اغلب اوقات سیستم های اسپرینکلر راه حل رایج برای محافظت از افراد و اموال در برابر خطرات آتش سوزی هستند. با اینکه اسپرینکلرها که مبتنی بر آب کار می کنند، مزایای زیادی دارند اما میزان تخریب محیطی آن نیز بالاست. به همین دلیل گاهی اوقات که نیاز به سرکوب سریع آتش و محافظت از اقلام حساس با ارزش بالا، وجود دارد، سیستم اطفا حریق عامل پاک بهترین انتخاب است. در این مطلب از مقالات گنجینه پاوان به بررسی این سیستم های اطفا حریق و استاندارد NFPA 2001 که مرتبط با آنهاست، می پردازیم.
سیستم اطفا حریق عامل پاک (Clean Agent) چیست؟
طبق تعریف انجمن ملی حفاظت از آتش آمریکا (NFPA)، یک عامل تمیز یا پاک، یک اطفاکننده آتش گازی است که از نظر الکتریکی نارسانا است و پس از تبخیر، باقیمانده ای از خود باقی نمی گذارد. این برای محافظت از اقلام با ارزش بالا مانند اسناد یا عتیقه های تاریخی یا تجهیزات الکترونیکی حساس ایده آل است.
به طور کلی اصطلاح عامل پاک (Clean Agent) شامل عوامل هالوکربنی و گازهای بی اثر می شود. دی اکسید کربن (CO2) یکی دیگر از مواد خاموش کننده با تمام خواص یک عامل تمیز است، اما اغلب به دلیل خطرات مرتبط با آن به طور متفاوت طبقه بندی می شود.
پس یک سیستم اطفا حریق عامل پاک از یک گاز شیمیایی یا گاز بی اثر برای سرکوب آتش در مرحله اولیه قبل از رشد استفاده می کند و در خاموش کردن آتش های کلاس A، B و C بسیار موثر است.
سیستم‌های اطفاء حریق با عامل پاک برای استفاده در فضاهای شامل مواد حساس ایمن هستند. پس از تخلیه نیازی به پاک کردن ندارند، و سازگار با محیط‌زیست با عمر کوتاه و بدون جو و پتانسیل گرمایش جهانی پایین (GWP) هستند. این سیستم ها برای محافظت مناطق کوچک بسته یا کل اتاق های حاوی اسناد یا تجهیزات حساس طراحی شده اند.
انواع سیستم اطفا حریق عامل پاک
رایج ترین انواع سیستم اطفا حریق عامل پاک از عوامل شیمیایی مانند FM-200™ (HFC-227ea) و سیال محافظت در برابر آتش 3M™ Novec™ 1230 یا گازهای بی اثر استفاده می کنند که از گازهایی مانند نیتروژن، آرگون و دی اکسید کربن تشکیل شده اند.
همه مواد پاک به صورت گاز یا مایع ذخیره می شوند و هنگامی که سیستم فعال می شود، عامل پاک را به عنوان گاز آزاد می کند تا آتش را مهار نماید. پس از تخلیه، عامل پاک یکی از سه عنصر مورد نیاز برای حفظ آتش – گرما، اکسیژن، یا منبع سوخت – را حذف یا مختل می کند. اکثر سیستم‌های اطفاء حریق با عامل پاک تنها در 10 ثانیه یا کمتر به سطوح اطفاء می‌رسند. که باعث می‌شود قبل از وارد شدن خسارت قابل توجه، در مهار آتش بسیار کارآمد باشند. از آنجایی که مواد تمیز به سرعت تبخیر می شوند، کمترین زمان خرابی وجود دارد زیرا نیازی به تمیز کردن نیست.
مزایا و معایب انواع عامل پاک
هنگامی که صحبت از هزینه های سیستم اطفا حریق عامل پاک می شود، سیال 3M Novec 1230 و FM-200TM نسبت به سایر سیستم های گازی مقرون به صرفه تر خواهند بود. زیرا به عامل کمتری برای مهار آتش نیاز است و به سیلندرهای ذخیره سازی کوچکتر نیاز دارد. در مقایسه سیال 3M Novec 1230 و FM-200TM، سیال 3M Novec 1230 کمی گرانتر است.
