عملیات آتش نشانی و انواع آن

عملیات آتش نشانی چیست؟

منظور از عملیات آتش نشانی مجموعه اقداماتی است که توسط آتش نشان ها برای مهار و اطفای حریق و نجات افراد و اموال در خطر است.

یک عملیات آتش نشانی شامل این مراحل است.

• آگاهی از وقوع حریق و اعلام آن
  اولین و مهم ترین مرحله در یک عملیات آتش نشانی مطلع شدن از وقوع حریق است. آگاهی از آتش سوزی می تواند از طریق سیستم اعلام حریق یا گزارش افراد، می تواند یا مشاهده مستقیم آتش سوزی توسط آتش نشانان حاصل شود. بعد از اعلام حریق بلافاصله به سازمان آتش نشانی اطلاع داده می شود.

• اعزام نیروهای آتش نشانی
  پس از هشدار اعلام حریق، نیروهای آتش نشانی به محل حادثه اعزام می شوند. این اعزام باید در اسرع وقت انجام شود تا از گسترش حریق به ساختمان ها و محیط های اطراف جلوگیری شود همچنین از آسیب به افراد و اموال جلوگیری شود.

• شناسایی محل حریق و اطفای حریق
  پس از رسیدن به محل حادثه، آتش نشانان محل دقیق حریق را شناسایی می کنند. این شناسایی نقطه اصلی حریق به آتش نشانان کمک می کند تا عملیات اطفای حریق به طور موثرتر انجام شود. بعد از شناسایی محل حریق، آتش نشان ها اقدام به اطفای حریق می کنند. آتش کردن حریق می تواند با استفاده از تجهیزات اطفا حریق از جمله آب، کف، پودر، گاز یا سایر مواد اطفای حریق انجام شود.

• تخلیه افراد و اموال برای جلوگیری از آسیب دیدگی
  در صورتی که حریق بسیار بزرگ بشد و احتمال آسیب به افراد بالا باشد، آتش نشانان اقدام به تخلیه افراد و اموال از محل حادثه می کنند. این تخلیه برای جلوگیری از آسیب به افراد و اموال در حین عملیات اطفای حریق ضروری است. در برخی موارد، افراد در حین آتش سوزی دچار آسیب دیدگی شدیدی می شوند. آتش نشانان وظیفه دارند به افراد آسیب دیده کمک کنند.
  عملیات آتش نشانی انواع مختلفی دارد که بر اساس عوامل مختلفی، مانند نوع حریق، محل وقوع حریق، میزان خسارت و خطرات احتمالی، دسته بندی می شوند.

همچنین بخوانید: اطفا حریق ساختمان های بلند

برخی از انواع عملیات آتش نشانی عبارتند از:

• عملیات اطفای حریق در ساختمان هااین عملیات رایج ترین نوع عملیات آتش نشانی است که در ساختمان های مسکونی، تجاری، صنعتی و سایر ساختمان ها انجام می شود. این نوع آتش سوزی ها گاهی اوقات می تواند سخت باشد مانند مواردی که آتش سوزی در طبقات بالا ساختمان باشد.
• عملیات اطفای حریق در جنگل ها و مراتعاین عملیات برای مهار و اطفای حریق در جنگل ها و مراتع انجام می شود. این عملیات ها معمولا اطفا حریق هوایی نامیده می شود و توسط هلی کوپتر ها توسط مواد خاموش کننده پودری مخصوص انجام می شود.
• عملیات اطفای حریق در نفت و گازاین عملیات برای مهار و اطفای حریق در پالایشگاه ها، سکوهای نفتی و سایر تاسیسات نفت و گاز انجام می شود. در این نوع عملیات انتخاب تجهیزات خاموش کننده نوع پودری یا فوم بسیار اهمیت دارد. در بعضی از این نوع حریق ها خاموش کردن پرخطر تر از خاموش کردن آن است.
• عملیات اطفای حریق در مواد خطرناک
  این عملیات برای مهار و اطفای حریق در مواد خطرناک، مانند مواد شیمیایی، مواد رادیواکتیو و مواد منفجره انجام می شود.
• عملیات نجات
  این عملیات برای نجات افراد و اموال از خطرات ناشی از حریق، مانند ریزش ساختمان، سقوط از ارتفاع و سقوط وسایل نقلیه انجام می شود.
  عملیات آتش نشانی فعالیتی خطرناک و تخصصی است که نیازمند آموزش، مهارت و تجربه بالایی است. آتش نشانان باید از تجهیزات و لباس های حفاظتی مناسب استفاده کنند تا از خود در برابر خطرات ناشی از حریق محافظت کنند.

