شرایط استخدام آتش نشانی

رشته آتش نشانی در همه جای دنیا به عنوان یک شغل پرچالش و پرخطر، اما بسیار حیاتی، ارزشمند و نجات‌بخش شناخته می‌شود. این شغل ماجراجویی‌ها، هیجانات و خطرات خاصی دارد که حتما آن را در فیلم‌ها، سریال‌ها یا حتی کارتون‌های آتش‌نشانی دیده‌اید. با این همه، برخی از افراد به رشته آتش نشانی علاقه داشته و قصد استخدام شدن در این حوزه کاری را دارد. به همین خاطر، در این مطلب از گنجینه پاوان، به بررسی ابعاد مختلف این شغل، شرایط استخدام آن در سازمان آتش نشانی و شرکت‌های خصوصی پرداختیم.

برای کسب اطلاعات مفید درباره این شغل شریف و شرایط استخدام آتش نشانی با ما همراه باشید.

آتش نشانی چه نوع شغل و رشته‌ای است؟

آتش نشان‌ها اولین گروهی هستند که مسئولیت پاسخگویی به شرایط اضطراری، مخصوصا هنگام آتش سوزی، را بر عهده دارند. نقش اصلی آن‌ها حفاظت از جان و مال مردم، خاموش کردن آتش، نجات افراد و حیوانات از آتش سوزی و ارائه کمک‌های فوری پزشکی‌ست. آن‌ها معمولاً به صورت تیمی کار می‌کنند و طیف وسیعی از وظایف، از جمله پاسخ به تماس‌های اضطراری، رانندگی ماشین‌های آتش نشانی، سایر وسایل نقلیه اضطراری و انجام عملیات جستجو و نجات را بر عهده دارند. آتش‌نشانان همچنین در آموزش مسائلی مانند آموزش پیشگیری از آتش سوزی و آموزش ایمنی به کودکان در مدرسه، مشارکت می‌کنند.

چرا آتش نشانی یک شغل قهرمانانه است؟

آتش‌نشانی را شغلی قهرمانانه می‌دانند؛ چراکه ماهیت آن با خطر، شجاعت و ازخودگذشتگی پیوند خورده است. یک آتش‌نشان کسی‌ست که در لحظه‌های بحرانی، زمانی که همه به دنبال راه فرار و نجات خودشان هستند، آگاهانه قدم به دل حادثه می‌گذارد. آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که هر عملیات ممکن است آخرین مأموریت آن‌ها باشد، اما وظیفه و مسئولیت انسانی‌شان را بر ترس و نگرانی ترجیح می‌دهند. همین انتخاب است که از حرفه آتش‌نشانی یک جایگاه قهرمانانه می‌سازد.

جنبه‌ حماسی و قهرمانانه‌ آتش‌نشانی باعث شده بسیاری از افراد با انگیزه‌ی ایجاد تغییر و خدمت به جامعه، این مسیر شغلی را انتخاب کنند. با وجود تمام خطرات و دشواری‌ها، آتش‌نشانی همچنان حرفه‌ای اصیل و ارزشمند بوده که مورد احترام تمام مردم است.

اگر این ویژگی‌های قهرمانه را در خود می‌بینید در ادامه مطلب همراه ما باشید تا با شرایط استخدام آتش نشانی و فعالیت به عنوان یک آتش‌نشان بیشتر آشنا شوید.

آیا شغل آتش نشانی برای من مناسب است؟

هر داوطلبی که قصد ورود به آتش‌نشانی را دارد، باید از شرایط ویژه و سختی‌های این حرفه آگاهی کامل داشته باشد. آتش‌نشانی از نظر جسمی یکی از مشاغل دشوار و پرخطر به شمار می‌آید و آتش‌نشانان باید از آمادگی بدنی بالایی برای رویارویی با چالش‌های مختلف برخوردار باشند.  علاوه بر این، آموزش‌های تخصصی بخش جدانشدنی این مسیر هستند؛ چراکه فقط از طریق یادگیری مداوم مهارت‌ها و دانش لازم می‌توان وظایف این شغل حساس را با ایمنی و اثربخشی انجام داد.

الزامات شغل آتش نشانی

تبدیل شدن به یک آتش‌نشان مستلزم برآوردن الزامات جسمی و روحی خاصی است. در اینجا به برخی از این الزامات اشاره کردیم.