از بین سه عامل پاک، گاز بی اثر با پتانسیل تخریب لایه ازن صفر (OPD) و GWP صفر دوستدار محیط زیست است. در حالی که هر دو سیال 3M Novec 1230 و FM-200TM دارای ODP صفر هستند، سیال 3M Novec 1230 به دلیل GWP کمتر آن 1 دوستدار محیط زیست است.
این سیستم ها چگونه کار می کنند؟
به عنوان مثال، اگر اتاقی دارای مقادیر زیادی لوازم الکترونیکی باشد، سیستم آبی حفاظت از آتش ممکن است از آسیب حریق به آنها جلوگیری کند. با این حال، تمام وسایل الکترونیکی همچنان در اثر آب خراب می شوند. ساختمان‌های دارای سرورهای بزرگ داده، موزه‌ها، انبارهای ذخیره سازی، پمپ بنزین ها، کباب پزها و سرخ کن ها به سیستم‌های تخصصی برای مهار آتش سوزی بدون آسیب رساندن به اقلام یا پیچیده تر کردن وضعیت نیاز دارند.
سیستم های اطفاء حریق با عامل پاک، جایگزینی مطمئن و کارآمد هستند که راهی برای محافظت از اشیاء قیمتی و خاموش کردن آتش های ناشی از عناصر خاص ارائه می‌دهند. این سیستم ها از گازهایی استفاده می‌کنند که برای انسان کم خطر هستند.
سیستم های اطفای حریق عامل پاک به طور خاص برای مناطق پرجمعیتی ساخته شده اند که اقلام ظریف را در خود جای می دهند. علاوه بر این، این سیستم ها به طور خودکار آتش را شناسایی کرده و به طور خودکار شروع به خاموش کردن آن می کنند.
اماکن مورد استفاده سیستم اطفا حریق عامل پاک
برخی از کاربردهای رایج و زون های محافظت شده توسط سیستم آتش نشانی عامل پاک عبارتند از:
- دستگاه های CNC و EDM
- کابینت و تابلو برق
- اجزای درون ناسل یک توربین بادی
- ذخیره سازی داده ها و سیستم های مخابراتی
- مخازن و کتابخانه های ضبط/ فایل
- موزه ها، آثار هنری و سایر دارایی های مهم فرهنگی
بهترین سیستم اطفا حریق عامل پاک چیست؟
هنگامی که نوبت به ارزیابی سیستم اطفا حریق عامل پاک می شود، باید چندین عامل در نظر گرفته شود. شما باید منطقه یا نوع تجهیزاتی که از آن محافظت می کنید، مقدار فضای مورد نیاز برای سیلندرهای عامل تمیز و محل قرارگیری سیلندرها نسبت به منطقه یا دارایی تحت حفاظت را در نظر بگیرید.
همان طور که قبلا ذکر شد، گازهای بی اثر در مقایسه با عوامل شیمیایی کمتر موثر هستند و به عامل بیشتری نیاز دارند و بنابراین برای محافظت از همان فضا به سیلندرهای بزرگتر یا بیشتر نیاز دارند.
سیستم های گاز بی اثر به دلیل فشار هر سیلندر و جریان آسان تر گاز بی اثر از طریق لوله های تخلیه، می توانند دورتر از فضای محافظت شده قرار گیرند.
سیستم‌های سیال FM-200TM و 3M Novec 1230 باید در مجاورت منطقه حفاظت شده قرار بگیرند. زیرا مایعات فشرده و همچنین گازهای بی اثر جریان ندارند و به فاصله کمتری بین سیلندر و لوله های تخلیه نیاز دارند.
استاندارد NFPA 2001 برای سیستم های اطفا حریق عامل پاک
کمیته فنی گزینه های حفاظت جایگزین هالون در سال 1991 سازماندهی شد و بلافاصله کار را برای رسیدگی به عوامل جدید پاکسازی سیل جدید که برای جایگزینی هالون 1301 در حال توسعه بودند آغاز کرد. به علت مضر بودن استفاده از هالون در سیستم های اطفای حریق از سال 1995 ممنوع شد.
عوامل پاک جدید، و استاندارد NFPA 2001 برای رفع نیازهای مرتبط با لحاظ شاخص های زیست محیطی تأسیس شد.
استاندارد NFPA 2001 به بررسی شرایط طراحی، نصب و کلیه الزامات مرتبط با سیستم های اطفای حریق عامل پاک می پردازد.
