و باید هنگام استفاده ظرف 10 ثانیه از کپسول تخلیه شوند تا دوباره به حالت گاز دربیایند.
گازهای بی‌اثر: این دسته از گازها در حالت عادی هم به صورت گاز در طبیعت وجود دارند. به صورت گاز در کپسول‌های آتش‌نشانی ذخیره می‌شوند و به همان صورت گاز هم از کپسول تخلیه می‌شوند. کپسول‌هایی که برای تخلیه‌ی گازهای بی‌اثر استفاده می‌شوند باید این گازها را ظرف 60 تا 120 ثانیه تخلیه کنند.
نکته‌ی قابل توجه درمورد گازهای بی‌اثر در اطفای حریق این است که این گازها در مراحل ابتدایی بروز حریق و قبل از آنکه دمای محل آتش‌سوزی افزایش چشمگیری پیدا کند، فعال می‌شوند و حریق را در همان مراحل ابتدایی مهار می‌کنند.
چطور بهترین سیستم اطفاء حریق را انتخاب کنیم؟
با توضیحات بالا مشخص شد که انتخاب‌های متنوعی برای تهیه یا نوسازی سیستم‌های اطفای حریق وجود دارد، بنابراین انتخاب بهترین سیستم اطفاء حریق تا حد زیادی به این مسأله باز می‌گردد که تصمیم داشته باشید تا در چه مکانی از چه نوع ابزار و تجهیزاتی و با چه درجه‌ای از اهمیت در برابر بروز حریق محافظت کنید. شرکت گنجینه پاوان با ارائه‌ی خدمات متنوعی در حوزه‌ی ایمنی و آتش‌نشانی این فرصت را برای شما فراهم آورده است تا متناسب با نیازمندی‌های خود، باکیفیت‌ترین سیستم‌های موجود در بازار را در اختیار داشته باشید.
منبع koorsen.com ؛
