نحوه سیم کشی اعلام حریق آدرس پذیر از نظر اینکه در عملکرد سیستم تأثیر مستقیم دارد، اهمیت بسیاری دارد. اگر در سیم‌کشی اشتباهاتی وجود داشته باشد، مثلاً قسمتی به‌صورت اتصال کوتاه قرار گرفته باشد، کل عملکرد آن بخش از سیستم مختل می‌شود. در اینجا نکات مهم مربوط به سیم کشی اعلام حریق آدرس پذیر را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر چیست؟
در این سیستم برخلاف سیستم اعلام حریق متعارف، هرکدام از تجهیزات دارای یک آدرس و نشانی خاص از محل نصب خود هستند. زمانی که یک دتکتور سیگنال خطر را به کنترل پنل ارسال کند، کنترل می‌تواند بررسی کند که محل ارسالی دقیق سیگنال کجا است. درواقع، نقطه قوت و دلیل اهمیت این سیستم به‌خاطر همین ویژگی است.
نقشه سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر سیم کشی در مدار (Loop) به‌صورت حلقه‌ای است و از کنترل پنل شروع و دوباره به پنل ختم می‌شود. به عبارتی تمامی تجهیزات به‌صورت حلقه‌ای و در یک خط قرار می‌گیرند، مشابه تصویر زیر.
بیشتر بخوانید: کنترل پنل اعلام حریق چیست؟
در نظر داشته باشید که در هر سیستم از تجهیزات متناسب با آن استفاده می‌کنند. در این سیستم نیز تمامی المان‌ها از نوع آدرس پذیر هستند؛ اما می‌توان با استفاده از ماژول، دتکتورهای متعارف را هم به کنترل پنل متصل کرد.
به‌طور کلی، سیم کشی اعلام حریق آدرس پذیر به دو صورت انجام می‌شود:
- کلاس A
- کلاس B
سیم‌کشی کلاس A: در این نوع سیم‌کشی، از هرکدام از تجهیزات دو جفت سیم خارج می‌شود که از مسیر دیگری به کنترل پنل برمی‌گردند. در شرایط عادی، عملکرد این مدار هم مانند مدار کلاس B است؛ اما اگر یک جفت از سیم‌ها قطع شوند، به‌خاطر جفت دوم سیم ارتباط همچنان برقرار خواهد بود؛ بنابراین، در مدار کلاس A فقط در صورت بروز دو خطای هم‌زمان (مثلاً قطع دو جفت سیم) دستگاه‌ها کاملاً از کار می‌افتند؛ درحالی که قطع یک‌طرفه فقط منجر به ایجاد اخطار “مشکل در سیستم” شده اما عملکرد دستگاه‌ها حفظ می‌شود. کلاس A از چهار سیم (دو جفت) در هر حلقه (مسیر رفت + مسیر برگشت) استفاده می‌کند.
سیم‌کشی کلاس B: تجهیزات این کلاس به‌صورت سری و توسط یک جفت سیم به کنترل پنل متصل هستند. در این سیم‌کشی برخلاف نوع قبلی، انتهای سیم دوباره به کنترل پنل متصل نمی‌شود؛ بلکه در انتها به یک مقاومت یا ماژول ختم می‌شوند. اگر در نقطه‌ای از مدار سیم قطع شود، تمام دستگاه‌هایی که بعد از نقطه قطعی قرار دارند، از کار می‌افتند.
نحوه عیب‌یابی سیم‌کشی اعلام حریق آدرس‌پذیر
سیم کشی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر دائماً توسط کنترل پنل بررسی می‌شود تا در صورت بروز هر مشکلی، هشدار Trouble صادر شود. رایج‌ترین مشکلات سیم‌کشی شامل قطع‌شدن سیم، اتصال کوتاه، اتصال زمین و… هستند. در ادامه توضیحاتی درباره اینکه چطور این عیوب را شناسایی و رفع کنید آورده‌ایم:
قطع‌شدن سیم: در این حالت کنترل پنل هشدار Open Loop می‌دهد. برای عیب‌یابی اول باید آخرین دستگاهی که کار می‌کند با اولین دستگاهی که ازکارافتاده است را شناسایی کنید؛ احتمالاً مشکل به وجود آمده مربوط به فاصله این دو نقطه است. همچنین برای سنجش پیوستگی مدار می‌توانید از دستگاه تستر کابل یا مولتی‌متر استفاده کنید.
