سیستم اعلام حریق چیست
سیستم اعلام حریق مجموعه ای تجهیزات است که با هدف تشخیص حریق قبل از گسترش و شعله ور شدن در ساختمان های بزرگ و حتی منازل نصب می شود. تجهیزات اعلام حریق متشکل از دتکتورها، کنترل پنل، آژیر و فلاشر و حتی خاموش کننده است. دتکتورها روی سقف نصب می شود انواع دتکتورها شامل دتکتور دودی، دتکتور حرارتی، دتکتور شعله و… است. این دستگاه با توجه به مواد قابل احتراقی که در محیط وجود دارد انتخاب می شود. بعضی از مواد قابل اشتعال در هنگام شروع آتش سوزی فقط دود زیادی تولید می کند یا اینکه به سرعت دمای محیط را بالا می برد در حالی که هنوز دود زیادی تولید نشده است.
دتکتورها بعد از تشخیص حریق سیگنال اعلام حریق را به دستگاه کنترل مرکزی یا کنترل پنل ارسال می کند. این دستگاه مغز سیستم است و در مرکز مدار قرار دارد با تشخیص زون یا منطقه ای که دچار خطا شده و اطمینان از عدم خطا سیگنال فعال سازی هشدار را می دهد و به این آژیر و یا فلاشرها فعال می شوند تا افراد حاضر در محل هرچه زودتر منطقه را ترک کنند. بعضی از سیستم های اعلام حریق مستقیم به خاموش کنند ها مانند اسپرینکلر نصب هستند و در صورت تشخیص حریق اسپرینکلرها فعال شده تا با آب زودتر حریق را خاموش کنند.
سیسیتم اعلام حریق آدرس پذیر و متعارفی
سیستم اعلام حریق متعارفی برای ساختمان های کوچک منازل و ادارات مناسب است. در این سیستم ساختمان مورد نظر زون بندی می شود و سیستم تنها زون یا منطقه ای که دچار حریق شده است را تشخیص می دهد و قابلیت تشخیص دقیق منطقه امکان پذیر نیست.
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر را می توان مدل پیشرفته و دقیق تر سیستم های معمولی یا همان متعارف دانست. در این سیستم ها در صورت بروز حریق منطقه ای که دقیقا دچار حریق شده است را می توان شناسایی کرد. این سیستم برای ساختمان های صنعتی و بزرگ یا مراکز تجاری پر رفت و آمد که ممکن است معماری خاص یا پیچیده ای داشته باشد طراحی و نصب می شود.
در چه مکان هایی دتکتور دود نصب می شود
هدف از نصب دتکتور اعلام حریق تشخیص به موقع آتش سوزی است. در صورتی که یک ساختمان یا منطقه ای دچار حریق شود و کسی متوجه وجود حریق نشود آتش سوزی به سرعت گسترش پیدا می یابد و خاموش کردن آن سخت تر می شود و همچنین خسارت های جانی و مالی زیادی داشته باشد.
پر استفاده ترین دتکتور برای منازل و ادارت و ساختمان های کوچک دتکتور دود و حرارتی است. این دتکتور در انبارها، کارگاه ها، آشپزخانه سالن اجتماعات ساختمان ها و هرجایی که احتمال آتش سوزی وجود دارد و همچنین پر رفت و آمد و شلوغ نصب می شود.
راهنمای نصب دتکتور اعلام حریق
در ابتدا کسانی که تازه هستند و در این مورد اطلاعات کاملی ندارند می توانند مقاله نصب سیستم اعلام حریق را مطالعه کنند تا آشنایی کلی با سیستم اعلام حریق و تجهیزات آن پیدا کنند.
همچنین باید با مفاهیم و استانداردهای آتش نشانی، نکات ایمنی درک خوبی داشته باشید و به روز باشید. برای نمونه سازمان National Fire Protection Association (NFPA)
American Fire Alarm Association (AFAA) که بسیار معتبر هستند و در این رشته کاری رفرنس به حساب می آیند، دوره های برای آموزش افراد برگذار می کنند. همینطور کتاب راهنمای آموزش سیستم اعلام حریق انتشارات “انجمن ملی تولیدکنندگان برق” (NEMA) منبع معتبری است.
نصب دتکتور دود و سیستم اعلام حریق با توجه به الزامات 72NFPA
دتکتور دود با توجه به محیط و شرایط جغرافیایی مانند رطوبت هوا، دمای محیط انتخاب می شود. حسگرهای دود نقطه ای را می توان روی دیوار نصب کرد اما باید مطمئن شد که فاصله معین شده رعایت شود.
حداکثر فاصله 300 میلی متر حدود “12 اینچ” است. این دستگاه را می توان در هر نقطه از دیوار به شرط رعایت فاصله 300 میلی متری نصب کرد.
شعاع محدوده تشخیص دتکتور روی یک سقف صاف 6.5 متر است بنابراین در صورتیکه که مساحت سقف 13 متر باشد نیاز به نصب دو دتکتور است. در صورت استفاده از فضای سقف و کف کاذب فضای خالی یک اتاق مستقل در نظر گرفته می شود و قوانین نصب دتکتور اعلام حریق باید رعایت شود.
