آبرسانی در عملیات اطفاء حریق

آبرسانی چیست

آبرسانی یکی از جنبه‌های حیاتی در عملیات اطفا حریق است که باعث افزایش کارایی و اثربخشی این عملیات می‌شود. در مواجهه با حریق، آبرسانی یک ابزار قدرتمند و کلیدی شناخته می‌شود که به آتش‌نشان‌ها امکان مهار و خاموش کردن حریق را با بهره‌وری بیشتری فراهم می‌کند. اهمیت این موضوع در مواجهه با حریق‌های مختلف از جمله اهرم‌های اساسی در تاکتیک‌های اطفا حریق محسوب می‌شود. آبرسانی نقش اساسی در تسریع فرآیند خاموشی حریق دارد. استفاده از آب به عنوان یک ماده خاموش‌کننده مؤثر، قابلیت سریعی برای خنک کردن و سرکوب آتش فراهم می‌کند. علاوه بر این، توانایی آب در انتقال حرارت باعث کاهش دما و تضعیف حرارت اطراف منطقه حریق می‌شود. این ویژگی‌ها در کاهش انتشار گازهای سمی و کنترل گسترش حریق نقش به‌سزایی دارند. به طور کلی درک صحیح از اهمیت و کاربرد آبرسانی در عملیات اطفا حریق، آتش‌نشانان را به اجرای عملیاتی با بهره‌وری و اثربخشی بیشتر هدایت می‌کند. استفاده هوشمندانه از منابع آب و استعمال تکنولوژی‌های پیشرفته در زمینه آتش‌نشانی، بهبود یافته در امانت‌ها و کاهش خسارات به عنوان نتیجه نهایی را به ارمغان خواهد آورد.

عملیات اطفا حریق چیست

عملیات اطفا حریق یا عملیات آتش‌نشانی مجموعه‌ای از اقداماتی است که توسط تیم آتش‌نشانی انجام می‌شود. این اقدامات به منظور مهار و خاموش کردن حریق، نجات جان افراد و کاهش یا جلوگیری از خسارت به اموال افراد است. در زمان اضطرار، کیفیت و تامین مستمر آب برای آتش‌نشان‌ها امری حیاتی است. محدودیتی که ممکن است در منابع آب موجود در محل حریق وجود داشته باشد، می‌تواند با تامین آب از منابع خارجی و یا با بهره‌گیری از تجهیزات ذخیره‌سازی و انتقال آب، توسط تیم‌های آتش‌نشانی تعدیل شود. موفقیت آتش‌نشان‌ها با حریق نیازمند یک برنامه آموزشی و تجهیزات مناسب است. آموزش به عنوان یک ابزار اساسی در اجتناب از خطرات آبرسانی و تکنیک‌های بهینه استفاده از آب در عملیات اطفا حریق اهمیت دارد. این عملیات‌ها شامل چند مرحله مهم می‌شوند:

آگاهی از وقوع حریق و اعلام آن

این مرحله با مطلع شدن از وقوع آتش سوزی آغاز می‌شود. اطلاع‌رسانی از طریق سیستم‌های اعلام حریق، گزارش افراد یا مشاهده مستقیم آتش‌نشانان انجام می‌شود. پس از اعلام حریق، تیم آتش‌نشانی بلافاصله به محل حادثه اعزام می‌شود.  

اعزام نیروهای آتش‌نشانی

پس از هشدار حریق، نیروهای آتش‌نشانی به محل حادثه اعزام می‌شوند. این اعزام باید با سرعت و کارآمدی انجام شود تا گسترش حریق مهار شود و از آسیب به افراد و اموال جلوگیری شود.  

شناسایی محل حریق و اطفای حریق

پس از ورود به محل حادثه، آتش‌نشانان محل دقیق حریق را شناسایی می‌کنند. این شناسایی نقطه اصلی حریق به آتش‌نشانان کمک می‌کند تا عملیات اطفای حریق به طور موثرتر انجام شود. سپس با استفاده از تجهیزات اطفای حریق، همچون آب، کف، پودر، گاز یا سایر مواد، حریق خاموش می‌شود.  

