آشنایی با استانداردهای Life Safety Code ارائه شده توسط NFPA

نزدیک به 80 سال است که انجمن ملی آتش‌نشانی امریکا یا NFPA استانداردهای Life Safety Code را منتشر و در اختیار فعالان حوزه‌ی تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی قرار می‎‌دهد. این استانداردها توسط کمیته‎‌های فنی انجمن ملی آتش‌نشانی امریکا تدوین شده است، این انجمن در مجموع 200 کمیته‌ی فنی دارد و هر کدام از این کمیته‌‎های فنی مسئولیت تدوین استانداردهای ایمنی و آتش‌نشانی در در حوزه‌های مختلف را بر عهده دارند.

استانداردهای Life Safety Code دستورالعمل‌های منحصربفردی هستند که در مورد مقررات خاصی بحث می‎‌کنند که رعایت و پیاده‌‎سازی هر کدام از آن‌ها در ایمنی ساختمان‌های نوساز و چندساله نقش کلیدی ایفا می‎‌کند. از طرف دیگر با اینکه با توجه به عنوان استانداردهای Life Safety Code هدف اصلی از پیاده‌سازی این مقررات محافظت از جان ساکنان ساختمان است، اما بهرحال رعایت این استانداردها، امنیت فیزیکی ساختمان و دارایی‌‎های نگهداری شده در آن را نیز ارتقا می‌دهد.

محاسبه‎‌ی تأثیر دقیق اجرای استانداردهای Life Safety Code کار بسیار دشواری خواهد بود، اما تردیدی نیست که رعایت این قوانین و مقررات، در پیشگیری از بروز بسیاری از حوادث مؤثر بوده است. برای نمونه، اگر به حوادث رخ داده در ساختمان‌‎هایی که کاربری عمومی در کشور امریکا دارند، سری بزنیم،‌ مشاهده خواهیم کرد در اکثر مواقع ساختمانی دچار حادثه یا حریق شده است که بخشی از این استانداردها را نادیده گرفته است.

استانداردهای Life Safety Code چگونه تهیه و تدوین می‌‎شوند؟

در تدوین استانداردهای NFPA تلاش می‌‎شود تا این مقررات تا حد امکان شفاف و مشخص باشند، اما باید به این نکته توجه داشت که هیچ استاندارد پیشگیرانه‎‌ای وجود ندارد که موفق شده باشد تمام جوانب و پیامدهای یک پیشامد را از قبل، پیش‌بینی کند. به همین دلیل نیز راهنماهای مکمل همیشه فرصتی را فراهم می‎‌کنند تا استانداردها و دستوالعمل‌ها با دقت نظر بیشتری اعمال شوند و ضریب خطا در پیاده‌سازی این دستورالعمل‌ها به حداقل برسد، بنابراین انجمن ملی آتش‌نشانی امریکا دستنامه‎‌ای نیز برای تشریح نحوه‎‌ی پیاده‎‌سازی استانداردهای Life Safety Code تألیف کرده است و در اختیار علاقه‌‎مندان قرار داده است.

در واقع انجمن ملی آتش‌نشانی امریکا با ارائه‌ی این دستنامه تلاش می‌‎کند تا علت تدوین هر دستورالعمل و منطق اجرایی پشت آن را برای مخاطبان تشریح کند و توضیح دهد. در کنار این موارد، این دستنامه توصیه‌هایی را نیز در قالب مثال و تصویر در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

استانداردهای Life Safety Code  چهل و سه فصل و یک پیوست را شامل می‌شود، در تدوین محتوای الزام‌آور این 43 فصل، 14 کمیته فنی نقش داشته‌اند، با توجه به اینکه استانداردهای Life Safety Code با هدف تبدیل شدن به قانون، تهیه شده‌اند، محتوای این مقررات به گونه‎‌ای است که نیاز به هیچگونه حاشیه‌‎نویسی و توضیح اضافی ندارد.

