اطفا حریق سقفی

سیستم اطفا حریق سقفی همانطور که از نامش پیداست روی سقف نصب می شود و از بالا اقدام به خاموش کردن حریق می کند. معمولا افراد تصور می کنند اطفا حریق سقفی همان اسپرینکلر یا خاموش کننده آبی است اما این سیستم می تواند از خاموش کننده های متفاوتی مانند فوم یا گازهای خاموش کننده بهره ببرد.

سیستم اطفا حریق چیست؟

به مجموعه تجهیزات خاموش کننده و مهار کننده حریق که بلافاصله بعد از تشخیص و کشف حریق فعال شده تا آتش سوزی را در همان زمان های اولیه مهار کند. اهمیت سیستم اطفا حریق در شرایطی است که مواد و یا وسایل مشتعل در یک محیط وجود دارد و تا رسیدن کمک های امدادی زمان زیادی نیاز است. در این شرایط سیستم اطفا حریق فورا شروع به خاموش کردن حریق می کنند تا از گسترش آتش به نقاط دیگر جلوگیری کند.
برای انتخاب و تشخیص بهترین خاموش کننده باید با مثلث حریق و علائم اولیه آتش سوزی آشنایی پیدا کرد. به این منظور انجمن ملی حفاظت از آتش آمریکا (NFPA) آتش سوزی را براساس عامل درگیر در آتش سوزی به کلاس های A,B,C,D,K طبقه بندی کرده است. حریق های ناشی از سوختن چوب و مواد جامد علائم اولیه متفاوتی در مقایسه با سوختن بنزین یا گازهای مشتعل دارد. بستگی به نوع ماده می تواند دود زیادی تولید کند یا اینکه افزایش دما و شعله ور شدن حریق بدون هیچ گونه دودی باشد. برای نمونه خاموش کردن بعضی از حریق ها با کمک آب باعث بزرگتر شدن و شعله ور شدن حریق می شود که می تواند خطرناک باشد.
همچنین مثلث آتش که دارای سه وجه اکسیژن، سوخت، گرما است. برای خاموش کردن حریق، حذف کردن یکی از این اضلاع موثر است. مواد قابل اشتعال در طبیعت شامل سه نوع جامد، مایع، گاز می شود. در هنگام آتش می توان با خاموش کردن منبع گاز حریق را خاموش کرد یا با کمک فوم با ایجاد یک لایه روی بنزین آن را خنک کرد تا حریق خاموش شود. همچنین با انتشار گاز کربن دی اکسید می توان از رسیدن اکسیژن به حریق جلوگیری کرد.

سیستم اطفا حریق سقفی چیست؟

این سیستم روی سقف نصب می شود و بلافاصله بعد از تشدید علائم حریق، دود یا افزایش دما فعال می شود. این سیستم ها کاملا اتوماتیک بعد از افزایش دما یا گرم شدن محیط روشن شده و شروع به پخش کردن ماده خاموش کننده جهت خاموش کردن حریق می شود. تفاوت سیستم اطفا حریق سقفی با دیگر سیستم های اطفا حریق در نحوه نصب آن ها است این سیستم ها روی سقف نصب می شوند و از بالا شروع خاموش کردن حریق می کنند.

سیستم اطفا حریق اسپرینکلر

سیستم اسپرینکلر اتوماتیک شامل شبکه ای از لوله های آب آتش نشانی متصل به اسپرینکلر پایین زن است. اسپرینکلر در انواع اتصالات فلزی، شیشه حساس به گرما، نوار فلزی و ساچمه شیمیایی است. تمام این موارد با افزایش دمای محیط و رسیدن به درجه مشخصی می شکند یا ذوب می شود و راه خروج آب باز می شود و آبپاش ها فعال می شوند. حدود دمای فعال شدن اسپرینکلر در محیط های کم خطر 74 درجه سانتی گراد است. سیستم اسپرینکلر نیاز به یک منبع آب با فشار بالا دارد که می توان از پمپ های بوستر آتش نشانی برای ساختمان های بلند یا مخازن ذخیره داخل محوطه استفاده کرد. منبع آب مرجع برای سیستم اسرپینکلر یک منبع تغذیه آب شهری است.

انواع سیستم اسپرینکلر :

• سيستم اسپرينكلر سيلابی
• سيستم اسپرينكلرپيش فعال شده
• سيستم اسپرينكلر خشك
• سيستم اسپرينكلر تر

سيستم اسپرينكلر تر

رایج ترین و ارزان ترین نوع سیستم اسپرينكلر است. در این سیستم لوله کشی ها همیشه پر از آب هستند. اگر هد اسپرينكلر فعال شود آب فورا وارد لوله ها شده و روی محل حریق تخلیه می شود. اسپرينكلر تر در محیط های با دمای زیر صفر درجه سانتی گراد و پایین تر قابل استفاده نیست. اگر به صورت تصادفی سر اسپرينكلرهای بشکند آب در محیط جریان می یابد.