انواع حریق

در آموزش اطفا حریق، حریق ها براساس عامل اصلی آتش سوزی به انواع مختلفی طبقه بندی می شود. هر حریق با توجه به طبقه بندی که دارد دود زیاد یا حرارت بالایی دارد.

• کلاس A: آتش سوزی هایی که در اثر سوختن عامل جامد قابل اشتعال مانند چوب، کاغذ، پارچه، پلاستیک و لاستیک ایجاد می شود. این نوع حریق بعد از سوختن از خود خاکستر به جا می گذارد.
• کلاس B: آتش سوزی که توسط مایعات یا گازهای قابل اشتعال از جمله بنزین، روغن، گریس، پروپان، گاز طبیعی، الكل ها و آلائيدها ایجاد می شود. این نوع حریق بعد از سوختن خاکستری ندارد و به آن آتش مایعات و یا آتش های سطحی سوز نامیده می شود.
• کلاس C: این کلاس شامل آتش سوزی هایی می شود که شامل تجهیزات الکتریکی برق دار مانند وسایل برقی، سیم کشی، قطع کننده های مدار و پریزها می شود. نکته مهم در مورد حریق کلاس C این است که اگر گاز در هوا پخش شده باشد آتش نمی گیرد ولی هنگامی که گاز در مخزن باشد دچار حریق می شود. این حریق باید به وسیله عملیات سد کردن و خنک کردن آن هم در مراحل اولیه و قبل از آن که مخزن در اثر گرما تغییر شکل دهد و باعث گسترش حریق شود. در بعضی موارد خطر خاموش کردن آتش گازها خیلی بیشتر ادامه آتش سوزی است.

• کلاس D: آتش سوزی در این کلاس توسط فلزات قابل احتراق مانند سديم، پتاسيم، منيزيم،آلومينيم ایجاد می شود.
• کلاس K: این کلاس به طور خاص به آتش سوزی در آشپزخانه های تجاری یا مناطق پخت و پز که روغن ها و چربی های قابل احتراق پخت و پز منبع سوخت هستند اشاره دارد.
• کلاس E: حریق هايي هستند كه ناشي از الكتريسيته مي باشند ،مانند آتش سوزي در وسايل برقي يا دستگاه های مولد برق حرارتي مانند دينام موتور- ژنراتور و…

همچنین بخوانید: اطفا حریق فلزات قابل اشتعال

تکنیک های اطفاء حریق

هنگامی که آتش شعله ور می شود، نحوه خاموش کردن آن کاملاً به سوختی که باعث سوختن آتش می شود و محل خود آتش بستگی دارد. چندین تکنیک شناخته شده برای مقابله با آتش سوزی وجود دارد، و ما قصد داریم به بررسی این تکنیک ها و روش های مختلف موثر بودن آنها بپردازیم.

5 تکنیک شناخته شده اطفاء حریق

در اینجا 5 تکنیک رسمی اطفاء حریق به رسمیت شناخته شده است که در طیف وسیعی از موقعیت های مختلف آتش استفاده می شود. به یاد داشته باشید، اطفا حریق های بزرگ را به متخصصان، آتش نشان ها و خدمات نجات بسپارید.

