ضوابط خاموش کننده های دستی بر اساس دستورالعمل سازمان آتش نشانی

ضوابط خاموش کننده های دستی بر اساس ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفای حریق سازمان آتش نشانی در دستورالعمل ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفای حریق که توسط معاونت حفاظت و پیشگیری از حریق آن سازمان تهیه شده است، ضوابط خاموش کننده های دستی یا همان کپسول های آتش نشانی از جمله تعداد، جانمایی و الزامات نصب آنها را مشخص کرده است. در این مطلب از مقالات گنجینه پاوان به بررسی این ضوابط می پردازیم.

خاموش کننده های دستی یا همان کپسول های آتش نشانی به دلیل سهولت استفاده از آنها نقش مهمی در مهار آتش سوزی های کوچک ایفا می کنند. از طرف دیگر نصب این خاموش کننده ها بر اساس ضوابط اعلام شده از طرف سازمان آتش نشانی جهت اخذ تاییدیه آتش نشانی پایان کار ساختمان الزامی است.

 

نکات عمومی ضوابط خاموش کننده های دستی

در هر قسمتی از بنا، با توجه به نوع مواد سوختنی موجود و گروه حریق احتمالی، باید خاموش کننده های دستی با ماده اطفایی مناسب (مطابق جدول 3-1-1) انتخاب و نصب گردد.

 

 

طبقه بندی حریق ها بر اساس NFPA

حریق گروه A: حریق های ناشی از مواد سوختنی معمولی، نظیر چوب، پارچه، کاغذ، لاستیک و انواع پلاستیک ها

حریق گروه B: حریق های ناشی از مایعات قابل اشتعال، مایعات سوختنی، گریس های نفتی، قیر، روغن، رنگ های روغنی، حلال ها، لاک های صنعتی، الکل ها و گازهای قابل اشتعال

حریق گروه C: حریق های ناشی از تجهیزات الکتریکی دارای جریان

حریق گروه D: حریق های ناشی از فلزات سوختنی نظیر منیزیم، تیتانیوم، پتاسیم،زیرکونیم، سدیم و لیتیوم

حریق گروه K: حریق های ناشی از وسایل و تجهیزات آشپزخانه ای که حاوی روغن های آشپزی (روغن و چربی های گیاهی و حیوانی) هستند.

 

 

طبقه بندی حریق بر اساس استاندارد انگلستان

در ضوابط خاموش کننده های دستی باید توجه داشت که در طبقه بندی حریق استاندارد انگلستان، حریق گروه B شامل مایعات قابل اشتعال می باشد و گازها نیز خود به صورت مجزا در گروه C قرار می گیرند و به تبع آن مابقی گروه های حریق نیز به شرح ذیل تغییر می کنند:

حریق گروه A:  حریق های ناشی از مواد سوختنی معمولی، نظیر چوب، پارچه، کاغذ، لاستیک و انواع پلاستیک ها

حریق گروه B: حریق های ناشی از مایعات قابل اشتعال، مایعات سوختنی، گریس های نفتی، قیر، روغن، رنگ های پایه روغنی، حلال ها، لاک های صنعتی، الکل ها

حریق گروه C: گازهای قابل اشتعال

حریق گروه D: حریق های ناشی از فلزات سوختنی نظیر منیزیم، تیتانیوم، پتاسیم، زیرکونیم، سدیم و لیتیوم

حریق گروه E: حریق های ناشی از تجهیزات الکتریکی دارای جریان

حریق گروه F: حریق های ناشی از وسایل و تجهیزات آشپزخانه ای که حاوی روغن های آشپزی (روغن و چربی های گیاهی و حیوانی) هستند.

خاموش کننده های آتش نشانی باید برای محافظت ساختمان و ساکنین بدون در نظر گرفتن دیگر سیستم های اطفا حریق ثابت، تهیه و نصب گردند.

 

 

ضوابط تعداد خاموش کننده های دستی

بر اساس ضوابط خاموش کننده های دستی نصب کپسول آتش نشانی کلاس A در تمامی فضاها الزامی است. به عبارت دیگر هر فضای ساختمانی که دارای تصرف هایی با بار حریق کلاس B یا C یا هر دوی آنها باشد، باید دارای یک خاموش کننده مناسب کلاس حریق A جهت حفاظت از حریق ساختمان به علاوه خاموش کننده های دستی B یا C یا هر دوی آنها باشد. به منظور کاهش تعداد خاموش کننده ها در این شرایط، می توان از خاموش کننده های ABC نیز استفاده نمود.

در صورت استفاده از خاموش کننده نوع BC، باید خاموش کننده نوع A مستقل با وزن مناسب نیز نصب شود.

در هر طبقه از تصرف، باید حداقل یک خاموش کننده نصب شود.

در تصرفات مسکونی و اداری، به ازای هر 2 واحد، یک خاموش کننده 6 کیلوگرمی باید نصب شود و حداکثر فاصله دسترسی تا هر خاموش کننده از دورترین نقطه هر واحد، بیشتر از 23 متر نباشد.

بر اساس ضوابط خاموش کننده های دستی سازمان آتش نشانی، در پارکینگ ها حداقل 2 خاموش کننده 6 کیلوگرمی باید نصب شود و حداکثر فاصله دسترسی تا هر خاموش کننده از دورترین نقطه پارکینگ، بیشتر از 15 متر نباشد.

در تصرفات تجاری، به ازای هر واحد تجاری زیر 100 مترمربع 1 خاموش کننده 6 کیلوگرمی و در واحدهای تجاری با مساحت 100 متر مربع و بیشتر حداقل 2 خاموش کننده 6 کیلوگرمی باید نصب شود و حداکثر فاصله دسترسی تا هر خاموش کننده از دورترین نقطه، بیشتر از 15 متر نباشد.

