سیستم اطفا حریق

مقابله با آتش سوزی یا حفاظت از حریق (fire protection) به اقداماتی اطلاق می شود که برای جلوگیری یا به حداقل رساندن خطر آتش سوزی و محافظت از افراد و اموال از اثرات آتش سوزی انجام می شود. این اقدامات شامل استراتژی ها، سیستم ها و فن آوری های مختلف با هدف شناسایی، کنترل و خاموش کردن آتش است. سیستم اطفا حریق یکی از بخش های اصلی هر برنامه حفاظت از حریق است که نقش حیاتی در کاهش خسارات جانی و مالی دارد. علاوه بر این نصب سیستم اطفاء حریق در بسیاری از ساختمان و مراکز مسکونی، تجاری و صنعتی الزام قانونی دارد.

سیستم اطفا حریق چیست؟

سیستم اطفا حریق (fire suppression system) مجموعه ای از تجهیزات و وسایلی است که برای کمک به خاموش کردن آتش و به حداقل رساندن گسترش آن طراحی شده است. این سیستم برای سرکوب و کنترل حریق در ساختمان ها یا سازه ها نصب می شود.

اهمیت و اهداف نصب سیستم اطفاء حریق

سیستم اطفای حریق از مهمترین حلقه‌ های حوزه‌ ایمنی و حفاظت از حریق است. چرا که هر چقدر هم در تشخیص و کنترل آتش موفق باشیم در نهایت باید اقدامی جهت خاموش کردن آن انجام داد.

سیستم های اطفاء حریق نقش مهمی در حفاظت از جان انسان ها، حفظ اموال و کاهش خطرات مربوط به آتش سوزی دارند. این سیستم‌ها برای شناسایی، سرکوب و کنترل سریع آتش‌ سوزی طراحی شده ‌اند و به طور کلی محیط امن‌ تری را فراهم می‌ کنند.

علاوه بر موارد فوق باید توجه داشت که نصب سیستم اعلام و اطفا حریق طبق مقررات ملی ساختمان ایران برای برخی سازه ها جهت اخذ تاییدیه پایان کار ساختمان الزامی است. بنابراین عدم نصب این تجهیزات، پیامدهای قانونی در پی خواهد داشت.

نحوه عملکرد سیستم اطفاء حریق

انواع اصلی سیستم های سرکوب آتش از مخلوطی از مواد شیمیایی خشک و یا عوامل مرطوب استفاده می کنند. می دانیم که هر تداوم حریق نیازمند 4 عامل است:

سوخت
اکسیژن
حرارت
واکنش زنجیره ای احتراق

اگر به “چهار ضلعی آتش” نگاه کنیم، نموداری که عوامل مورد نیاز برای آتش سوزی پایدار را نشان می دهد، می توان دریافت که برای خاموش کردن آتش، باید یکی از پیوندهای بین اجزای فوق حذف شود یا تعادل آنها تغییر کند. بنابراین، هدف سیستم های اطفاء حریق، تحت تاثیر قرار دادن این عوامل به روش های زیر است:

ایجاد اختلال در واکنش زنجیره ای احتراق
حذف منبع سوخت
رقیق کردن یا قطع کردن منبع اکسیژن
از بین بردن حرارت کافی از روی آتش

یک سیستم اطفا حریق با اعمال یک یا چند مورد از اقدامات بالا، باعث سرکوب و اطفای حریق می گردد.

انواع سیستم اطفای حریق

این سیستم ها را می توان از نظر روش فعال سازی و فناوری و ماده خاموش کننده به انواع مختلفی تقسیم کرد. این سیستم ها را می توان در سه گروه کلی زیر تقسیم بندی نمود:

غیراتوماتیک یا دستی
اتوماتیک
F&G

سیستم اطفای دستی و اتوماتیک

سیستم اطفاء حریق را از نظر شیوه فعال سازی و کاربری می توان به دو نوع کلی دستی و اتوماتیک تقسیم کرد.

سیستم دستی

این سیستم برای فعال سازی و کنترل نیاز به مداخله انسانی دارد. اطفای حریق دستی شامل سیلندرهای شیمیایی پودر خشک و تر، Co2، کپسول های آب و گاز و همچنین کپسول های فوم هستند.
جهت مقابله با حریق، در اماکن مختلف اعم از طبقات ساختمان‌ ها و در معابر عمومی، این تجهیزات، در فواصل مختلف نصب می‌ شوند.

سیستم اتوماتیک

یک سیستم خودکار است که بدون نیاز به دخالت انسان، آتش را شناسایی و مهار می کند. این دستگاه از فناوری پیشرفته و اجزای مختلف برای تشخیص گرما، دود یا شعله استفاده می کند و به طور خودکار اقدامات اطفاء حریق را آغاز می کند.

