سیستم اعلام حریق هوشمند (Intelligent Fire Alarm System) به نسل جدیدی از سیستم‌های تشخیص هشدار حریق گفته می‌شود که با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی، آتش‌سوزی را تشخیص داده و اقدامات ایمنی را به‌صورت خودکار آغاز میکند. اما این سیستم دقیقاً چه تفاوتی با سایر سیستمها مثل سیستم آدرس‌پذیر یا متعارفی دارد؟ در این مطلب از گنجینه پاوان، به بررسی کامل سیستم اعلام حریق هوشمند می‌پردازیم.
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق هوشمند
به‌طور کلی، عملکرد سیستم های هوشمند مشابه عملکرد سایر سیستم‌های اعلام حریق است؛ اما با این تفاوت که آن‌ها در کنار تشخیص علائم حریق، قادر به تحلیل شرایط محیطی و درک تمایز هشدار واقعی از هشدار کاذب نیز هستند.
اجازه دهید با یک مثال ساده این مسئله را واضح‌تر توضیح دهیم. تصور کنید که در دو ساختمان سیستم اعلام حریق نصب کردیم؛ در ساختمان اول یک سیستم عادی و در ساختمان دوم یک سیستم هوشمند. حالا در هر دو ساختمان، دود و حرارتی که ناشی از آشپزی بوده به دتکتور می‌رسد. در ساختمان اول که مجهز به سیستم اعلام حریق معمولی‌ست، ممکن است این اتفاق به‌عنوان آتش‌سوزی در نظر گرفته شده و سیستم‌های هشدار فعال شوند. اما در ساختمانی که سیستم اعلام هوشمند دارد، کنترل پنل با بررسی شرایط محیط و وضعیت سایر سنسورها، متوجه می‌شود که حریقی در کار نبوده و آژیرها را فعال نمی‌کند.
تفاوت سیستم اعلام حریق هوشمند با سایر سیستمها
برای درک بهتر این سیستمها، لازم است آن را با دو سیستم رایج دیگر، یعنی سیستم متعارف (Conventional) و آدرس پذیر (Addressable) مقایسه کنیم. در ادامه به بررسی تفاوت‌ها میان این سیستمها از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم.
مقایسه نحوه سیم‌کشی
در سیستم اعلام حریق متعارف، ساختمان به بخش‌های مشخصی تحت عنوان زون تقسیم می‌شود. در هر زون، مجموعه‌ای از تجهیزات اعلام حریق (مثل دتکتورها و شستی‌ها) وجود دارد که به‌صورت مشترک به یک مدار متصل هستند. در این نوع سیم کشی‌ها حتی اگر فقط یکی از تجهیزات درون زون دچار مشکل شود، فعالیت کل زون مختل می‌شود.
در مقابل، سیم کشی سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر و هوشمند از نوع حلقوی بوده و تمام تجهیزات از طریق یک حلقه (لوپ) سیم مشترک به کنترل پنل وصل می‌شوند. در سیم کشی حلقه‌ای، علاوه بر اینکه به مقدار کابل کمتری نیاز است، هنگام بروز مشکل در قسمتی از لوپ عملکرد مابقی سیستم مختل نخواهد شد.
مقایسه نحوه عملکرد
بزرگ‌ترین ضعف یک سیستم متعارف، عدم توانایی آن در مشخص کردن محل دقیق حریق است. اگر چنین سیستمی فعال شود، کنترل پنل متعارفی تنها ناحیه و زونی که دچار حریق شده است را نشان داده و جزئیات دیگری ارائه نمی‌دهد. این در حالی است که هرکدام از تجهیزات هوشمند و آدرس‌پذیر، یک IP منحصربه‌فرد داشته که توسط پنل قابل شناسایی است.
مقایسه هزینه نصب و راه‌اندازی
سیستم‌های متعارف به دلیل ساختار و تجهیزات ساده‌تر، از نظر اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه هستند. نصب این سیستمها به تخصص کمتری نیاز داشته و انتخابی مناسب برای ساختمان‌های کوچک محسوب می‌شوند.
از طرفی، سیستم‌های هوشمند به دلیل بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، هزینه نصب و راه‌اندازی بالاتری دارند. تجهیزات این سیستمها از فناوری‌هایی پشتیبانی میکند که نصب و راه‌اندازی‌اش نیازمند متخصصین آموزش‌دیده و باتجربه‌ست. با این حال، باوجود قابلیت‌های فراوان و امنیتی که سیستم های هوشمند فراهم می‌کنند، این هزینه‌ها منطقی‌ست.