استانداردهای Life Safety Code در گذر زمان چه تغییراتی داشته‌‎اند؟

تا سال 1966 میلادی این استاندارد با عنوان Building Exit Code  معروف بود، اما با توجه به تغییرات اعمال شده در سال‌های اخیر، اسم این استانداردها به Life Safety Code تغییر پیدا کرد. تا سال 1966 همانطور که از نام این استاندارد نیز می‎‌توان حدس زد عمده مباحث مطرح در استاندارد Building Exit Code به نحوه‌‎ی ساخت راه‌پله،‌ درها و راه‌های خروج اضطراری محدود می‌شد،‌ تغییر نام این بخش از استانداردهای بین‎‌المللی NFPA بیانگر تغییری است که در محتوای این مقررات ایجاد شده است، با توجه به جامعیت مبحث ایمنی،‌ دیگر کدهای امنیتی تدوین شده در این مقررات تنها به پیشگیری از حریق و آتش‌سوزی محدود نمی‎‌شود و توصیه‎‌های ایمنی برای ارتقای سطح کیفی زندگی روزمره را نیز در بر می‌‎گیرد.

از طرف دیگر در تدوین استانداردهای Life Safety Code تلاش شده است تا خطرات ناشی از بروز حریق در زندگی ساکنان ساختمان به حداقل ممکن کاهش پیدا کند. بدین ترتیب،‌ مواردی نظیر دود، حرارت و گازهای سمی نیز در این مقررات پیش‌بینی شده و مورد توجه قرار گرفته‌‎اند.

استانداردهای Life Safety Code تنها شامل تبعات حریق و آتش‌‎سوزی نمی‌‎شود، این کدها در کنار ارائه‌ی دستورالعمل برای آتش، در مورد نحوه‎‌ی مقابله با توفان، وحشت‌زدگی و هراس دسته جمعی در زمان بروز حوادث مختلف نیز، توصیه‎‌های ایمنی و کاربردی مختلفی ارائه می‌کند. این استانداردها تنها به رفتار و نحوه‌ی خروج ساکنان از ساختمان محدود نیستند و علاوه بر این موارد تمامی تجهیزات و سیستم‌‎های محافظتی اعلام و اطفا حریق را نیز شامل می‌گردد.

استانداردهای Life Safety Code و پیش‌نیازهای لازم برای ایمنی ساختمان؛

استانداردهای Life Safety Code سطح ایمنی در برابر خطرات حریق را بر مبنای پیش‌نیازهای زیر مشخص می‌کند:

• پیشگیری از بروز حریق؛
• تشخیص بروز حریق؛
• کنترل و مهار وسعت آتش‌سوزی؛
• مهار صدمات و آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی؛
• اطفای حریق؛
• نظارت بر راه‌های خروجی و جان‌پناه‌های ساختمان؛
• مدیریت واکنش ساکنان در برابر حریق؛
• نظارت بر نحوه‌ی اطلاع‌رسانی در مورد رعایت مقررات ایمنی به ساکنان ساختمان؛

استانداردهای Life Safety Code تلاش می‌کند تا به دو طریق از ساکنان ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و تجمعی در برابر آتش محافظت کنند:‌

1. 1. حفاظت از نزدیک‌ترین افراد به منبع بروز حریق و آتش‌سوزی؛
2. 2. افزایش احتمال نجات ساکنان در صورت بروز حریق و آتش‌سوزی؛

فصل‌های اول تا چهارم استانداردهای Life Safety Code و همچنین فصول 6 تا 10 این مقررات، بیشتر بر نظارت‌ها و تأییدیه‌‎های عمومی تأکید دارند. فصول 12 تا 42 این استانداردها بر مبنای ویژگی‌های کاربری هر ساختمان، الزامات ایمنی را مشخص می‎‌کنند. فصل 11 در مورد استثناها و موارد خاص بحث می‌کند. در سال 2006 میلادی فصل 43 با موضوع ایمن‌سازی ساختمان‌های موجود به این استانداردها اضافه شد.

این استانداردها برای الزام مقررات خاص در هر سازمان،‌ موارد و ویژگی‌های زیر را مد نظر قرار می‌دهد:‌

1. 1. نوع کاربری ساختمان و میزان محصولات آتش؛‌
2. 2. توانایی‌های بدنی ساکنان ساختمان؛
3. 3. تعداد ساکنین ساختمان؛‌
4. 4. سیستم‌های اعلام و اطفا حریق نصب شده در محل؛
5. 5. توانمندی نیروهای امدادی برای واکنش در هنگام بروز حادثه؛
6. 6. ارتفاع ساختمان و نوع سازه‌ی محل مورد نظر؛
7. 7. هر ویژگی دیگری که برای محافظت از جان ساکنان ساختمان در برابر آتش ضروری باشد.