تخلیه افراد و اموال برای جلوگیری از آسیب دیدگی

در صورتی که حریق بسیار بزرگ باشد و احتمال آسیب به افراد وجود داشته باشد، آتش‌نشانان اقدام به تخلیه افراد و اموال از محل حادثه می‌کنند. این تخلیه جهت جلوگیری از آسیب به افراد و اموال در حین عملیات اطفای حریق حیاتی است. در مواردی که افراد دچار آسیب می‌شوند، آتش‌نشانان وظیفه دارند به آنها کمک کرده و اقدامات نجات انجام دهند.   عملیات اطفای حریق در واقع ترکیبی از تدابیر ایمنی، اعمال تخصصی تیم آتش‌نشانی و استفاده از تجهیزات مختلف است. این عملیات‌ها بسته به نوع حریق، ابعاد حادثه و شرایط محیطی ممکن است متفاوت باشند. توانمندی و حرفه‌ای بودن تیم آتش‌نشانی در انجام این عملیات‌ها بسیار حیاتی است تا خسارات به حداقل رسیده و امانت‌ها و افراد در معرض خطر نجات یابند.

تجهیزات آبرسانی

لوله های آتش نشانی

یکی از مهم‌ترین تجهیزات آتش نشانی لوله یا شلنگ آتش نشانی است. لوله‌ها و اتصالات آتش نشانی بر اساس عوامل مختلفی طبقه بندی می شوند، از جمله این عوامل: موارد مصرف، جنس، شکل و طرز ساخت یا به لحاظ کاربرد و یا نوع سیال عبوری از لوله (آب و کف، پودر یا گاز) می باشند. لوله‌های آب آتش نشانی براساس کاربری و جنس به سه دسته تقسیم می‌شوند:   الف) لوله‌های نرم (نواری تاشو) که به عنوان لوله های آبده یا آبرسان مورد استفاده قرار می گیرند. قطر آن‌ها 1 تا 5 اینچ است. لوله‌های نواری غلبا دارای آستر لاستیکی ضد آب هستند. انواع دیگر لوله‌ها جهت افزایش مقاومت در مقابل آسب فیزیکی یا موا شیمیایی خورنده با لایه ای از لاستیک یا PVC و یا ماده مشابه دیگر روکش شده است. ب) لوله‌های نیمه سخت لاستیکی محیط دار مورد استفاده در آبدهی (از این نوع لوله ها در خاموش کننده های دستی و چرخدار پودر و گاز، گاز کربنیک و کف نیز استفاده می شود). این لوله انعطاف پذیری کمی دارد و فقط می تواند روی قرقره هوزریل نصب شود. قطر آن ها 20 تا 25 میلی متر است. از مزایای این لوله مقاومت بالا در برابر جریان الکتریسیته و سطح داخلی بسیار صاف با حداقل اصطکاک داشته باشد. ج) لوله‌های لاستیکی مکنده یا خرطومی از جنس نیمه سخت مقاوم شده در برابر فشار هوا (اتمسفر) که نسبت به جمع شدن ناشی از مکش، مقاوم شده و براي آبگیری از منابع آب سطحی و روباز بکار می روند. قطر 4 یا 4.5 اینچ هستند. این لوله ها در هنگام عملیات آبگیری جمع نمی شوند و به هم گره نمی خورند.

تجهیزات داخلی اطفا حریق

فایرباکس

فایرباکس یا جعبه آتش نشانی به محفظه ای گفته می شود که برای نصب و نگهداری کپسول های آتش نشانی، شلنگ و سایر تجهیزات سیستم اطفا حریق استفاده می شود. این جعبه جهت دسترسی سریع به تجهیزات ایمنی داخل آن در شرایط اضطراری اهمیت دارد.

