مانند هر سیستم الکترونیکی دیگر، سیستم‌های اعلام حریق نیز ممکن است با خرابی‌ها و اختلالاتی مواجه شوند. در صورتی که این مشکلات رخ دهند، ممکن است اثربخشی کل استراتژی ایمنی حریق کاهش یابد. از این رو درک اهمیت عیب یابی سیستم اعلام حریق و نحوه عیب یابی آنها برای هر کسب و کار ضروری است و بخشی از فرایند نگهداری سیستم های ایمنی به شمار می‌روند.
انواع خطای سیستم اعلام حریق
خطاهای سیستم اعلام حریق می‌توانند به دلایل مختلفی رخ دهند که برخی از آنها به عوامل طبیعی و برخی دیگر به مشکلات فنی مربوط می‌شوند. برای اطمینان از عملکرد صحیح و جلوگیری از مشکلاتی مانند سوت ممتد دستگاه اعلام حریق، شناخت این دلایل ضروری است.
خطا به علت عوامل طبیعی
عوامل طبیعی شامل تغییرات دما، رطوبت و گرد و غبار هستند. دماهای بسیار بالا یا پایین ممکن است باعث عملکرد نادرست سنسورها شوند، رطوبت بالا هم علاوه بر مختل کردن عملکرد دتکتورها باعث فرسایش تجهیزات می‌شود. گرد و غبارها می‌تواند به داخل سنسورها نفوذ کنند و حساسیت آنها را نسبت به افزایش غیرعادی دما و دود کاهش دهند. مدیریت این عوامل برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ضروری است.
خطا به علت مشکلات فنی
مشکلات فنی معمولاً ناشی از نقص در طراحی، نصب یا خرابی تجهیزات است. به عنوان مثال، یکی از مشکلات رایج سیم‌کشی نادرست است. اتصال اشتباه سیم‌ها می‌تواند ارتباط بین سنسورها و کنترل پنل را قطع کند و باعث بروز مشکلات ارتباطی شود. خرابی باتری‌ها نیز از دیگر چالش‌ها است. اگر باتری‌های پشتیبان نیاز به تعویض داشته باشند، در شرایط اضطراری مانند قطعی برق، قادر نیستند انرژی لازم برای عملکرد درست سیستم را تأمین کنند. همچنین، خرابی سنسورها در اثر آلودگی، آسیب فیزیکی یا نصب نادرست باعث عدم تشخیص خطرات واقعی می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع سیستم اعلام حریق
دلایل خطای سیستم اعلام حریق
سیستم اعلام حریق ممکن است به دلایل مختلف با مشکلاتی مواجه شود که این امر می‌تواند عملکرد سیستم را تحت تأثیر قرار دهد. اگر علت بوق زدن دستگاه اعلام حریق وقوع حریق نباشد، به طور حتم به دلیل خطاهای سیستم است. اکنون به مهمترین خطاهای سیستم اعلام حریق اشاره می‌کنیم:
1-خطای برق و تغذیه: یکی از خطاهای رایج در سیستم‌های اعلام حریق، مشکلات مربوط به منبع برق است. این مشکلات می‌توانند شامل نوسانات برق، خرابی باتری‌های پشتیبان یا حتی قطعی برق ساختمان باشند. در چنین مواردی سیستم قادر به تشخیص صحیح نخواهد بود و عملکرد آن مختل می‌شود.
2-مشکلات مربوط به سیم‌کشی و اتصالات: سیم‌کشی نامناسب، اتصالات شل یا آسیب‌دیدن کابل‌ها در طول زمان می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در سیستم اعلام حریق شود. این مشکلات ممکن است باعث قطع سیگنال، اختلال در ارتباط میان تجهیزات و کنترل پنل، یا حتی ایجاد آلارم‌های غلط شوند. تعمیر و نگهداری منظم سیم‌کشی‌ها و بررسی اتصالات می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.
3-خرابی سنسورها و دستگاه‌ها: خرابی سنسورها مانند دتکتور های دودی و حرارتی و تجهیزات هشداردهنده یکی دیگر از دلایل اصلی خطا در سیستم اعلام حریق می‌باشد. ممکن است این سنسورها به دلیل گرد و غبار، رطوبت، خرابی قطعات داخلی یا نصب نادرست نتوانند به درستی کار کنند؛ از آنجا دتکتورها حکم فرستنده و حامل اطلاعات مهم در جهت فعال‌سازی سیستم هستند، خرابی آنها موجب عدم تشخیص درست حریق یا ارسال هشدارهای کاذب شود.
4-خطاهای برنامه‌نویسی و پیکربندی: در برخی موارد، برنامه‌ریزی نادرست یا تنظیمات اشتباه باعث بروز خطاهایی می‌شود. به عنوان مثال، اگر تنظیمات میزان حساسیت دتکتور ها یا منطقه‌بندی (زون بندی) درست نباشد، باعث فعال شدن اشتباهی آلارم‌ها و عدم واکنش هنگام خطرات واقعی می‌شود؛ بنابراین تنظیمات سیستم باید به دقت بررسی و اصلاح شوند تا مطمئن باشیم سیستم به درستی کار می‌کند.
نحوه عیب‌یابی سیستم اعلام حریق
عیب‌یابی سیستم اعلام حریق یکی از مراحل مهم در حفظ ایمنی ساختمان و عملکرد بهینه سیستم است. برای تشخیص و رفع مشکلات، ابتدا باید تمام اجزای سیستم از جمله کنترل پنل، دتکتورها و دیگر دستگاه‌ها و اتصالات بررسی شوند. در اینجا به دو گام موثر در عیب‌یابی سیستم اعلام حریق اشاره می کنیم:
اولین قدم بررسی نمایشگر کنترل پنل است. این دستگاه کدهای خطا و هشدارها را نشان می‌دهد که اطلاعات مهمی درباره مشکلات سیستم به ما نشان می‌دهد. پس از آن باید وضعیت آلارم ها و سنسورها را باید بررسی کنیم تا در صورت مشاهده خرابی یا نقص عملکرد آن را اصلاح کنیم.
گام دوم بررسی اتصالات و سیم‌کشی‌ها است؛ چراکه هرگونه آسیب‌دیدگی می‌تواند باعث ایجاد نقص فنی در سیستم می‌شود. آزمایش عملکرد و بررسی منبع برق سیستم هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با انجام این دو مرحله به طور دوره‌ای، می‌توان از عملکرد بی‌عیب سیستم اعلام حریق اطمینان حاصل کرد.
عیب‌یابی دوره‌ای سیستم اعلام حریق
عیب‌یابی دوره‌ای سیستم اعلام حریق به معنای انجام بررسی‌های منظم برای مطمئن بودن از عملکرد صحیح دستگاه‌ها و اجزای آن است. این بررسی‌ها باید طبق یک برنامه زمانی مشخص انجام شود تا از بروز هر مشکل احتمالی جلوگیری شود یا در صورت مشاهده مشکل آن را برطرف کرد. این بازرسی‌ها می تواند تحت شرایط زیر انجام شوند:
- بررسی هفتگی: در این بازه زمانی، بررسی می‌کنیم که آیا صفحه نمایش کنترل پنل اعلام حریق هیچ پیامی از خطا یا هشدار دارد یا خیر و اگر مشکلی وجود دارد علت آن چیست.
- بررسی ماهانه: در این مرحله، باید عملکرد تجهیزات مانند دتکتورها (دود یا حرارت)، شستی های اعلام حریق، آژیر و فلاشرها بررسی کنیم. برای اطمینان از عملکرد صحیح، بهتر است تست‌های عملی نیز انجام دهیم؛ به‌طور مثال با استفاده از دود مصنوعی یا ایجاد شرایط مشابه، عملکرد دتکتورها را بسنجیم.
- بررسی سالانه: بررسی‌های سالانه شامل بازرسی کامل سیستم توسط یک متخصص است که شامل تعمیرات یا تعویض قطعات فرسوده، چک کردن وضعیت باتری‌های پشتیبان و… است. همچنین، نرم‌افزارهای سیستم نیز باید به‌روزرسانی شوند و مطابق با استانداردهای روز باشند.
این نوع بررسی کردن با توجه به نوع سیستم و الزامات خاص هر سیستم و محیطی که در آن نصب شده است ممکن است کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی انجام آنها برای حفظ عملکرد درست سیستم و پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی ضروری است.
جهت مطالعه بیشتر می‌توانید از مقاله نگهداری سیستم اعلام حریق دیدن کنید.
روش کاهش خطا
برای کاهش احتمال بروز خطا در سیستم اعلام حریق، باید اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی انجام دهیم. به عنوان مثلا هنگام تهیه تجهیزات، از شرکت ها یا فروشگاه های معتبر خرید کنیم. استفاده از تجهیزات با کیفیت و معتبر بسیار اهمیت دارد، زیرا دستگاه‌های ارزان یا غیر استاندارد عملکرد مطلوبی ندارند و نه‌تنها ایمنی را تضمین نمی‌کنند بلکه خود باعث حادثه شده و باعث هدر رفت سرمایه‌مان می‌شوند.
سخن پایانی
سیستم‌های اعلام حریق نقش بسیار مهمی در ایمنی ما دارند. با این حال، مانند هر سیستم دیگری، ممکن است عملکرد آنها با مشکلاتی روبرو شود. رعایت کردن نکات و اقدامات ایمنی برای اطمینان از عملکرد درست سیستم‌ها ضروری است. این اقدامات شامل بررسی وضعیت برق، سنسورها، اتصالات، و عملکرد تجهیزات می‌شود که باید به‌طور منظم انجام شوند تا از بروز مشکلات ناگهانی جلوگیری شده و سیستم به‌درستی عمل کند.