ویرایش 1994 اولین ویرایش NFPA 2001 بود. این استاندارد در سال های 1996، 2000 و دوباره در سال 2004 بازنگری شد.
برخی از الزامات استاندارد NFPA 2001
1.4 اطلاعات عمومی
1.4.1* قابلیت کاربرد عوامل.
1.4.1.1 عوامل اطفاء حریق که در این استاندارد ذکر شده است باید از نظر الکتریکی نارسانا باشند و در هنگام تبخیر هیچ اثری باقی نگذارند.
1.4.1.3 طراحی، نصب، سرویس و نگهداری سیستم های عامل تمیز باید توسط افراد متخصص در فناوری سیستم اطفاء حریق با عامل تمیز انجام شود.
1.4.2 استفاده و محدودیت ها.
1.4.2.1 تمام سیستم های از پیش مهندسی شده باید برای محافظت از خطرات در محدوده محدودیت هایی که توسط فهرست تعیین شده است، نصب شوند. سیستم های از پیش مهندسی شده باید به یکی از انواع زیر فهرست شوند:
(1) آنهایی که متشکل از اجزای سیستم هستند که برای نصب بر اساس محدودیت های از پیش آزمایش شده توسط آزمایشگاه آزمایش طراحی شده اند. این سیستم های از پیش مهندسی شده باید مجاز به ترکیب نازل های ویژه، نرخ جریان، روش های کاربرد، قرار دادن نازل ها و سطوح فشاری باشند که می تواند با مواردی که در جاهای دیگر این استاندارد توضیح داده شده متفاوت باشد. تمام الزامات دیگر استاندارد باید اعمال شود.
(2) واحدهای خاموش کننده خودکار شامل نازل‌های ویژه، نرخ جریان، روش‌های کاربرد، قرارگیری نازل، تکنیک‌های تحریک، مواد لوله کشی، زمان های تخلیه، تکنیک های نصب و سطوح فشار که می تواند با مواردی که در جاهای دیگر این استاندارد موجود است، متفاوت باشد.
1.4.2.2 عوامل پاک نباید در آتش سوزی هایی که شامل مواد زیر است استفاده شود. مگر اینکه عوامل با رضایت مرجع قانونی مورد آزمایش قرار گرفته باشند:
(1) مواد شیمیایی خاص یا مخلوطی از مواد شیمیایی، مانند نیترات سلولز و باروت، که قادر به اکسیداسیون سریع در غیاب هوا هستند.
(2) فلزات فعال مانند لیتیوم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، تیتانیوم، زیرکونیوم، اورانیوم و پلوتونیوم
(3) هیدریدهای فلزی
(4) مواد شیمیایی که قادر به تجزیه خود گرمایی هستند، مانند پراکسیدهای آلی خاص، مواد پیروفوریک و هیدرازین
1-4-2-3 در جایی که از یک سیستم سیلابی کامل استفاده می شود، باید یک محفظه ثابت در مورد خطر فراهم شود که اجازه می دهد غلظت عامل مشخصی به دست آید و برای مدت زمان مشخصی حفظ شود.
1.4.2.4 اثرات تجزیه عامل بر اثربخشی حفاظت در برابر آتش و تجهیزات باید در مواردی که از عوامل پاک در خطرات با دمای بالای محیط استفاده می شود (به عنوان مثال، کوره ها و اجاق ها) لحاظ شود.
حرف آخر سیستم اطفا حریق عامل پاک
سیستم اطفا حریق عامل پاک برای اماکن شامل مواد یا ابزارهای حساس، مناسب است. این مواد به دلیل بی اثر بودن، تاثیر مخرب روی مواد ندارند و پس از فعال شدن سیستم، نیاز به پاک سازی محیط نمی باشد.
طراحی، نصب و نگاهداری سیستم های اطفاء حریق عامل پاک باید طبق استاندارد NFPA 2001 انجام شود.
شرکت گنجینه پاوان با تکیه بر تخصص و تجربه پرسنل زبده خود، خدمات مشاوره، تامین و اجرای پروژه های اعلام و اطفای حریق را در سطح مختلف ارائه می کند.
برای دریافت مشاوره رایگان به صفحه تماس با ما در سایت شرکت گنجینه پاوان مراجعه فرمایید.
منابع:
