پالایشگاه‌ها به دلیل وجود مواد اشتعال‌پذیر، همواره در معرض خطرات جدی آتش‌سوزی هستند. نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه می‌تواند از وقوع حوادث فاجعه‌بار جلوگیری کرده و جان افراد و سرمایه‌های صنعتی را نجات دهد. با یک هشدار سریع، می‌توان از خسارت‌های مالی و جانی سنگین پیشگیری کرد و ایمنی محیط را به‌طور کامل تضمین نمود.
اهمیت سیستم اعلام حریق در پالایشگاه
از آنجایی که در پالایشگاه از مواد اشتعال‌پذیر و اشتغال‌زا نگهداری می‌شود، این محیط یکی از خطرناک‌ترین محیط‌ها محسوب می‌شود. در این مکان همیشه امکان انفجار و آتش‌سوزی وجود دارد و درصورتی‌که که به موقع از وقوع آن خبردار نشویم، به احتمال زیاد جان افرادی زیادی گرفته می‌شود. بنابراین، باید با انجام اقداماتی بتوانیم از وقوع آتش‌سوزی به‌سرعت آگاه شویم.
بنابراین، نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه از آن جهت که می‌تواند وقوع حریق را فورا به سایر افراد اطلاع‌رسانی کند، بسیار مهم و پراهمیت است. تمام افراد حاضر در پالایشگاه با اطلاع از بروز آتش‌سوزی می‌توانند اقدامات لازم را برای جلوگیری از گسترش آتش انجام دهند و جان خود را نجات دهند.
تجهیزات سیستم اعلام حریق در پالایشگاه
سیستم اعلام حریق در پالایشگاه برای اینکه بتواند آتش‌سوزی را تشخیص دهد و وقوع آن را اطلاع‌رسانی کند، به تعدادی وسایل و دستگاه‌ها نیاز دارد. این تجهیزات همگی در مکان مناسب خود نصب می‌شوند و هرکدام وظایفی را در روند اعلام حریق دارند. در ادامه به بررسی تجهیزات مورد نیاز برای اعلام حریق در پالایشگاه می‌پردازیم.
دتکتور دودی
دتکتورها تجهیزاتی هستند که برای تشخیص حریق به‌کار می‌روند و دارای انواع مختلفی هستند. به‌عنوان مثال دتکتورهای دودی قابلیت تشخیص و شناسایی ذرات دود موجود در فضای اطراف را دارند و در صورت تشخیص این ذرات، سایر تجهیزات اعلام حریق پالایشگاه را فعال می‌کنند تا افراد قبل از گسترش آتش‌سوزی آن را مهار کنند. این دستگاه‌ها باید در مکان‌های مهم پالایشگاه که در آن‌جا از مواد اشتعال‌پذیر یا اشتغال‌زا استفاده و نگهداری می‌شود نصب شوند.
دتکتور حرارتی
این نوع دتکتورها نیز همان عملکرد دتکتورهای دودی را دارند، با این تفاوت که به‌جای ذرات دود، افزایش دمای غیرطبیعی هوا را تشخیص می‌دهند. از این تجهیزات در مکان‌های خاصی که نوع دودی برای آن‌ها مناسب نیست استفاده می‌شود و در صورت تشخیص افزایش دما، با ارسال پیغام سایر تجهیزات اعلام حریق را فعال می‌کنند. به‌طور کلی، دتکتورها باید تمام مکان‌های پالایشگاه را با فواصل مناسب پوشش دهند.
آژیر و آژیرفلاشرها
از این تجهیزات با هدف اطلاع‌رسانی و اعلام کردن حریق به سایرین استفاده می‌شود. آژیرها و آژیرفلاشرها لازم است که در تمام اتاق‌ها، راهروها، سالن‌ها و سایر نقاط پالایشگاه نصب شوند تا تمام افرادی که در این مکان حضور دارند از وقوع آتش‌سوزی مطلع شوند. این تجهیزات باید در فاصله مناسب و با صوت قوی استفاده شوند تا بتوانند عملکرد خود را به‌خوبی انجام دهند.
کنترل پنل سیستم اعلام حریق
کنترل پنل مانند مدیر سیستم اعلام حریق پالایشگاه عمل می‌کند و می‌توان از طریق آن وضعیت سایر تجهیزات را مشاهده کرد. همچنین، اطلاعات مربوط به سیستم را در خود ذخیره و نگهداری می‌کند. این دستگاه باید در مکانی قابل دسترس و قابل مشاهده نصب شود تا بتوان به‌طور مکرر وضعیت سیستم را در آن چک کرد. همچنین، در مواقع ضروری می‌توان دستورات و اقدامات لازم را ازطریق این دستگاه انجام داد.
