هیچکس انتظار بروز هیچ نوع حریقی را ندارد چه برسد به انتظار مواجهه با حریق مایعات قابل اشتعال را، اما آتش‌سوزی‌ها جزو آن دسته از حوادث ناگواری‌اند که ممکن است یک روز اتفاق بیفتند، به همین دلیل نیز باید همیشه تجهیزات ایمنی و برنامه‌های مناسب برای مقابله با حریق را از پیش آماده کرده و در اختیار داشته باشیم. به همین دلیل در این مطلب از مقالات گنجینه پاوان به اطفاء حریق کلاس B یا همان حریق ناشی از مایعات قابل اشتعال می پردازیم.
در رابطه با مایعات قابل اشتعال، اگر به خاطر نوع کار خود با این مواد سر و کار دارید باید حتما در محل کار خود، خاموش‌کننده اطفاء حریق کلاس B داشته باشید. شاید سؤالتان این باشد که منظور از خاموش‌کننده‌ی آتش‌نشانی کلاس B چیست و چرا نمیتوان برای اطفای مایعات قابل اشتعال از همان خاموش‌کننده‌های معمولی استفاده کرد؟
برای خاموش کردن مایعات قابل اشتعال به مواد شیمیایی خاصی نیاز داریم. به همین دلیل نیز خاموش کردن مایعات قابل اشتعال با استفاده از خاموش‌کننده‌های معمولی امکان‌پذیر نیست.
حریق مایعات قابل اشتعال و خاموش‌کننده اطفاء حریق کلاس B؛
انجمن ملی حفاظت در برابر حریق NFPA انواع حریق را در 5 دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌کند:
در این طبقه‌بندی انواع حریق بر اساس مواد قابل اشتعال هر آتش‌سوزی دستهبندی می‌شوند، بدین ترتیب، آتش‌سوزی‌های کلاس B به هر نوع حریقی اطلاق میشود که مایعات قابل اشتعالی مانند روغن، میعنات پتروشیمی، نفت، گازوئیل، بنزین، قیر، انواع رنگهای روغنی، چسب‌های صنعتی و شیمیایی، حلالهای شیمیایی و مشتقات الکلی را شامل شود.
به طور خلاصه انواع حریق در استاندارد بین‌المللی NFPA عبارتاند از:
- حریق Class A: شامل مواد سوختنی متداول مثل کاغذ و چوب؛
- حریق Class B: شامل مایعات قابل اشتعالی مانند گازوئیل و بنزین؛
- حریق Class C: شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصال در مدار تجهیزات الکترونیکی؛
- حریق Class D: شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از سوختن فلزاتی مانند منیزیم و تیتانیوم؛
- حریق Class K: شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از سوختن روغن‌های پخت‌وپز و چربی‌های خوراکی؛
با توجه به اینکه آتش‌سوزی‌ها، طبقهبندیهای مختلفی دارند، بنابراین خاموش‌کننده‌هایی که برای اطفاء حریق هر طبقه‌ی خاصی از آتش‌سوزی به کار میرود، نیز از محتویات شیمیایی متفاوتی پر شده است، برای مثال خاموش‌کننده Class A بیشتر با آب پر شده است، اما برای خاموش کردن انواع حریق در Class B آتش‌سوزی از پودرهای شیمیایی استفاده میشود، خاموش‌کننده‌های نوع B نیز از فوم یا پودرهایی پر شده‌اند که با جلوگیری از رسیدن اکسیژن به آتش، باعث اطفاء حریق می‌شوند. البته خود خاموش‌کننده‌های Class B نیز به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه با انواع مختلف این خاموش‌کننده‌ها بیشتر آشنا میشویم:
در ابتدا باید توجه داشت که متناسب با محیط زندگی یا کار و مواد مختلفی که با آنها سر و کار دارید، نوع خاصی از خاموش‌کننده‌ی اطفاء حریق، بیشتر در مقابله با حریق‌های احتمالی به کمکتان خواهد آمد. بر پایهی مقررات و ضوابط استانداردهای بین‌المللی NFPA، فوم‌های فیلم‌ساز از جمله فوم‌های مقاوم در برابر حریقی‌اند که برای مواجهه با آتش‌سوزی‌های Class B مورد استفاده قرار میگیرند، دو نوع فوم‌های فیلم‌سازی که در مواجهه با حریق کاربرد بیشتری دارند عبارتاند از: فوم فیلم‌ساز آبدار و فوم فیلم‌ساز فلوئوروپروتئین.