در تصرفات صنعتی باید حداقل 2 خاموش کننده 6 کیلوگرمی نصب شود. حداکثر فاصله دسترسی تا هر خاموش کننده در تصرفات صنعتی خطر معمولی 15 متر و در تصرفات صنعتی پرخطر 9 متر باشد. (تعداد و اوزان بیان شده برای خاموش کننده ها در تصرفات صنعتی حداقل بوده و در صورت نیاز این مقادیر باید افزایش یابد.)

خاموش کننده های داخل واحد با فاصله مناسب از هم و ترجیحا نزدیک درب های خروج باشد. حداقل یک عدد از خاموش کننده هایی که داخل واحد نصب می شود، باید در مجاورت درب خروج (حداکثر فاصله 3 متر) باشد.

 

 

ضوابط جانمایی خاموش کننده های دستی

خاموش کننده های آتش نشانی در کلیه مکان هایی که مقام قانونی مسئول ضروری تشخیص دهد، الزامی است.

در محل های زیر باید خاموش کننده آتش نشانی چرخ دار مناسب لحاظ گردد:

 

• • اماکن پرخطر

• • اماکنی که محدودیت حضور افراد وجود دارد.

 

توزیع واقعی و صحیح خاموش کننده ها در یک ساختمان، تابع بازدید از ساختمان و درنظر گرفتن تمام شرایط آن شامل پارتیشن ها، دیوارها، مسیرهای دسترسی، موانع و غیره می باشد. در عین حال مکان نصب خاموش کننده ها باید دارای شرایط ذیل باشد:

 

• • یکپارچگی در توزیع رعایت شده باشد.

• • دسترسی آنها آسان باشد.

• • از انبار مواد یا قرار گرفتن تجهیزات در مقابل آن در امان باشد.

• • در مجاورت مسیرهای خروج باشد.

• • در مجاورت درب های ورود و خروج باشد.

• • امکان وارد آمدن صدمات فیزیکی به آنها به حداقل رسیده باشد.

• • در مقابل تابش مستقیم نور خورشید و یا بارش باران و برف نباشد.

• • به سادگی قابل رویت باشد.

 

الزامات نصب و اجرای کپسول های آتش نشانی

خاموش کننده های آتش نشانی می بایست با انجام سرویس های دوره ای کارایی مطلوب و مطمئن بوده و همواره با شارژ کامل کپسول آتش نشانی در محل تعبیه شده نصب باشند.

بر اساس ضوابط خاموش کننده های آتش نشانی، آنها باید دارای نشان استاندارد ملی ایران و یا دارای تاییدیه معتبر بین المللی و مورد تایید سازمان آتش نشانی باشد.

شناسنامه مربوط به تاریخ بازرسی و شارژ قبلی و تاریخ شارژ مجدد باید بر روی بدنه خاموش کننده، به صورت خاونا و قابل رویت نصب شده باشد.

دستورالعمل استفاده از خاموش کننده، باید بر روی آن نصب شده و هنگام نصب، به وضوح قابل رویت باشد.

خاموش کننده باید در طول مسیر خروج و نزدیک خروجی ها نصب شده و مسیر دسترسی به آن کوتاه و عاری از وسایل مزاحم و دست و پاگیر باشد.

در صورتی که جهت حفاظت، خاموش کننده داخل کابینت یا جعبه آتش نشانی قرار گیرد، قفل کابینت باید از نوع آسان بازشو بوده، با تابلوی مناسب محل نصب آن نمایش داده شود و استفاده از قفل جز در موارد خاص که احتمال استفاده غیرمجاز از خاموش کننده وجود دارد، ممنوع است.

خاموش کننده باید به گونه ای نصب شود که ارتفاع قسمت بالای آن، از کف تمام شده بنا بسته به وزن خاموش کننده، حداکثر مطابق شکل 3-4-8 باشد. حداقل فاصله زیر خاموش کننده تا زمین نباید کمتر از 10 سانتیمتر باشد.

 

 

با توجه به ضوابط خاموش کننده های دستی سازمان آتش نشانی، در اتاق ها و فضاهای بزرگ (مانند سالن کنفرانس) که حذف تمامی موانع دیداری خاموش کننده امکان پذیر نیست، باید از تابلوها و علائم ایمنی مناسب نشان دهنده مکان خاموش کننده استفاده گردد.

در صورت استفاده از علائم راهنما رعایت موارد زیر الزامی است:

 

• • در نزدیکی و مجاورت خاموش کننده نصب گردند.

• • در مسیر تردد و در شرایط عادی قابل رویت باشند.

• • نورتاب باشند.

خاموش کننده هایی که وزن آنها کمتر از 18 کیلوگرم باشد، باید به نحوی نصب گردند که ارتفاع نقطه بالایی خاموش کننده از کف زمین بیشتر از 150 سانتیمتر نباشد.

خاموش کننده هایی که وزن کل آنها بیش از 18 کیلوگرم باشد (غیر از خاموش کننده های چرخ دار) باید به نحوی نصب گردند که ارتفاع نقطه بالایی خاموش کننده از کف زمین بیشتر از 100 سانتیمتر نباشد.

 

 

گنجینه پاوان؛ نگاهبان حفاظت از حریق ایرانیان

شرکت گنجینه پاوان عضور وندور لیست شرکت های مورد تایید سازمان آتش نشانی، آماده ارائه انواع خدمات آموزش، مشاوره، مهندسی و تامین، طراحی و نصب، تست و راه اندازی و تعمیر و نگهداری در حوزه سیستم اعلام حریق، سیستم اطفا حریق، سیستم پایش گاز و آتش و ایمنی صنعتی و تجهیزات حفاظت فردی می باشد.

جهت دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در گنجینه پاوان تماس حاصل فرمایید.