ضوابط جانمایی آشکارساز دود نقطه ای طبق استاندارد BS5839
در محیط ها و ساختمان هایی که سقف صافی دارند هیچ نقطه ای نباید بیشتر از 7.5 متر دتکتور دود نصب شود.
ساختمان هایی که دارای سقف و کف کاذب هستند و سقف هایی که دارای تورفتگی های کوچک هستند حسگر دود حد فاصل 25 تا 600 میلی متر سقف قرار می گیرد.
همچنین ساختمان هایی با سقف شیب دار، دتکتورهای دودی حد فاصل 600 میلی متر سقف نصب می شوند.
ضوابط نصب دتکتور NFPA72 دتکتور حرارتی
در انتخاب دتکتورهای حرارتی باید توجه داشته باشید که حداقل تشخیص دما 11 درجه بیش تر از حداکثر دمای سقف اتاق باشد.
کمترین فاصله دتکتورهای حرارتی نصب شده 100 میلی متر از دیوار باشد و در صورتی که روی دیوار نصب شده باشد حد فاصل 100 تا 300 میلی متر از سقف فاصله داشته باشد.
حداقل شعاع پوشش دتکتور حرارتی 0.28 ارتفاع کف تا سقف است.
نصب آشکارساز حرارتی روی سقف شیب دار
شرایط نصب دتکتور حرارتی در سقف های شیب دار با شیب کمتر از 30 درجه معیار پوشش دتکتور با حداکثر ارتفاع سقف است.
اولین ردیف دتکتورها باید در حدفاصل 0.1 تا 0.9 متری نصب شود.
ضوابط استاندارد BS5839 برای نصب دتکتورهای حرارتی
دتکتور حرارتی Class A1 ,A2 در محیط هایی با حداکثر دمای محیط کمتر از 40 درجه سانتی گراد نصب می شود.
در محیط هایی با دمای 40 درجه یا بیشتر دتکتورهای Class B تا G استفاده گردد.
برای سقف های شیب دار باید اولین ردیف دتکتورهای حرارتی حدفاصل 150 میلی متری سقف تعبیه شود.
الزامات استاندارد NFPA 72 برای نصب سیستم های اعلام حریق
هر زون حداکثر 2000 متر مربع مساحت با طول 3000 متر باید باشد.
حداکثر تجهیزات داخل یک زون (شامل شستی، آژیر، دتکتور و…) 24 عدد است که بهتر است حداکثر 20 وسیله داخل هر زون نصب شود.
هر طبقه را می توان یک زون در نظر گرفت.
سقف های کاذب و سقف های با ارتفاع بالا بیش از 80 سانتی متر به دتکتور نیاز دارند.
تمام انبارها باید دتکتور داشته باشند. و اگر در واحد مسکونی انباری وجود دارد حتما دتکتور حرارتی نصب شود.
حداکثر ارتفاع نصب برای دتکتور دود ۱۲ متر و برای دتکتور حرارتی ۸ متر است.
محدوده نصب دتکتور دودی دایره ای به شعاع 6.5 متر است.
دتکتور حرارتی شعاع پوشش 5.3 متر در مناطق پرخطر مانند آشپزخانه و برای مناطق کم خطر مانند پارکینگ 6.5 متر است.
فاصله دود دتکتور حرارتی با توجه به محل نصب و چیدمان 7.5 متر تا 10.6 متر است.
دتکتور دود نباید نزدیک جریان هوا نصب شود.
در سیستم های آدرس پذیر حداکثر طول لوپ 3 کیلومتر و حداکثر 128 تجهیز اعلام حریق می توان نصب کرد.
همچنین بخوانید: آموزش اعلام حریق
برای نصب دتکتور مراحل زیر را طی کنید.
- مشخص کردن مناطق مورد نیاز
همانطور که می دانید دتکتور روی سقف نصب می شود. در ابتدا شعاع تشخیص دتکتور را پیدا کنید. مشخص است که در صورت اهمیت آن منطقه یا اتاق با اندازه گیری شعاع تشخیص دتکتور یک عدد یا دو دتکتور با فواصل تعیین شده نصب شود. توجه داشته باشید اگر در منطقه ای که دتکتور نصب شده است گرد و غبار زیادی وجود دارد کاور آن را روی دتکتور قرار دهید تا فرایند نصب این دستگاه تمام شود. - نصب دتکتور و تست آن
بعد از نصب و پیچ کردن لایه دتکتور به سقف دتکتور را روی پایه نصب می کنید. دتکتورها باید در هر طبقه و هر اتاق خواب نصب شود. در نقاطی از خانه یا محل کار در صورتی که احتمال نشتی گاز کربن مونو اکسید وجود دارد دتکتور گاز کربن مونواکسید نصب شود. همچنین دتکتورهای دود را در نقاطی که ممکن است دود زیادی تولید شود مانند نزدیک حمام یا آشپزخانه ها یا نزدیکی اتاق سیگار نصب نشود.
تجهیزات اعلام حریق با وجود آتش یا علائم آن فعال می شود. بنابراین ممکن است در طول یک سال حتی یکبار هم استفاده نشود. اما به دلیل اهمیت بالای این تجهیز بهتر است زود به زود تست شود.