شستی اعلام حریق
شستی‌ها باید در مکان‌های قابل دسترس و راهروهای که در آن تردد می‌شود نصب شوند. این تجهیزات به‌صورت خودکار فعال نمی‌شوند و باید افرادی که در نزدیکی آن‌ها هستند نسبت به فعال کردن آن‌ها اقدام کنند.
نصب سیستم اعلام حریق در پالایشگاه
نصب این سیستم در پالایشگاه باید توسط یک تیم متخصص و ماهر انجام شود تا این تجهیزات بتوانند به‌درستی عمل کنند و حفاظت از جان و مال افراد موثر واقع شوند. تجهیزات اعلام حریق دارای استاندارها و مقررات زیادی است که افراد معمولی قادر به انجام آن نیستند. در ادامه مراحل نصب این سیستم را به‌صورت مختصر بررسی می‌کنیم.
طراحی سیستم
در مرحله اول لازم است که یک طرح کامل برای نصب سیستم اعلام حریق در پالایشگاه انجام شود. انجام این طرح حتما باید توسط یک تیم متخصص صورت بگیرد؛ چراکه آن‌ها با این سیستم آشنایی دارند و به خوبی می‌دانند چه تجهیزاتی برای این مکان لازم است و این تجهیزات باید در چه نقاطی قرار بگیرند. در این طرح علاوه بر برآورد تجهیزات مورد نیاز برای پالایشگاه، نقاط استراتژیک و مهم نیز برای نصب آن‌ها تعیین می‌شود.
نصب تجهیزات
در مرحله بعدی لازم است که با خرید پکیج کامل اعلام حریق پالایشگاه از یک شرکت و فروشنده معتبر، نسبت به نصب آن‌ها اقدام کرد. این نصب باید بر اساس طرح به‌دست آمده در مرحله قبل باشد و تمام تجهیزات دقیقا در مکان مناسب خود قرار بگیرند. این مرحله نیز باید تحت نظر یک مهندس و فرد متخصص صورت بگیرد؛ چراکه انجام آن دارای استانداردها و نکات زیادی است که فقط یک فرد باتجربه می‌تواند آن‌ها را رعایت کند.
نصب تجهیزات شامل نصب انواع مختلفی دتکتورها برای تشخیص و شناسایی دود و حرارت موجود در فضا، آژیرها و آژیرفلاشرها برای اطلاع‌رسانی به سایر ساکنان و نصب کنترل پنل برای مدیریت و کنترل سایر اجزای سیستم است.
انجام اتصالات
در مرحله بعدی لازم است که تمام تجهیزات نصب‌شده با استفاده از سیم‌ها و کابل‌ها به‌هم متصل شوند تا بتوانند با هم هماهنگی و همکاری داشته باشند. در نهایت لازم است که سایر دستگاه‌ها به کنترل پنل وصل شوند تا امکان مشاهده آن‌ها از طریق این دستگاه مقدور باشد.
تست و راه‌اندازی
پس از نصب و اتصال سیستم اعلام حریق پالایشگاه، لازم است که از عملکرد درست این سیستم اطمینان حاصل کرد. برای این کار باید سایر تجهیزات را راه‌اندازی کرد و با آزمایش کردن آن‌ها مطمئن شد که در مواقع بحرانی می‌توانند به خوبی کار کنند. این مرحله نیز باید با حضور یک مهندس یا فرد متخصص انجام شود تا درصورتی‌که هر کدام از دستگاه‌ها ایرادی داشتند توسط مهندس مربوطه بازبینی و تعمیر شوند.
آموزش به کارکنان
پس از انجام تمام مراحل فوق و اطمینان از کارکرد صحیح سیستم، باید نحوه کار با این سیستم به سایر کارکنان و افراد حاضر در پالایشگاه آموزش داده شود تا بتوانند در صورت وقوع آتش‌سوزی اقدامات لازم را انجام دهند.
ذکر این نکته لازم است که نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه باید با رعایت استانداردهای مربوطه انجام شود تا از لحاظ قانونی مورد قبول باشد؛ چراکه در سال‌های گذشته نصب این سیستم در پالایشگاه ضروری شد و برای آن قوانین و مقرراتی در نظر گرفته شد.
استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه
نصب سیستم اعلام حریق باید با رعایت قوانین و استانداردهای ایمنی مربوطه انجام شود تا بتواند در شرایط اضطراری به درستی عمل کند. در این بخش تعدادی از استانداردهای نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه را بررسی می‌کنیم.
| استاندارد NFPA 72 | این استاندارد توسط انجمن ملی حفاظت در برابر حریق (NFPA) تهیه شده است و شامل الزامات و راهنمایی‌های جامع برای طراحی، نصب، راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌های اعلام حریق است. |
| استاندارد NFPA 101 | این استاندارد نیز توسط NFPA تهیه شده و شامل الزامات مربوط به ایمنی زندگی و ایمنی آتش‌نشانی در ساختمان‌ها است. این استاندارد نیز باید در هنگام نصب نیز رعایت شود. |
| استاندارد EN 54 | این استاندارد شامل مشخصات فنی و الزامات کلی برای تجهیزات اعلام حریق در پالایشگاه است. |
| مقررات ملی | هر کشوری ممکن است قوانین و مقررات خاصی در مورد سیستم اعلام حریق داشته باشد که باید آن‌ها را نیز رعایت کرد. |
به‌صورت کلی، رعایت این استانداردها و دقت در نصب و راه‌اندازی سیستم اعلام حریق در پالایشگاه، به عملکرد درست و موثر این سیستم و جلوگیری از وقوع خسارات بیشتر کمک شایانی می‌کند.
سخن پایانی
پالایشگاه به علت اینکه در آن مواد اشتعال‌زا و اشتعال‌پذیر زیادی مانند نفت و گاز وجود دارد یکی از پرخطرترین مکان‌ها برای وقوع آتش‌سوزی محسوب می‌شود. بنابراین، لازم است که با نصب سیستم اعلام حریق پالایشگاه از جان افرادی که در این محیط حضور دارند محافظت کرد. نصب این سیستم باید با رعایت استانداردهای لازم و توسط شرکت‌ها و مهندسین مربوطه انجام شود تا بتوان از عملکرد درست آن اطمینان داشت.
سوالات متداول
چرا نصب سیستم اعلام حریق در پالایشگاه ضروری است؟
به علت اینکه این مکان پر از مواد اشتعال‌زا مانند نفت و گاز است و به‌شدت در معرض وقوع آتش‌سوزی قرار دارد، نصب این سیستم بسیار ضروری است. اگر در این مکان آتش‌سوزی رخ بدهد سیستم اعلام حریق با اطلاع‌رسانی سریع افراد را آگاه می‌کند تا اقدامات لازم را برای جلوگیری از گسترش حریق انجام دهند.
چه تجهیزاتی برای سیستم اعلام حریق در پالایشگاه لازم است؟
این تجهیزات با توجه به طراحی خاص ساختمان پالایشگاه تعیین می‌شوند؛ اما به‌صورت کلی تجهیزاتی مانند دتکتورهای دودی و حرارتی، آژیرها و آژیرفلاشرها و کنترل پنل از مواردی هستند که برای سیستم اعلام حریق پالایشگاه ضروری و لازم هستند.
نصب سیستم اعلام حریق در پالایشگاه چه مراحلی دارد؟
نصب سیستم اعلام حریق در پالایشگاه دارای مراحل مختلفی ازجمله طراحی سیستم، نصب تجهیزات، انجام اتصالات، تست و راه‌اندازی و آموزش به کارکنان است که تمام این مراحل باید توسط یک تیم متخصص و حرفه‌ای در زمینه سیستم اعلام حریق انجام شود؛ چراکه انجام این مراحل اصول و استانداردهای زیادی دارد و افراد معمولی نمی‌توانند آن‌ها را رعایت کنند.
4 پاسخ
نقش کنترل پنل در سیستم اعلام حریق پالایشگاه چیست؟
سلام
کنترل پنل در سیستم‌های اعلام حریق نقش حیاتی دارد زیرا به‌عنوان مرکز کنترل و نظارت عمل می‌کند. این دستگاه وضعیت تمام تجهیزات سیستم را رصد کرده، خطاها و هشدارها را مدیریت می‌کند و در صورت بروز آتش‌سوزی، اطلاعات لازم را به نیروهای امدادی و مسئولین پالایشگاه ارائه می‌دهد تا بتوانند به سرعت و با اطلاع کامل وارد عمل شوند.
سلام، می‌خواستم بدونم دتکتورهای حرارتی در پالایشگاه‌ها دقیقا کجا باید نصب شوند و چه نقشی در پیشگیری از آتش‌سوزی‌ها دارند؟
با سلام
دتکتورهای حرارتی معمولاً در محیط‌هایی نصب می‌شوند که احتمال وجود دود کم است اما ریسک بالایی از نظر افزایش دما وجود دارد، مانند نزدیک مخازن سوخت یا مناطق پردازش شیمیایی. این دتکتورها با تشخیص سریع افزایش غیرمعمول دما، به موقع هشدار می‌دهند تا اقدامات لازم برای جلوگیری از گسترش آتش و انفجار انجام شود.