اتصال کوتاه: وقتی در مدار دو رشته سیم به طور مستقیم به هم متصل شوند، اتصال کوتاه رخ می‌دهد. در این صورت کنترل پنل خطای Short Circuit نمایش می‌دهد. ساده‌ترین روش عیب‌یابی جداسازی بخش‌های حلقه است. باید سیمهای خروجی و برگشتی حلقه را از پنل جدا کرد و با اندازه‌گیری مقاومت بین آنها وجود اتصال کوتاه را بررسی نمود. اگر مدار ما ماژول‌های ایزولاتور داشته باشد، خود آنها تا حدود زیادی محدودهٔ خطا را مشخص می‌کنند؛ ایزولاتوری که LED آن روشن شده معمولاً در یک طرف خود اتصال کوتاه را تشخیص داده است.
همچنین بخوانید: عیب یابی سیستم اعلام حریق
اتصال زمین: اتصال یکی از سیمهای مدار به زمین، از خطاهای رایج سیم کشی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر است. کنترل پنل این خطا به‌صورت Earth Fault اعلام می‌کند. وقوع یک اتصال زمین معمولاً تأثیر مستقیمی بر عملکرد سیستم ندارد؛ اما در صورت حل‌نکردن این مشکل و وقوع دومین اتصال زمین بخش بزرگی از سیستم از کار می‌افتد یا هشدارهای کاذب ایجاد می‌شود. برای پیداکردن محل اتصال زمین، ابتدا ترمینال‌های مدار را از کنترل پنل جدا کنید. سپس با اهم‌متر، هر سیم (+ یا -) را نسبت به زمین ساختمان بررسی کنید؛ اگر مقاومت کمی نشان دهد، یعنی آن سیم به‌اشتباه به زمین وصل شده است.
استانداردهای سیم کشی اعلام حریق آدرس‌پذیر
طراحی و سیم‌کشی سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر باید مطابق با استانداردهای جهانی انجام شود. در این قسمت از مقاله دو استاندارد از استانداردهای مرتبط و مورد تأیید را به شما معرفی می‌کنیم.
استاندارد NFPA 72: این استاندارد ملی اعلام حریق آمریکا است که الزامات طراحی، نصب، نظارت و عملکرد سیستم‌های اعلام حریق را تعیین می‌کند. بر اساس NFPA 72، مدارهای اعلان حریق باید به‌صورت نظارت شده باشند؛ یعنی هرگونه قطع‌شدگی، اتصال کوتاه یا اتصال به زمین در مدار باید توسط پنل کنترل شناسایی شده و به‌صورت سیگنال Trouble اعلام شود.
استاندارد BS 5839: این استاندارد بریتانیایی برای طراحی و نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق در ساختمان‌های غیرمسکونی تدوین شده است. BS 5839 تأکید زیادی بر حفظ عملکرد کابل‌ها در شرایط حریق دارد. مطابق بند 26.2 این استاندارد، تمامی مدارهای سیستم اعلام حریق باید از کابل‌های مقاوم در برابر حریق استفاده کنند که بسته به نیاز به دو دسته استاندارد (Standard Grade) و ارتقا‌یافته (Enhanced Grade) تقسیم می‌شوند.
سخن پایانی
سیم‌کشی صحیح سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر تأثیر مستقیمی بر عملکرد آن دارد. در این مقاله، انواع روش‌های سیم‌کشی (کلاس A و کلاس B)، نحوه عیب‌یابی مشکلات متداول و همچنین استانداردهای معتبر NFPA 72 و BS 5839 را بررسی کردیم. رعایت این استانداردها و اصول نصب، علاوه بر افزایش دقت عملکرد سیستم، به کاهش هشدارهای کاذب و افزایش ایمنی نیز کمک می‌کند.
