انواع طبقه بندی حریق یا کلاس‌های آتش، نوعی سیستم دسته‌بندی است که در کشورهای مختلف استفاده میشود تا آتش‌سوزی و حریق را بر مبنای نوع مواد و مایعات قابل اشتعال و احتراق، طبقه‌بندی کنند. در طبقه بندی حریق، از حروف الفبای انگلیسی، برای مشخص کردن انواع مختلف حریق استفاده میشود، البته باید به این نکته توجه داشت که طبقه‌بندی کلاس‌های آتش از استاندارد یکسانی در میان تمامی کشورها تبعیت نمی‌کند و این طبقه‌بندی در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. از جمله شناخته‌شده‌ترین استانداردهای طبقه‌بندی کلاس‌های آتش، می‌توان به طبقه‌بندی انواع کلاس‌های آتش در امریکای شمالی، اروپا و استرالیا اشاره کرد، طبقه‌بندی آتش در هر کدام از این حوزه‌های جغرافیایی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد و برای مثال در کشور استرالیا با 6 کلاس آتش روبه‌رو هستیم، در حالی که در امریکای شمالی تمامی حریق‌ها تنها در 5 کلاس آتش، طبقه‌بندی می‌شوند.
در ادامه با وبسایت گنجینه پاوان همراه باشید تا بیشتر با انواع مختلف کلاس‌های آتش در امریکای شمالی، اروپا و استرالیا آشنا شوید:
طبقه بندی حریق و آتش‌سوزی کلاس A:
آتش‌سوزی‌های کلاس A حریق‌های ناشی از مواد سوختنی معمولی را در بر می‌گیرد
آتش‌سوزی‌های کلاس A حریق‌های ناشی از مواد سوختنی معمولی را در بر می‌گیرد، در این دسته‌بندی منظور از مواد سوختنی معمولی مواد قابل اشتعالی مانند چوب، پارچه، کاغذ، لاستیک و انواع پلاستیکها است. در هر 3 منطقه‌ی جغرافیایی امریکای شمالی، اروپا و استرالیا، طبقه‌بندی کلاس A حریق برای اشاره به موارد فوق، استفاده میشود.
حرف A در این طبقه‌بندی مخفف کلمه‌ی انگلیسی Ash به معنای خاکستر است.
آتش سوزی کلاس B:
حریق‌های کلاس B، آتش‌سوزی‌های مایعات قابل اشتعال را شامل میشود، برخی از متداولترین مایعات قابل اشتعال و مایعات سوختنی عبارتاند از گریس‌های نفتی، قیر، روغن، رنگ‌های پایه روغنی، حلال‌ها، لاکهای صنعتی، الکل‌ها و گازهای قابل اشتعال. برای اطفای حریق‌های کلاس B برخلاف آتش‌سوزی‌های کلاس A، به هیچ عنوان نباید از آب استفاده کرد، چرا که آب نه تنها کمکی به اطفای حریق مواد سوختنی در این دسته از حریق‌ها نمی‌کند، بلکه سبب پراکندگی، سرایت و گسترش آتش به نقاط دیگر نیز میشود.
به همین دلیل نیز بایستی برای اطفای این دسته از حریق‌ها از موادی مانند پودر خشک شیمیایی و یا گاز هالون استفاده کنیم. دی‌اکسید کربن نیز گزینهی دیگری است که برای اطفای حریق‌های کلاس B بسیار مناسب است. البته بعد از تصویب پیمان یا پروتکل مونترال مبنی بر مدیریت توقف تدریجی گازهای CFC یا کلروفلوئوروکربن، به دلیل اینکه گاز هالون به لایهی اوزون در اتمسفر زمین آسیب میزند، استفاده از این گاز برای مصارف اطفاء حریق از سال 1987 میلادی به غیر از موارد استثنایی، ممنوع شده است و امروزه برای اطفای حریق‌های کلاس B از گازهای دیگری مانند FM-200 استفاده میشود.
حرف B در این طبقه‌بندی مخفف کلمه‌ی انگلیسی Barrel به معنای بشکه، گالن و یا اصطلاحا مخزن است.
آتش سوزی کلاس C:
کلاس C در طبقه بندی حریق‌ها فقط مربوط به اروپا و استرالیا است و در محدوده‌ی جغرافیایی امریکای شمالی این دسته‌بندی در همان طبقه‌بندی کلاس B جای می‌گیرد. کلاس C آتش در اروپا و استرالیا نیز بر خلاف طبقه‌بندی‌های A و B آنچنان متنوع و پرتعداد نیست و تنها شامل گازهای قابل اشتعال می‌گردد.
در امریکای شمالی برخلاف، اروپا و استرالیا، از حرف C برای طبقه‌بندی آن دسته از حریق‌هایی استفاده میشود که آتش‌سوزی‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی دارای جریان را شامل میشود.