قرقره هوز ریل

هوز ریل یکی از تجهیزات حفاظت در برابر اطفا حریق است که جهت نگهداری و استقرار استفاده می شود. قرقره شلنگ معمولاً از یک دوک استوانه ای است که برای نگهداری طول مشخصی از شلنگ آتش نشانی طراحی شده است. شیلنگ در اطراف قرقره پیچیده می شود و این اطمینان را می دهد که سازماندهی شده باقی می ماند و در صورت نیاز به راحتی قابل استقرار است. قرقره های شلنگ آتش نشانی، اغلب به سیستم آب ساختمان یا یک سیستم اطفاء حریق اختصاصی متصل می شوند.  

لوله کشی در عملیات آتش نشانی

• روش‌های مختلف لوله کشی به محل حریق

لوله های سری شده در پشت خودروی منبع دار

این روش از متداول‌ترین روش های لوله‌کشی در عملیات اطفا حریق است. لوله ها به صورت سری در پشت خودرو منبع دار آتش نشانی قرار دارد. در عملیات اطفا حریق، آتش نشان لوله را برداشته و به سمت حریق حرکت می‌کند سپس با اشاره به پمپ‌چی اعلام آمادگی می‌کند تا شیر را باز کنند. اهرم یا کلید فعال شدن پمپ خودرو در کابین خودرو است که با گاز دادن و افزایش دور موتور فشار آب درون لوله می کند تا آب به محل حریق برسد. لوله ها در این روش دارای قطر 1.5 اینچ است.

استفاده از هوز ریل

استفاده از این روش به دلایل زیر است.

• آب دهی کم و سرعت عمل زیاد مورد نیاز باشد.
• وسعت و حجم اشتعال حریق کم باشد.
• فاصله حریق تا خودروی آتش نشانی کمتر از 20 متر باشد (متراژ طول لوله هوزریل)
• مانور و عملیات راحتی باشد.

با توجه به اینکه لوله هوزریل از پمپ فشار قوی تغذیه می شود، باید بتواند فشارهای زیاد وارده از پمپ را تحمل نماید. به همین دلیل بدنه آن از جنس لاستیک مقاوم می باشد.

استفاده از لوله های سری در پشت خودروی لوله کشی

در این روش راننده خودرو لوله کشی، خودرو را در نزدیک ترین شیر هیدرانت به محل حریق، متوقف کرده خودرو را به خروجی شیر هیدرانت وصل می‌‌نماید. سپس به آهستگی با خودرو به طرف خودروهای منبع دار حرکت می‌کند، هنگامی که به محل استقرار آنها رسید، کوپلینگ نزدیک ترین لوله به منبع خود رو از سایر لوله های سری شده جدا و آن را به ورودی منبع یا پمپ وصل می‌نماید. سپس به آتش نشان مستقر در محل شیر به وسیله با اشاره اعلام می‌کند که شیر هیدرانت را بازکند تا آب منبع تامین شود. این روش مناسب حریق های بزرگ است و به تشخیص فرمانده عملیات انجام می‌شود. زیرا آب درون مخزن حداکثر ده دقیقه جوابگوی حریق است. قطر لوله ها در این روش 2.5 اینچ است.

همچنین بخوانید: عملیات آتش نشانی و انواع آن

همچنین بخوانید: آموزش اطفا حریق

آب گیری با پمپ و لوله کشی به محل حریق

این روش مناسب شرایطی است که دسترسی به آب تحت فشار شیرها وجود ندارد:

آبرسانی توسط خودرو منبع دار

در صورتی که در نزدیکی محل حریق منابع آب مانند استخر، قنات، جوی موجود باشد. خودروی آتش نشانی در آن محل مستقر می شود تا با استفاده از لوله گیرنده (خرطومی) آب را به درون پمپ خود وارد می‌کند تا آتش نشان با استفاده از لوله های سری شده به محل حریق هدایت شود.

آبرسانی توسط پمپ پرتابل

در صورتی که در نزدیکی محل حریق هیچ گونه منابع تحت فشار و یا رو باز موجود نباشد مسئول لوله کشی باید منبع آب رو باز را پیدا کند تا مانند روش قبلی عمل کند. همچنین اگر فاصله خودرو تا حریق زیاد باشد یا مسیر کوهستانی باشد و امکان افت فشار وجود داشته باشد از پمپ های پرتابل باید استفاده کرد.

نتیجه گیری