نحوه دریافت تاییدیه آتش نشانی ساختمان

در سال‌های اخیر، دریافت تاییدیه آتش نشانی برای ساختمان چند طبقه به یکی از مراحل دشوار و زمان‌بر در روند ساخت و ساز تبدیل شده و ذهن بسیاری از مالکان و سازندگان را درگیر کرده است. در گذشته، وقتی موضوع ایمنی ساختمان هنوز در چندان جدی گرفته نمی‌شد، فرایند پایان کار بیشتر به مسائل شهری محدود بود. اما امروز با توجه به اهمیت روزافزون ایمنی و لزوم حفاظت در برابر حوادث احتمالی، موضوع آتش نشانی و اطفای حریق به بخش جدایی‌ناپذیر دریافت پایان کار ساختمان تبدیل شده است. بر این اساس، هر ساختمانی متناسب با نوع کاربری خود، ملزم به دریافت گواهی ایمنی آتش‌نشانی طبق استانداردهای روز است.

نحوه اخذ تاییدیه آتش نشانی برای ساختمان چند طبقه

تاییدیه آتش‌ نشانی تنها با یک بار بازدید و به همین سادگی‌ها صادر نخواهد شد و برای اخذ این مجوز به مدارک و شرایط خاصی نیاز دارید. تاییدیه آتش‌ نشانی نیز مثل هر کار اداری دیگری با تشکیل پرونده آغاز می‌شود. لازم به ذکر است که این فرایند تنها به کاغذباز‌ی‌های مرسوم خلاصه نشده و کارفرما یا نماینده‌‌ی قانونی وی، باید حتما در صورت لزوم در جلسات حل اختلاف و کارشناسی سازمان آتش‌نشانی  حاضر شود تا اطلاعات لازم برای برطرف کردن مشکلات موجود را کسب کند.

برای صدور تاییدیه آتش‌ نشانی، بازرسان سازمان آتش‌نشانی ملک متقاضی را از نظر سیستم‌های اعلام و اطفای حریق نصب شده، مقررات مربوط به ایمنی در معماری و هر سیستمی که برای ایمنی ساختمان مذکور لازم است، بررسی می‌کنند. در نهایت با تایید شدن تمام موارد مذکور، تاییدیه آتش نشانی برای مالک صادر می‌شود.

چرا اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی لازم است؟

کسب تاییدیه آتش‌ نشانی در سال‌های اخیر با بخشنامه‌ی سازمان آتش نشانی در بهمن‌‎ماه سال 1395 جدی‌تر شده است. در این بخش‌نامه تصریح شده که اخذ این تاییدیه تنها برای ساختمان‌های مسکونی لازم است که 5 طبقه داشته باشند؛ همچنین کلیه‌ی ساختمان‌های غیر مسکونی صرف نظر از اینکه در چند طبقه احداث شده باشند، حتما باید تاییدیه آتش‌ نشانی را اخذ کنند. تعداد واحد کمتر تاثیری در معافیت ساختمان‎های مسکونی 5 طبقه به بالا از کسب تاییدیه ندارد.

چه ساختمان هایی نیاز به تاییدیه آتش نشانی دارند؟

به طور کلی، تقریباً همه ساختمان‌های نوساز شهری برای گرفتن پایان‌کار یا پروانه بهره‌برداری، نیازمند تاییدیه آتش‌نشانی هستند؛ اما شدت و نوع الزامات بسته به کاربری و تعداد طبقات فرق می‌کند. دریافت تاییدیه آتش نشانی برای ساختمان‌های زیر الزامی‌ست:

• ساختمان های مسکونی بیشتر از 5 طبقه و یا بیشتر از 20 واحد: این ساختمان‌ها به سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، پله فرار، تجهیزات اضطراری و … نیاز دارند.
• ساختمان‌های تجاری و اداری: مراکز خرید، پاساژها، برج‌های اداری و حتی ساختمان‌های کوچک‌تر که کاربری تجاری دارند، باید تاییدیه آتش‌نشانی دریافت کنند.
• مراکز آموزشی، درمانی و فرهنگی: مدارس، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، سالن‌های سینما و تئاتر به دلیل حضور جمعیت زیاد، ملزم به رعایت کامل استانداردهای آتش نشانی هستند.
• کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و انبارها: به دلیل مواد قابل اشتعال یا خطرناک، حساسیت در این فضاها بیشتر بوده و سازمان آتش نشانی روی آن‌ها سخت‌گیری بیشتری دارد.
• ساختمان هایی که نیاز به پایان کار یا تغییر کاربری دارند.
• اماکنی که از سوی شهرداری و آتش نشانی اخطار گرفته باشند.

مراحل اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی

تأییدیه آتش‌ نشانی مانند هر مجوز دیگری، مجموعه‌ای از ضوابط و دستورالعمل‌ها را شامل شده که متقضی با رعایت آن‌ها می‌تواند تاییدیه را دریافت کند. با توجه به تفاوت پروژه‌های ساختمانی با یکدیگر، نمی‌توان به طور دقیق از ضوابط و دستورالعمل‌های یکسانی برای تمام این پروژه‌ها صحبت کرد، اما مواردی وجود دارند که تقریبا در تمامی بازرسی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند، مانند:

• نحوه‌ی طراحی و نصب سیستم‌های اعلام و اطفا حریق ساختمان
• محل نصب تجهیزات و نقشه‌های مورد استفاده
• نحوه‌ی طراحی سیستم‎هایی از قبیل فن فشار مثبت راه پله‎ها، اگزاست پارکینگ‌ها، شبکه‌ی برق اضطراری ساختمان و ایستگاه پمپاژ مخازن
• نحوه‌ی انتخاب، نصب و جانمایی علائم خروج اضطراری و خاموش‌کننده‌های دستی

برای اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی باید از کجا شروع کنیم؟

به طور کلی برای اخذ تأییدیه‌ آتش‌ نشانی، پس از ارائه‌ی کتبی نامه‌ی درخواست و تشکیل پرونده، معاونت پیشگیری سازمان آتش‌نشانی، زمانی را برای بازدید تعیین و به اطلاع متقاضی می‌رساند؛ بعد از اینکه بازدید توسط بازرسان سازمان انجام شد، نتیجه از قسمت کارتابل در سامانه سازمان آتش‌نشانی به اطلاع متقاضی می‌رسد. در این مرحله اگر پروژه‌ی بازدید شده از نظر تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی، (به عنوان مثال سیستم اعلام و اطفای حریق نصب شده) مورد تایید سازمان باشد، موفق به دریافت مهر تأیید ایمنی آتش‌نشانی شده و اجازه‌ی دریافت پایان کار را پیدا می‌کند، در غیر این صورت نواقص ایمنی به متقاضی اعلام و پس از رفع نواقص، مجددا قرار بازدیدی از محل مقرر می‌شود.

بهتر است در ابتدای عملیات ساختمانی نقشه معماری مصوب و دستورالعمل ایمنی و آتش نشانی را دریافت نمایید. همچنین به لیست شرکت های مورد تایید آتش نشانی نیاز پیدا می کنید. هنگام شروع پروژه عملیاتی ساختمان از شرکت های ارائه دهنده مشاوره آتش نشانی کمک بگیرید.

توجه داشته باشید که متقاضیانی که برای کسب تاییدیه آتش‎نشانی اقدام می‌کنند، نباید به این مجوز، به عنوان تاییدیه‌ی مادام‌‎العمر نگاه کنند و لازم است که مطابق ضوابط همین مجوز با یکی از شرکت‌های ایمنی برای تست و بازرسی دوره‌ای سیستم‌های اعلام و اطفای حریق مورد استفاده، قرارداد سرویس، نگهداری و تعمیر امضا کنند.