سیستم اسپرينكلر خشک

کاملا شبیه به سیستم اسپرينكلر تر عمل می کند اما در لوله ها به جای آب از هوای تحت فشار پر می شودتا زمانيكه هوای تحت فشار آزاد شود يك شير از ورود آب به لوله خشك ممانعت می نماید

سیستم اسپرینكلر سیلابی

بلافاصله بعد از فعال شدن سیستم آب از تمام هدهای اسپرینکلر جریان می یابد. این سیستم فاقد هد اسپرینکلر بسته است و تمام هدها در سیستم سیلابی همیشه باز هستند و به طور جداگانه فعال نمی شوند.

سیستم اسپرینكلر پیش فعال شده

این سیستم شبیه به سیستم اسپرینکلر خشک عمل می کند و تفاوت آن در رها شدن آب به شبکه لوله کشی است که باید توسط یک وسیله دیگر فعال شود. وقتی که سیستم پر از آب شد عمکلرد آن شبیه به سیستم اسپرینکلر تر می باشد. این سیستم مناسب محیط هایی است که فعال شدن تصادفی می تواند خطرناک باشد.

سیستم اطفا حریق آیروسل

این سیستم خاموش کننده یکی از انواع خاموش کننده های گازی بوده و مبتنی بر نیتروژن است. این ماده در محفظه هایی ذخیره می شوند و هنگام تشخیص حریق از طریق لوله ها و نازل ها خارج می شوند. عامل این سیستم از طریق مهار کردن اکسیژن آتش به کار می رود. این سیستم مناسب برای فضاهای بسته مانند موتورخانه ها، اتاق سرور و… طراحی شده است. عامل خاموش کننده آیروسل می تواند پودری یا گاز باشد. این ماده با تداخل در واکنش شمیایی حریق را خاموش می کند. این سیستم اطفا حریق سقفی مبتنی بر گاز از مه ریز و ذرات گاز برای خاموش کردن آتش استفاده می کند. برخی از گازهای رایج در این سیستم ها عبارتند از نیتروژن، دی اکسید کربن و آرگون است. برخی از پودرهای رایج شامل بی کربنات پتاسیم، بی کربنات سدیم و مونوآمونیوم فسفات است.
آیروسل مناسب برای مناطق صعب العبور و محیط هایی است که خاموش کننده آبی می تواند به محیط آسب برسانندو غبار آیروسل با حرارت دادن یک ترکیب جامد، یک گاز را آزاد می کند که می تواند سطح اکسیژن محیط را کاهش دهد تا آتش خاموش شود.

کاربردهای سیستم اطفا حریق آیروسل

این سیستم مناسب محیط هایی است که تجهیزات در صورت برخورد با آب یا هر ماده دیگری آسیب می بینند.

• برخی از کاربردهای رایج این سیستم
• اتاق های سرور و مراکز داده
• کابینت های برق و اتاق های کنترل
• فضاهای ماشین آلات و محفظه های موتور
• حفاظت در برابر آتش خودرو
• کاربردهای دریایی و تجهیزات دریایی
• آزمایشگاه ها
• موزه ها و مکان های آرشیو

سیستم اطفا حریق گازی

در سیستم اطفا حریق گازی، گاز در محفظه های مخصوص به صورت مایع نگهداری می شود. هنگام شروع آتش سوزی با فعال شدن سیستم سیستم گاز را آزاد می کند. گازهای بی اثر مانند نیتروژن، اینرژن، و آراگونیت شامل مهارکننده های گازی حریق است. سیستم های گازی با کاهش دادن اکسیژن محیط آتش را خفه می کنند. این سیستم اطفا حریق سقفی برای محیط هایی که تجهیزات با ارزش و حساس وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع برای اتاق های سرئر یا محیط هایی که تجهیزات الکترونیکی دارند ایده آل است.

برخی از سیستم های اطفا حریق سقفی گازی

• سیستم اطفای حریق گازی FM200
• سیستم اطفای حریق گازی IG
• سیستم اطفای حریق گازی دی اکسید کربن Co2
• سیستم اطفای حریق آیروسل

سیستم اطفا حریق فوم

کنسانتره فوم آتش نشانی در سیستم با آب ترکیب شده و محلول فوم به دست می آید که سپس از طریق لوله ها تخلیه می شود. این سیستم با ایجاد یک لایه از کف روی ماده در سوختن باعث سرد شدن و نرسیدن سوختن و گرما می شود و حریق را خاموش می کند. خاموش کننده فوم برای حریق های ناشی از بنزین، گازوئیل و روغن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای حریق های ناشی از سوختن تجهیزات الکتریکی هم مناسب است.

انواع سیستم اطفاء حریق فوم

• سیستم فوم تشکیل فیلم آبی (AFFF)
• سیستم فوم مقاوم در برابر الکل (AR-AFFF)
• سیستم فوم پروتئینی

نتیجه گیری
هر تجهیز و سیستمی که روی سقف نصب شود. سیستم اطفا حریق سقفی نامیده می شود. عامل خاموش کننده می تواند فوم، آب، گاز باشد و بستگی به محیط و نوع تجهیزات موجود خاموش کننده مخصوص خود باید انتخاب شود.

منبع:

ویکی پدیا