1)آمادگی جسمانی: آتش نشانان باید از نظر بدنی قوی باشند، زیرا این شغل به حمل تجهیزات سنگین، بالا رفتن از نردبان و انجام کا‌های سخت فیزیکی در محیط‌های خطرناک نیاز دارد. تست‌های آمادگی جسمانی آزمون استخدامی ممکن است شامل دویدن، بالا رفتن از پله، وزنه برداری و… باشد.

2)بینایی و شنوایی خوب: یکی از شرایط مهم برای استخدام در آتش‌نشانی، داشتن بینایی و شنوایی سالم است. آتش‌نشان باید بتواند در محیط‌هایی پر از دود، شعله و شلوغ به‌وضوح ببیند و بشنود تا در لحظه‌های حساس تصمیم درستی بگیرد.

3)ثبات عاطفی: کسی که این مسیر را انتخاب می‌کند باید توانایی کنترل احساساتش را داشته باشد و در شرایطی که فشار روانی بالاست، آرام و متمرکز بماند. آتش‌نشان باید از نظر عاطفی متعال و پایدار باشد و بتواند موقعیت‌های را مدیریت کند.

4)مهارت حل مسئله: یک آتش نشان باید بتواند در مواقع اضطراری سریع فکر کند و تصمیم بگیرد. او باید در شرایط اضطراری، به سرعت وضعیت را ارزیابی کند و در کوتاه‌ترین زمان بهترین تصمیم را بگیرد.

5)آموزش، کسب دانش و مهارت‌های لازم: آتش نشانی حرفه‌ای پویا و رو به رشد است؛ از این رو داوطلبین این حوزه باید همیشه آمادگی فراگیری مطالب و مهارت‌های جدید را داشته باشند و خود را با پیشرفت‌ها وفق دهند.

مزایا و چالش های شغل آتش نشانی

آتش‌نشانی یکی از پر چالش‌ترین شغل‌هاست؛ با این حال مزایای بسیاری هم در کنار آن وجود دارد. در ادامه به جنبه‌های مختلف اشاره می‌کنیم.

مزایای استخدام شدن به عنوان یک آتش نشان

کمک به دیگران: احساس ارزشمندی و رضایت از کمک به دیگران، بزرگ‌ترین مزایای این شغل به حساب می‌آید.

جایگاه اجتماعی بالا: تمام آتش‌نشانان در نگاه مردم، بسیار قابل احترام بوده و از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار هستند.

یادگیری مهارت‌های متنوع: آتش‌نشان‌ها علاوه بر اطفای حریق مهارت‌هایی مثل کمک‌های اولیه، امداد و نجات، کار با تجهیزات تخصصی و مدیریت بحران را یاد می‌گیرند؛ مهارت‌هایی که در زندگی شخصی هم مفید و قابل استفاده خواهد بود.

حقوق و مزایا: در کشورهای توسعه یافته، آتش‌نشانان به دلیل سختی کاری که به آن‌ها تعلق می‌گیرد، از مزایای خوبی خوبی برخوردار هستند. مزایای خاصی مانند بیمه درمانی، برنامه‌های بازنشستگی و مرخصی با حقوق بیشتر نسبت به سایر مشاغل عادی.

چالش‌های استخدام شدن به عنوان یک آتش نشان

ریسک بالا و خطر جانی: مواجهه مستقیم با آتش، دود، انفجار یا ساختمان‌های در حال ریزش، خطر مرگ و جراحت شدید را به دنبال دارد.

فشار روانی: دیدن صحنه‌های دلخراش (سوختگی‌ها، تلفات جانی و…) می‌تواند بر سلامت روحی و روانی آتش‌نشانان تأثیر بگذارد.

شرایط سخت کاری: کار در دمای بسیار بالا، شب‌کاری‌ها، آماده‌باش دائمی و ماموریت‌های طولانی از سختی‌های این شغل است.

قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک: آتش نشان ها ممکن است در معرض مواد خطرناکی مانند مواد شیمیایی و آزبست قرار بگیرند که این موضوع در طولانی مدت اثراتی بر سلامتی آن‌ها خواهد داشت.

با وجود چالش‌‌ها، بسیاری از آتش ‌نشانان این شغل را رضایت‌ بخش می‌‌دانند. این امر مستلزم ترکیبی منحصربه‌فرد از قدرت جسمی، ذهنی و همچنین فداکاری برای خدمت به دیگران است. اگر این شرایط را دارید، استخدام آتش نشانی گزینه شغلی مناسبی برای شما خواهد بود.