• حمله مه

  حمله مه آتش نشانی
  آتش نشان ها با کمک شلنگ یک مه درست می کنند که برای خاموش کردن آتش استفاده می کند. این روش برای آتش سوزی در محفظه بسته که در آن باد وجود ندارد ایده آل است.

این عملیات توسط نیروهای آتش نشانی در سراسر کشور استفاده می شود ور در مقابله با این ونوع آتش سوزی اثر بخشی بالایی دارد. این تکنیک به ویژه در آتش سوزی های محفظه بسته استفاده می شود و با استفاده از نازل مه شلنگ به جای جت برای خاموش کردن آتش عمل می کند. این تکنیک در فضاهای بدون تهویه می تواند بسیار موثر باشد، اما در جاهایی که باد وجود دارد، تاثیر آن بسیار کاهش می یابد.

• حمله غیر مستقیم

  حمله غیر مستقیم آتش نشانی
  در این روش با هدف گرفتن سقف، آب پایین می ریزد و آتش را از بالا خاموش می کند.
  مانند حمله مه، این روش در آتش سوزی های محفظه بسته مانند محیط های مرتفع بسیار موثر است. به جای اینکه جریان آب را مستقیماً به سمت آتش نشانه گیری کند، به سقف یا دیوار بالای شعله ها نشانه می رود و اجازه می دهد آب پایین بیاید و شعله را خاموش کند. این روش به دو صورت عمل می کند:
  آب سقف را خنک می کند که تعادل حرارتی را به هم می زند و بخار انرژی جذب می کند.
  بقیه آب مانند باران می بارد که به خاموش کردن آتش کمک می کند.

• حمله مستقیم

  اطفاء حریق با حمله مستقیم
  شاید به طور گسترده شناخته شده ترین تکنیک – این است که شعله های آتش را خفه می کند زیرا آب به سمت پایه آتش می رود.
  با هدف قرار دادن جریان آب به سمت پایه آتش، این تکنیک با استفاده از یک جت آب متمرکز و قدرتمند که شعله های آتش را خفه می کند، بهترین کار را دارد. برای اینکه این کار به طور موثر عمل کند، آتش نشانان باید دید واضح و مستقیمی نسبت به آتش داشته باشند. اگر از این روش برای آتش سوزی در منطقه بدون تهویه استفاده شود، بخار کمتری وجود دارد و آتش سریعتر خاموش می شود.

• حمله ترکیبی

  حمله ترکیبی آتش نشانی
  این از حملات غیرمستقیم و مستقیم برای مبارزه با گازهای بالای سر و شعله ها به طور همزمان استفاده می کند.
  این روش شامل استفاده از دو روش غیر مستقیم و مستقیم است. یکی از مزایای اصلی این تکنیک این است که به طور همزمان با گازهای بالای سر مانند روش غیرمستقیم مبارزه شود، در حالی که مستقیما به خود آتش حمله کرده، آن را به سرعت خاموش می کند و خطر گسترش آن را به حداقل می رساند.

• روش “دو خط در”

  دو خط در روش آتش نشانی
  این از دو شیلنگ و دو تیم استفاده می کند که یک نازل مه و یک جریان جامد آب را ترکیب می کند – فقط برای آتش سوزی هایی که در معرض باد شدید هستند استفاده می شود.

این تکنیک فقط برای آتش سوزی در موقعیت های با انرژی بالا (باد رانده) استفاده می شود. این تکنیک به دو تیم دو نفره نیاز دارد که هر تیم دارای شیلنگ متفاوتی است. یک تیم از نازل کم فشار/مه غلیظ استفاده می کند و تیم دیگر از نازلی با جریان جامد و متمرکز استفاده می کند. تا زمانی که دو تیم پشت سر هم کار کنند و ارتباط خوبی برقرار کنند، این روش می تواند بسیار موثر باشد. یک تیم باید روی حمله مستقیم به شعله تمرکز کند، در حالی که تیم دیگر باید روی جلوگیری از گسترش هر گونه شعله پیشروی تمرکز کند.

منبع:

سازمان آتش نشانی

NFPA

wikipedia