مزایای استفاده از سیستم اعلام حریق هوشمند
نصب یک سیستم اعلام حریق هوشمند مزایای متعددی به همراه دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- تشخیص سریع و دقیق آتش‌سوزی: سیستم‌های هوشمند، آتش را در همان لحظات اولیه شکل‌گیری تشخیص می‌دهند. سنسورهای پیشرفته بکار رفته در آن‌ها، توانایی تحلیل الگوهای مختلف دود و گرما را داشته و در نتیجه، با سرعت و دقت بیشتری به وقوع حریق پی می‌برند.
- کاهش آلارم‌های کاذب: یکی از معضلات سیستم‌های عادی، به صدا درآمدن آژیر در اثر عوامل محیطی (مثل دود غذا، گرد و غبار یا بخار آب) است. سنسورهایی که در سیستم‌های هوشمند استفاده شدند، توانایی تفکیک علائم غیرواقعی از نشانه‌های واقعی حریق را دارند.
- قابلیت کنترل و نظارت از راه دور: یکی از مزیت‌های قابل توجه سیستم اعلام حریق هوشمند، قابلیت مانیتورینگ و کنترل از راه دور است. بعضی از این سیستمها، از طریق اتصال به اینترنت و نصب یک اپلیکیشن مخصوص، امکان بررسی لحظه‌ای وضعیت سیستم را برای کاربران فراهم می‌کنند.
- برقراری ارتباط با سایر سیستم‌های ایمنی: از دیگر نقاط مثبت این نوع سیستمها، برقراری ارتباط با سایر سیستم‌های ایمنی‌ست. یعنی یک سیستم اعلام حریق هوشمند می‌تواند با سیستم اطفای حریق ساختمان هم ارتباط برقرار کرده و دستور فعال‌سازی اسپرینکلرها یا دیگر تجهیزات را در شرایط اضطراری صادر کند.
چالش‌ها و معایب استفاده از سیستم اعلام حریق هوشمند
باوجود مزایای فراوان، به‌کارگیری سیستم‌های اعلام حریق هوشمند نیز با چالش‌ها و ملاحظاتی همراه است. این چالش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه اولیه بالا: قیمت تجهیزات و اجرای سیستم هوشمند به شکل محسوسی از سایر سیستمها بیشتر است. تجهیزات مورد استفاده در این سیستمها از فناوری‌های پیشرفته‌تری بهره می‌برند و به همین دلیل قیمت بالاتری هم دارند. همچنین، راه‌اندازی این سیستمها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و انجام تنظیمات تخصصی‌ست که ممکن است هزینه خدمات کارشناسی نیز به مجموع هزینه‌ها اضافه شود.
- عدم سازگاری با تجهیزات یا سیستم‌های قدیمی: در صورتی که ساختمان شما از قبل دارای سیستم اعلام حریق معمولی باشد و قصد ارتقا آن به نوع هوشمند را داشته باشید، ممکن است مجبور به تعویض کامل تجهیزات شوید. بنابراین چنانچه همچین قصدی دارید، باید هزینه و زمان لازم برای نصب یک سیستم جدید را در نظر بگیرید.
- نیاز به تعمیر و نگهداری منظم: پیشرفته‌تر بودن یک سیستم به این معنی نیست که دیگر نیاز به مراقب ندارد؛ برعکس، نگهداری‌های دوره‌ای در سیستم‌های هوشمند اهمیت بیشتری دارند. به عنوان مثال، دتکتورها باید به‌صورت منظم کالیبره شده تا دقت و عملکردشان افت نکند.
در صورت بروز هرگونه مشکل در این سیستمها، عیب‌یابی آن‌ها فرایند پیچیده‌تری خواهد بود و نیاز به نرم‌افزارهای اختصاصی یا تجهیزات تست خاص دارد. بنابراین، سازمان‌هایی که از این سیستمها استفاده می‌کنند باید برنامه‌های منظم تست و نگهداری را به‌طور جدی در دستور کار خود قرار دهند.
بیشتر بخوانید: عیب یابی سیستم اعلام حریق
نتیجه‌گیری
سیستم اعلام حریق هوشمند گامی مهم در ارتقای سطح ایمنی ساختمان‌ها به شمار می‌رود. تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر محل آتش‌سوزی و همچنین کاهش هشدارهای کاذب، این سیستمها را به گزینه‌ای مناسب برای انواع محیط‌ها تبدیل کرده است. با این حال، نصب سیستم‌های هوشمند نیازمند برنامه‌ریزی، بودجه کافی و یک تیم متخصص مانند تیم فنی گنجینه پاوان است.
شرکت گنجینه پاوان به عنوان شرکت مورد تایید سازمان آتش‌نشانی تهران، صفر تا صد خدمات نصب و اجرای انواع سیستم‌های ایمنی از جمله سیستم اعلام حریق هوشمند را ارائه می‌دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با شماره 09-88222801-021 تماس بگیرید.