آموزش‌های لازم برای شغل آتش نشانی

برای موفقیت در استخدام و تبدیل شدن به یک آتش نشان خوب، افراد باید ترکیبی از آموزش‌های نظری و علمی را پشت سر بگذارند. برخی از رشته های تحصیلی و آموزش‌های لازم برای این شغل به شرح زیر است:

آموزش علم آتش نشانی: آتش‌نشانان دوره‌هایی را در علم آتش نشانی طی می‌کنند تا به درک گسترده‌ای از اصول آتش نشانی، رفتار حریق و پیشگیری از آتش سوزی دست یابند. این برنامه‌ها معمولاً موضوعاتی مانند شیمی آتش، سیستم‌های حفاظت در برابر حریق را پوشش می‌دهند.

خدمات فوریت های پزشکی (EMS): بسیاری از آتش‌نشانان به عنوان تکنسین فوریت‌های پزشکی (EMT) یا امدادگر آموزش می‌بینند. این آموزش، مهارت‌ها و دانش‌های لازم برای ارائه مراقبت های پزشکی در شرایط اضطراری مانند انجام CPR، پانسمان زخم‌ها و مدیریت اورژانس‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد.

مهارت های اطفای حریق: آتش نشان ها آموزش‌های گسترده‌ای در زمینه تکنیک‌های اطفای حریق مانند نحوه استفاده از تجهیزات آتش نشانی، نحوه کار با ماشین‌های آتش نشانی، نحوه انجام عملیات جستجو و نجات می‌بینند.

رهبری و مدیریت: با کسب تجربه، برخی آتش‌نشان‌ها آموزش‌هایی در زمینه رهبری و مدیریت ایمنی را دنبال می‌کنند تا برای نقش‌ها نظارتی در آتش نشانی آماده شوند.

علاوه بر آموزش های فوق، آن‌ها تحت آموزش‌های ضمن خدمت نیز قرار می‌گیرند تا از آخرین تکنیک‌های آتش نشانی و شیوه‌های ایمنی به روز باشند.

رشته‌های تحصیلی مربوط به آتش نشانی در ایران

یکی از رشته‌های اصلی مربوط به علوم آتش نشانی، رشته مهندسی حریق است. ما پیش‌تر در یکی از مقالات گنجینه پاوان به اینکه مهندسی حریق چیست و چه موضوعاتی را شامل می شود، پرداختیم.

 با وجود اهمیت اساسی این رشته برای ارتقا ایمنی و امنیت جامعه، متاسفانه هنوز وارد دفترچه کنکور نشده است. بنا به مصاحبه کامران عبدلی، معاونت حفاظت و پیشگیری از حریق سازمان آتش ‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران،  تلاش‌های این نهاد از سال 1393 برای تاسیس رشته مهندسی حریق و ورود آن به دفترچه کنکور سراسری تاکنون به نتیجه نرسیده است. با این حال، رشته‌های مرتبط با آتش نشانی در دانشگاه‌های علمی کاربردی سازمان آتش نشانی ارائه می‌شوند. دانشکده علمی کاربردی سازمان آتش نشانی تهران در سال 1383 با سه گرایش مقطع کاردانی شامل «امداد و نجات»، «اطفای حریق» و «ایمنی و حفاظت ساختمان های بلند» تاسیس شد.

در حال حاضر رشته‌های ایمنی و آتش‌نشانی در دانشگاه فنی حرفه‌ای سازمان آتش نشانی شامل موارد زیر می‌شود.

کاردانی حرفه‌ای

• کاردانی حرفه‌ای ایمنی و حفاظت تصرفات ساختمانی
• کاردانی حرفه‌ای امداد و نجات شهری
• کاردانی حرفه‌ای اطفای حریق شهری
• کاردانی فنی حرفه‌ای امداد و سوانح
• کاردانی فنی ایمنی کار و حفاظت فنی

مقطع کارشناسی حرفه‌ای (ناپیوسته)

• کارشناسی حرفه‌ای مدیریت و فرماندهی عملیات در حریق و حوادث
• کارشناسی حرفه‌ای مدیریت عملیات امداد و نجات
• کارشناسی حرفه‌ای مدیریت بحران در اماکن
• کارشناسی حرفه‌ای حفاظت و پیشگیری از حریق و حوادث
• کارشناسی حرفه‌ای ایمنی، سلامت و محیط زیست صنایع (HSE) 

مدرک تحصیلی برای استخدام آتش نشانی

همان‌طور که گفتیم، رشته تحصیلی با عنوان «آتش نشانی» در کنکور سراری وجود ندارد؛ بنابراین افرادی که قصد استخدام شدن در این حرفه را دارند باید در آزمون استخدام آتش نشانی شرکت کنند. این آزمون هر سال ی توسط شهرداری و زیر نظر سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود.