در مجموع باید به این مسأله توجه داشت که اطفای حریق گازها از جامدات و مایعات با سختی کم‌تری همراه است. به همین علت نیز توصیه میشود، هنگام مواجهه با حریق‌های کلاس C قبل از هر اقدامی، منبع گازهای قابل اشتعال را با بستن شیر یا دریچه‌ی مربوطه، قطع نموده و در صورتی که این کار در محل وقوع آتش‌سوزی میسر نباشد، با رعایت تمام جوانب احتیاطی برای اطفای حریق‌های کلاس C اقدام شود.
هنگام اطفای حریق‌های کلاس C گاهی اوقات خاموش کردن آتش بدون قطع کردن کامل منبع نشت گاز، خود ممکن است، عامل آتش‌سوزی‌های جدید و حتی انفجار در محل مورد نظر شود، به همین دلیل نیز گاهی اوقات برای مواجهه با این قبیل آتشسوزیها توصیه میشود تا آتش کاملا خاموش نشود و تحت کنترل باشد و تا زمان اتمام گاز موجود در محیط، به سوختن ادامه دهد.
طبقه بندی حریق و آتش‌سوزی کلاس D:
طبقه‌بندی آتش در کلاس D میان هر سه منطقه‌ی امریکای شمالی، اروپا و استرالیا مشترک است و برخلاف طبقه‌بندی‌های A، B یا C فلزهای سوختنی، را پوشش می‌دهد. این نوع فلزها بیشتر در دسته‌ی فلزهای قلیایی طبقه‌بندی می‌شوند، برخی از این فلزات سوختنی عبارتاند از منیزیم، تیتانیوم، پتاسیم، زیرکونیوم، سدیم و لیتیوم.
حریق‌های کلاس D از جمله آتش‌سوزی‌های خطرناک محسوب می‌شوند، چرا که این نوع حریق‌ها و ویژگی‌های خاص هر کدام از آن‌ها برای مردم عادی چندان شناخته شده نیستند و راه‌های مقابله با این نوع حریق‌ها نیز برای بسیاری از قشرهای جامعه تشریح نشده است. این موارد سبب میشود که گاهی حریق‌های کوچک کلاس D به خاطر همنشینی فلزات سوختنی با دیگر مواد قابل اشتعال به آتش‌سوزی‌های وسیع و غیر قابل مهار تبدیل شوند. برخی از فلزات مانند سدیم در مجاورت با آب یا هوا دچار حریق می‌شوند، به همین دلیل نیز سدیم از جمله فلزهایی است که در صورت بروز حریق، ممکن است زمینهساز آتش‌سوزی‌های خطرناکی شود.
عموما توده‌ی انباشته شدهای از فلزات قابل اشتعال، خطر بالقوه‌ی قابل توجهی محسوب نمیشوند، چرا که در این حالت حرارت به عنوان یکی از اضلاع ضروری منشور آتش، به خاطر حجم بالای فلز، مدت زمان زیادی در محیط باقی نمیماند و از بین میرود، در این حالت اشتعال توده‌ی فلزات به حرارت بسیار زیادی نیاز دارد، در مقابل، برادهها و تراشه‌های فلزات سوختنی، به دلیل اینکه حجم کم‌تری دارند و برای آتش گرفتن به حرارت زیادی نیاز ندارند، از منظر بروز حریق خطرناک‌تر تلقی می‌شوند. اطفای حریق‌های کلاس D نیز نیازمند دقت نظر و احتیاط بالایی است و استفاده از موادی مانند آب برای خاموش کردن این نوع حریق‌ها ممکن است، بر شعله‌های آتش موجود، بیفزاید.
حرف D در این طبقه‌بندی مخفف کلمه‌ی انگلیسی Dynamite به معنای دینامیت است.
طبقه بندی حریق و آتش‌سوزی کلاس E:
این نوع طبقه‌بندی در میان مناطق مختلف جغرافیایی ممکن است، کمی گیجکننده باشد، چرا که در حال حاضر فقط در استرالیا و برای دسته‌بندی حریق‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی دارای جریان، استفاده میشود، تا چند سال پیش، قاره‌ی اروپا نیز مانند استرالیا آتش‌سوزی‌های تجهیزات الکتریکی را با حرف E نشان میداد، اما مدتی است که دیگر این دسته‌بندی در استانداردهای اطفاء حریق اروپا معتبر نیست.
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، امریکای شمالی، آتش‌سوزی ناشی از تجهیزات الکتریکی را با حرف C نشان می‌دهد.
حرف E در این طبقه‌بندی مخفف کلمه‌ی انگلیسی Electrical به معنای تجهیزات الکتریکی است.
طبقه بندی حریق و آتش‌سوزی کلاس F و کلاس K:
امریکای شمالی برای طبقه بندی حریق‌های مرتبط با روغنهای صنعتی از حرف K استفاده می‌کند، اما برای طبقه‌بندی همین مواد قابل اشتعال در اروپا و استرالیا از حرف F استفاده میشود. این نوع از حریق بیشتر در آشپزخانه‌های خانگی و صنعتی اتفاق میافتد.
حرف F در این طبقه‌بندی مخفف کلمه‌ی انگلیسی Fat به معنای چربیهای خوراکی است.