بازرسان سازمان آتش‌نشانی هنگام بازدید برای صدور تاییدیه آتش‌ نشانی عموما فضاهای زیر را در هر ساختمان بررسی می‌کنند:

• وضعیت طراحی پارکینگ‌ها
• نحوه‌ی پیاده‌سازی سیستم تخلیه‌ی دود ساختمان
• کیفیت نصب سیستم اعلام و اطفا حریق
• فضای اختصاص داده شده به عنوان جان‌پناه برای ساکنان

با توجه به اینکه تاییدیه آتش نشانی پیش نیاز دریافت پایان کار ساختمان است و تا زمانی که پایان کار وجود نداشته باشد، امکان انتقال سند در دفترخانه‏‌ی اسناد رسمی وجود نخواهد داشت، ساختمانی که موفق به دریافت تاییدیه آتش‌ نشانی نشود، نه تنها از نظر ایمنی و مقابله با حریق‌های احتمالی در معرض خطر قرار دارد، بلکه از لحاظ مالی در بازار مسکن نیز عملا فاقد ارزش خواهد بود.

لیست مدارک مورد نیاز برای اخذ تاییدیه ایمنی آتش‌نشانی

مدارکی که متقاضیان با در دست داشتن آن‎ها قادر خواهند بود برای تهیه‌ی تاییدیه اقدام کنند، عبارتند از:

• اصل و کپی کارت ملی مالک
• اصل و کپی سند مالکیت
• CD نقشه‌ی معماری ساختمان و برگه‌ی دستورالعمل
• نامه اتوماسیون شهرداری
• نقشه‌های ممهور به مهر شهرداری، 2 سری
• فیش پرداختی عوارض ایمنی و آتش‌نشانی

نکات تکمیلی

در حال حاضر با اینکه تمامی ساختمان‌های نوساز ملزم به دریافت تاییدیه آتش‌ نشانی هستند، اما در شهر تهران، مهندس ناظر برق ساختمان این اجازه را دارد تا برای ساختمان‏های 5 طبقه و کم‎تر، تاییدیه سیستم اعلام حریق صادر کند؛ اما ساختمان‎های 5 طبقه به بالا باید مراحل تشریح شده در این مطلب را اجرا کنند.

باید توجه داشت که صدور تاییدیه آتش‌ نشانی در 2 مرحله انجام می‌شود:

• مرحله‌ی طرح
• مرحله‌ی پایان کار و تست عملکرد

در مرحله‌ی طرح، سازنده‎ی ساختمان جدیدالاحداث پیش از آنکه کار ساخت و ساز را شروع کند، تمامی نقشه‌ها و طرح‎های پروژه را برای اخذ تاییدیه در اختیار سازمان آتش‌نشانی تهران قرار می‌دهد. در مرحله‌ی پایان کار و تست عملکرد نیز، نماینده‌ی سازمان آتش‌نشانی، بعد از اتمام پروژه به صورت حضوری از محل بازدید و نحوه‌ی اجرا و عملکرد سیستم‌های اعلام و اطفای حریق نصب شده را بررسی می‌کند و با استعلام از اصالت کالا، از صحت و سلامت کارایی تجهیزات نصب شده، اطمینان کسب می‎کند.

تاییدیه سازمان آتش‌نشانی پس از صدور تا یک سال اعتبار دارد و اگر متقاضی در این زمان، موفق به دریافت پروانه پایان کار نشود، باید مجددا برای دریافت این مجوز اقدام کند.