برای استخدام، حداقل مدرک لازم، معمولا دیپلم است و داوطلب باید در آموزن کتبی، تست‌های عملی (مانند دو یا شنا) و مصاحبه روانشناسی، گزینش عقیدتی و پزشکی قبول شود. از مواردی که شانس شما را برای استخدام شدن بالا می‌برد، تحصیل در رشته‌های مرتبط با ایمنی و آتش‌نشانی در دانشگاه علمی‌کاربردی‌ست. این دانشگاه‌ها بر اساس معدل دیپلم پذیرش داشته و شانس استخدام شدن شما را ارتقا می‌دهند.

رشته‌های شغلی استخدام آتش نشانی

استخدام آتش نشانی شامل عناوین شغلی زیر است:

استخدام آتش نشان: دیپلم کامل متوسطه حداقل سطح تحصیلات استخدام به عنوان آتش نشان است؛ اما فارغ التحصیلان رشته‌های کاردانی و کارشناسی مرتبط با آتش نشانی و ایمنی شانس بیشتری خواهند داشت.

استخدام کاردان آتش نشان: مدارک و رشته‌های مورد نیاز برای استخدام کاردان آتش نشان، مدرک کاردانی و کارشناسی رشته‌های مورد قبول طبق دفترچه استخدام آتش نشانی است.

استخدام کارشناس آتش نشان: فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای مرتبط می‌توانند به عنوان داوطلب استخدام کارشناس آتش نشان ثبت نام نمایند.

شغل آتش نشانی برای خانم‌ها

بانوان در سال 1381 برای اولین بار و به‌طور رسمی وارد حرفه آتش‌نشانی شدند. با این حال، حضوری رسمی زنان آتش نشان در تهران، دیرتر آغاز شد؛ در سال 1399 طی یک فراخوان استخدامی، 16 نفر از بانوان برای اولین بار جذب آتش نشانی شدند. معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان شهرداری، در خرداد 1404 اعلام کرد که برنامه‌ریزی جهت استخدام آتش‌نشان بانوان در دست انجام است. همچنین سازمان آتش‌نشانی تهران، به جهت بهبود خدمات در حوادث مربوط به بانوان و تحول در ساختار آتش‌نشانی، قصد دارد امسال 20 نیروی زن آتش نشانی را به استخدام خود درآورد.

شرایط استخدام در سازمان آتش نشانی

استخدام آتش نشانی نیز مثل استخدام در سایر مشاغل دارای برخی شرایط عمومی و اختصاصی‌ست. شرایط عمومی تقریبا برای همه رشته‌ها یکسان بوده و شامل مواردی مثل داشتن تابعیت ایران، دارا بودن کارت پایان خدمت یا معافیت غیرپزشکی، عدم اعتیاد به مواد مخدر و دخانی، عدم سوء پیشینه و موارد دیگر است. تمامی این موارد به طور کامل در دفترچه استخدام آتش نشانی ذکر می‌شوند.

شرایط اختصاصی بسته به رشته متفاوت است. مثلا دارا بودن گواهینامه رانندگی پایه یک، برای متقاضیان رشته شغلی راننده وسایل نقلیه تندرو سنگین و دارا بودن گواهینامه پایه دو یا پایه سه، برای متقاضیان رشته شغلی آتش نشان و کاردان آتش نشان الزامی‌ست.

شرایط سنی استخدام آتش نشانی

مطابق با آخرین اطلاعات رسمی، شرایط سنی برای شرکت در آزمون سازمان آتش‌نشانی در ایران به صورت زیر است:

• دارا بودن حداقل 20 و حداکثر 40 سال سن برای مردان
• دارا بودن حداقل 20 و حداکثر 35 سال سن برای زنان

برخی افراد مانند جانبازان، آزادگان، فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان بالای ۲۵٪ و آزادگان با بیش از یک سال اسارت، از شرط حداکثر سن معاف هستند.