انواع سیستم اطفا حریق بر اساس ماده خاموش کننده

انواع سیستم های سرکوب آتش را بر اساس ماده خاموش کننده می توان به صورت زیر تقسیم بندی نمود:

آبی
گازی
پودر خشک شیمیایی
فوم

انواع سیستم اطفا حریق اتوماتیک

به طور کلی انواع رایج سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک شامل موارد زیر است:

سیستم اطفا حریق اتوماتیک آبی

سیستم های اطفاء حریق مبتنی بر آب نوعی از سیستم های حفاظت حریق هستند که از آب برای اطفای حریق استفاده می کنند. آنها به طور گسترده در ساختمان های تجاری و مسکونی برای سرکوب سریع و موثر آتش سوزی و به حداقل رساندن آسیب استفاده می شوند.

انواع مختلفی از سیستم های اطفاء حریق مبتنی بر آب وجود دارد، از جمله سیستم های اسپرینکلر، سیستم های سیلاب و سیستم های مه آب.

سیستم اسپرینکلر آتش نشانی

سیستم های اسپرینکلر یا آبپاش رایج ترین سیستم اطفای آبی هستند و از شبکه ای از لوله ها با سرهای اسپرینکلر در سرتاسر ساختمان قرار می گیرند. هنگامی که آتش سوزی تشخیص داده می شود، سرهای آبپاش آب را روی آتش رها می کنند و به سرکوب و خاموش کردن آن کمک می کنند.

سیستم سیلابی یا دیلوج ولو

سیستم‌ های سیلابی هنگام فعال شدن، حجم زیادی از آب را در منطقه وسیع‌ تری آزاد می ‌کنند. آنها معمولا در مناطق پر خطر استفاده می شوند که در آن به تخلیه سریع و شدید آب برای سرکوب سریع شعله ها نیاز است. سیستم های دیلوج معمولا در محیط های صنعتی یا مکان هایی با مواد بسیار قابل اشتعال نصب می شوند.

سیستم مه آب یا واتر میست

سیستم های مه آب فناوری جدیدتری هستند که از قطرات ریز آب برای سرکوب آتش استفاده می کنند. این سیستم ها با خنک کردن و خفه کردن آتش کار می کنند و به ویژه در خاموش کردن آتش در فضاهای بسته یا جاهایی که سیستم های آبپاش سنتی مناسب نیستند موثر هستند.

سیستم‌های اطفاء حریق مبتنی بر آب در برابر انواع مختلف حریق از جمله آتش‌ سوزی‌ های ناشی از مواد جامد بسیار مؤثر هستند. آنها همچنین در مقایسه با سایر سیستم های حفاظت آتش نسبتا کم هزینه هستند.

با این حال، سیستم های اطفاء حریق مبتنی بر آب دارای محدودیت هایی هستند. آنها ممکن است برای محیط‌ها یا برنامه ‌هایی که آسیب آب می‌تواند باعث نگرانی شود، مانند مراکز داده یا موزه ‌هایی با مصنوعات ارزشمند مناسب نباشند.

سیستم اطفاء حریق گازی با عامل پاک

یک سیستم اطفاء حریق گازی از گازهای بی اثر یا عوامل شیمیایی برای خاموش کردن آتش استفاده می کند. سیستم ‌های اطفاء حریق گازی معمولا در مناطقی استفاده می‌ شوند که آب یا سایر روش‌ های سنتی اطفاء حریق ممکن است باعث آسیب شود، مانند مراکز داده، اتاق‌های سرور، موزه‌ها یا کتابخانه‌ ها.

سیستم‌ های اطفاء حریق با عامل تمیز (clean agent)، از مواد شیمیایی استفاده می‌کنند که باقیمانده ‌ای بر جای نمی‌گذارند یا به تجهیزات یا مواد حساس آسیب نمی ‌رسانند. این سیستم‌ ها معمولا از گازهای هالوکربنی مانند FM-200 یا Novec 1230 استفاده می ‌کنند. سیستم ‌های اطفاء حریق با عامل تمیز معمولاً در مناطقی که تجهیزات الکترونیکی حساس یا دارایی‌های ارزشمند وجود دارد، مانند اتاق ‌های کامپیوتر، اتاق‌ های کنترل یا بایگانی ‌ها استفاده می ‌شوند.

این سیستم ها را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

سیستم CO2 (دی اکسید کربن)

این نوع سیستم اطفاء حریق خودکار از دی اکسید کربن به عنوان عامل تمیز استفاده می کند. سیستم اطفای CO2 با پر کردن منطقه حفاظت شده با دی اکسید کربن، که اکسیژن را جابجا می کند و آتش را خفه می کند، عمل می کند.

سیستم FM200

FM200 یک سیستم اطفاء حریق با عامل تمیز است که از HFC-227ea (هپتا فلوئوروپروپان) به عنوان عامل خاموش کننده استفاده می کند.

سیستم گازهای خنثی (inert gas)

سیستم های سرکوب گاز بی اثر از گازهای آرگون و نیتروژن و مخلوط آنها به عنوان یک عامل خاموش کننده استفاده می کنند و بر اساس اصل کاهش غلظت اکسیژن در داخل خطر محافظت شده است.