شرکت مجری آتش نشانی

با توجه به تخصصی بودن بحث ایمنی ساختمان و از آنجا که این تاییدیه نیازمند امضای قرارداد محضری سرویس، نگهداری و تعمیر با شرکت مجری آتش‌نشانی‌ست، مالک به تنهایی نمی‌تواند مدارک و شرایط لازم برای اخذ تاییدیه را آماده کند و برای این کار ناگزیر باید یک شرکت مجری آتش‌نشانی را انتخاب کند. مالک برای این منظور باید شرکت برگزیده را به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک معرفی نماید تا شرکت مجری، مراحل تخصصی زیر را برای اخذ تاییدیه دنبال کند:

• طراحی و ترسیم نقشه‌های سیستم‎‌های اعلام، اطفاء، اگزاست یا تخلیه، مطابق ضوابط و مقررات مصوب و ارسال برای سازمان آتش‌‎نشانی
• شرکت در جلسات توجیهی درباره‌ی نحوه‌ی طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های اعلام و اطفا حریق
• پیاده‌سازی سیستم‌های اعلام و اطفا حریق آتش‌نشانی با نظارت کارشناسان سازمان و برطرف کردن نواقص احتمالی در طول اجرای پروژه
• خرید و نصب تجهیزات مورد تایید سازمان آتش‌نشانی (تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی تهیه شده مانند دتکتور، اسپرینکلر، درب مقاوم در برابر حریق، پوشش مقاوم حریق و … حتما باید فرم اصالت کالا داشته باشند و مورد تایید سازمان آتش‌نشانی باشند.)
• تست تجهیزات و بازرسی نهایی مقررات معماری ساختمان، پس از اتمام پروژه‌ی اجرای سیستم‎ اعلام و اطفاء حریق
• آماده‌سازی مدارک برای کسب نوبت از سازمان آتش‎نشانی
• تنظیم قرارداد تعهد سرویس، نگهداری و تعمیر تجهیزات در دفترخانه‌ی رسمی

در صورت تایید سیستم ایمنی و آتش‌نشانی در بازدیدهای بازرسان، تاییدیه آتش‌ نشانی برای ملک مذکور صادر خواهد شد. هنگام انتخاب شرکت مجری برای اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی، حتما باید به این نکته توجه داشت که شرکت انتخابی، علاوه بر اینکه در فهرست شرکت‌های مورد تایید سازمان آتش‌نشانی قرار داشته باشد، در 4 حوزه‏‌ی فعالیت ایمنی در معماری، سیستم‌های کشف اعلام حریق، سیستم‌های اطفای حریق و سیستم‎های تهویه و اگزاست فن نیز تأیید شده باشد. زیرا از نظر سازمان آتش‌نشانی عقد قرارداد تنها با شرکتی مورد پذیرش است که فعالیت در هر 4 حوزه‌ی مورد اشاره را دارا باشد.

هزینه دریافت تاییدیه آتش نشانی

محاسبه تعرفه هزینه دریافت تاییدیه آتش نشانی بر اساس گروه‌بندی تصرفات ساختمانی‌ست که در آن عوامل زیر تعیین‌کننده هستند:

نوع کاربری ساختمان: هر ساختمان بر اساس عملکرد اصلی‌اش (مسکونی/اداری، تجاری یا صنعتی/انباری) در یکی از سه دسته قرار می‌گیرد. کاربری، میزان نیاز به تجهیزات و ضوابط ایمنی ویژه را مشخص می‌کند.

ارتفاع کل ساختمان: منظور از ارتفاع، فاصله کف آخرین طبقه تا پایین ترین تراز معبر دسترسی مجاور ساختمان است. با افزایش ارتفاع، ساختمان‌ها به سیستم‌های ایمنی پیچیده‌تری نیاز خواهند داشت که به دنبال آن هزینه بیشتری به همراه دارند.

زیر بنای کلی: مجموع مساحت تمام طبقات (زیرزمین، همکف، طبقات فوقانی و در صورت لزوم پارکینگ) است که در سه بازه کمتر از 4830 متر مربع، 4830-9000 متر مربع، 10000 متر مربع و بیشتر دسته‌بندی می‌شوند. هرچه زیربنا بیشتر باشد، حجم کار طراحی و نظارت آن هم بیشتر است؛ بنابراین نرخ واحد بیشتری اعمال می‌شود.