مواد آزمون استخدام آتش نشانی چیست؟

مواد آزمون استخدام آتش نشانی دارای دو بخش عمومی و اختصاصی‌ست که به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

مواد آزمون عمومی

• فناوری اطلاعات (مهارت های هفتگانه ICDL)
• ریاضی و آمار مقدماتی
• زبان و ادبیات فارسی
• معارف اسلامی
• زبان انگلیسی عمومی
• اطلاعات عمومی، دانش اجتماعی و حقوق اساسی
• هوش و توانمندی های عمومی

مواد آزمون اختصاصی 

• مدیریت بحران
• ایمنی حوادث و آتش سوزی
• پیشگیری از بروز و گسترش حریق
• آیین نامه حفاظت فنی و بهداشت کار (HSE)

روش و سایت ثبت‌نام در آزمون

در شهر تهران اخبار، اطلاعیه‌‌ها و ثبت نام استخدام آتش نشانی از طریق سامانه جامع ثبت نام آزمون های سازمان آتش نشانی و خدمات شهرداری تهران انجام می‌شود. در آزمون‌های سراسری مشترک دستگاه‌های اجرایی کشور، علاوه بر سازمان آتش‌نشانی، امکان اطلاع‌رسانی و ثبت‌نام از طریق نهادهای دیگر یا مرکز آزمون جهاد دانشگاهی نیز وجود دارد.

دفترچه استخدام آتش نشانی

برای اطلاع از آخرین اخبار، شرایط ثبت‌نام و دانلود دفترچه استخدام آتش نشانی به سایت hrtc.ir مراجعه نمایید. جهت دانلود دفترچه راهنمای آزمون، روی لینک زیر کلیک نمایید.

دفترچه راهنمای ثبت‌نام آزمون استخدام

فرصت های شغلی در شرکت‌های خصوصی ایمنی و آتش‌نشانی

شرکت‌های ایمنی و آتش نشانی، برای فعالیت به عنوان مشاور باید دارای تاییدیه از سازمان آتش نشانی استان‌های مربوط باشند. این شرکت‌ها معمولا خدماتی مانند مشاوره آتش نشانی، اخذ تاییدیه آتش نشانی پایان کار ساختمان، تعمیر و نگهداری سیستم‌های ایمنی ساختمان را ارائه می‌دهند.

برای ارائه خدمات فوق، این شرکت‌ها به استخدام افرادی با تخصص‌های مختلف مثل کارشناس ایمنی، کارشناس سیستم‌های اعلام حریق، کارشناس سیستم‌های اطفا حریق و موارد مشابه نیاز دارند. شما می‌توانید با جستجو در سایت‌های کاریابی آگهی‌های استخدام را مشاهده کنید.

فرصت های شغلی آتش نشانی در شرکت گنجینه پاوان

گنجینه پاوان یک شرکت ایمنی و آتش نشانی بوده که دارای تاییدیه سازمان آتش نشانی تهران است. این شرکت خدماتی مانند مشاوره، طراحی، نصب، تست و راه اندازی، تعمیر و نگهداری سیستم‌های ایمنی و تجهیزات آن ارائه می‌دهد.

جهت ارائه خدمات مذکور، شرکت گنجینه پاوان اقدام به استخدام نیروهای ایمنی و آتش نشانی در رشته‌های زیر نموده است:

• کارشناس ایمنی و آتش نشانی
• کارشناس فنی سیستم‌های اعلام حریق
• کارشناس فنی سیستم‌های اطفای حریق
• کارآموز و کارشناس مناقصات

جمع‌بندی

آتش‌نشانی حرفه‌ای سخت، پرچالش و در عین حال ارزشمند بوده که نیازمند آمادگی جسمی، روحی و مهارت‌های تخصصی‌ست. داوطلبان برای استخدام باید شرایط عمومی مانند تابعیت ایرانی ، کارت پایان خدمت و عدم سوءپیشینه را داشته باشند و همچنین در آزمون کتبی، تست‌های عملی، مصاحبه و گزینش موفق شوند. حداقل مدرک لازم برای شرکت در آزمون دیپلم است، اما تحصیل در رشته‌های مرتبط شانس قبولی را افزایش می‌دهد. علاوه بر سازمان آتش‌نشانی، شرکت‌های خصوصی ایمنی و حریق مانند گنجینه پاوان نیز فرصت‌های شغلی خوبی در حوزه مشاوره، نصب و نگهداری سیستم‌های ایمنی فراهم می‌کنند.