انواع سیستم اطفا حریق گازهای بی اثر عبارتند از:

آرگون (Argon) یا IG-01
نیتروژن (Nitrogen) یا IG-100
آرگونیت (Argonite) یا IG-55
اینرژن (Inergen) یا IG-541

سیستم Novec 1230

Novec 1230 یکی دیگر از سیستم‌ های اطفاء حریق با عامل تمیز است که از مایعی به نام سیال 3M Novec 1230 Fire Protection Fluid استفاده می‌کند. این عامل گرما را از آتش خارج کرده و به سرعت آن را بدون آسیب رساندن به ناحیه حفاظت شده خاموش می کند.

سیستم آیروسل

سیستم اطفاء حریق آئروسل نوعی سیستم حفاظت حریق است که از ذرات آئروسل برای خاموش کردن آتش استفاده می کند. این ذرات معمولاً از یک ترکیب شیمیایی جامد تشکیل شده اند که به سرعت با آتش واکنش نشان می دهد تا آن را خاموش کند. معمولا در فضاهای بسته مانند اتاق سرور، اتاق کنترل و اتاق تجهیزات الکتریکی استفاده می شود.

سیستم اطفای حریق اتوماتیک فوم

این سیستم از فوم برای سرکوب و اطفاء حریق استفاده می کند. معمولا در مناطقی که مایعات قابل اشتعال ذخیره یا پردازش می شوند، مانند پالایشگاه ها، مخازن ذخیره سوخت و تأسیسات تولید مواد شیمیایی استفاده می شود.

سیستم اطفای فوم معمولا از کنسانتره فوم، آب و یک سیستم تحویل تشکیل شده است. هنگامی که آتش سوزی تشخیص داده می شود، آب و فوم کنسانتره با هم مخلوط می شوند تا محلول کف ایجاد شود. سپس این محلول از طریق شبکه ای از لوله ها و خروجی های تخلیه مانند اسپرینکلرها یا نازل ها به منطقه ای که آتش وجود دارد تخلیه می شود.

فوم به عنوان یک پتو روی آتش عمل می کند، آن را خفه می کند و از انتشار بخارات سوخت جلوگیری می کند. همچنین آتش را خنک می کند و گرما و احتمال احتراق مجدد را کاهش می دهد. علاوه بر این، فوم همچنین می تواند یک لایه عایق ایجاد کند و از مواد قابل اشتعال مجاور در برابر گرما و تشعشع آتش محافظت کند.

سیستم اطفا حریق صنعتی F&G

سیستم F&G نوعی سیستم حفاظت از حریق پیشرفته است که معمولا در محیط های صنعتی پرخطر استفاده می شود. سیستم اطفاء حریق F&G معمولا از اجزای مختلفی از جمله آشکارسازهای شعله، گاز، گرما و دود، اعلام حریق و سیستم تخلیه عامل سرکوب تشکیل شده است. هنگامی که آتش‌ سوزی تشخیص داده می‌شود، سیستم آلارم ‌ها را برای هشدار به سرنشینان فعال می‌کند و باعث آزاد شدن یک عامل مهارکننده مانند آب، فوم یا گاز می‌ شود تا به سرعت شعله ‌ها را خاموش کند.

سیستم اطفا حریق F&G از قابلیت اطمینان و کارایی بالاتری نسبت به سیستم های معمولی برخوردار است. این سیستم برای مطابقت با استانداردهای صنعت برای حفاظت در برابر آتش طراحی شده است و اغلب برای پاسخگویی به نیازهای خاص تاسیساتی که در آن نصب شده است سفارشی می شود. سیستم اطفاء حریق F&G یک راه حل قابل اعتماد و موثر برای حفاظت از حریق در محیط های صنعتی است.

قیمت سیستم اطفا حریق

قیمت سیستم اطفاء حریق بسته به عوامل مختلفی مانند اندازه و نوع سیستم، پیچیدگی نصب و هرگونه ویژگی یا اجزای اضافی مورد نیاز می تواند متفاوت باشد. توصیه می شود با یک شرکت حرفه ای ایمنی آتش نشانی یا تامین کننده مشورت کنید تا برآورد دقیقی بر اساس شرایط و نیازهای خاص خود داشته باشید.

گنجینه پاوان؛ پیشگام اطفای حریق ایران

گنجینه پاوان به عنوان شرکت آتش نشانی مورد تایید سازمان آتش نشانی تهران و دارای رتبه ها و صلاحیت های مرتبط از سازمان های مربوط، به ارائه خدمات مشاوره، آموزش، تامین، طراحی، نصب و اجرا و تعمیر و نگهداری سیستم های حفاظت از حریق صنعتی می پردازد.

برخی از پروژه‌ های شرکت گنجینه پاوان در زمینه سیستم های اطفای حریق عبارتند از:

برای دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر هم اکنون با کارشناسان ما در گنجینه پاوان تماس حاصل فرمایید.