البته برای استفاده از این نوع مواد در خاموش‌کننده‌های Class B محدودیت‌هایی وجود دارد، برای مثال از این نوع خاص فوم در آب و هوای خیلی سرد یا برای اطفاء حریق تجهیزاتی که بنا به دلایل فنی باید در دمای زیر صفر نگهداری شوند، نمیتوان استفاده کرد. اما اگر از بابت دمای هوا، اجباری به کار یا زندگی در محیط‌های خیلی سرد ندارید، این دسته از فوم‌ها انتخابی بسیار قابل اعتماد برای مقابله با حریق‌های Class B هستند، چرا که این فوم‌ها به خوبی سطح مایع احتراقی را میپوشانند و با این کار از زبانه کشیدن دوبارهی آتش جلوگیری می‌کنند.
خاموش‌کننده اطفاء حریق کلاس B و دی‌اکسید کربن؛
دی‌اکسید کربن از جمله ترکیبات شیمیایی مؤثر برای اطفاء حریق Class B محسوب میشود. اما استاندارد بین‌المللی NFPA استفاده از عامل شیمیایی دی‌اکسید کربن را در محیط‌های باز و بادخیز توصیه نمیکند، چرا که وزش باد، خیلی سریع ممکن است به پراکنده شدن ذرات دی‌اکسید کربن منجر شود.
اگر نگران اطفاء حریق در ساختمانهایی هستید که از تجهیزات گران قیمت الکترونیکی یا آزمایشگاهی نگهداری می‌کنند یا برای آماده‌سازی غذا استفاده می‌شوند، دی‌اکسید کربن یکی از بهترین گزینه‌هاست چرا که این ماده‌ی شیمیایی بعد از استفاده هیچ رد و اثری از خود بر جای نمی‌گذارد.
بر مبنای مقررات و ضوابط استاندارد بین‌المللی NFPA هنگام کار با خاموش‌کننده اطفاء حریق دی اکسید کربن Class B حتما باید در فاصله‌ی 1 تا 2.5 متری از حریق قرار داشته باشیم. توجه به این نکته از این لحاظ قابل اهمیت است که استفاده از خاموش‌کننده دی‌اکسید کربن تنها در فضاهای کوچک و عمدتا سربسته امکان‌پذیر است.
خاموش‌کننده اطفاء حریق کلاس B و ماده هالوژنه؛
چندین نوع خاموش‌کننده Class B وجود دارند که در ترکیبات شیمیایی آنها از اتم‌های هالوژن استفاده میشود. هالون 1211 یا دی کلرو دی فلرومتان، از جمله مواد اطفاء حریقی است که هم قابلیت استفاده در آب و هوای سرد را دارد و هم برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های Class B بسیار مؤثر است. هالون 1211 در مقابله با حریق، 2 برابر دی اکسید کربن کارآیی دارد، اما مشکلی بزرگ برای استفاده از این ماده‌ی مؤثر وجود دارد، ضوابط NFPA به دلیل اینکه دی کلرو دی فلرومتان برای محیط زیست مخرب تشخیص داده شده است، این ماده را از رده خارج شده، اعلام کرده است.
مواد هالوژنی دیگری در دسترس قرار دارند که از لحاظ کارآیی تأثیر هالون 1211 را دارند اما برای محیط زیست ضرری ندارند و به ضخامت لایهی ازون زمین هم ضرری نمی‌زنند، از جمله‌ی این قبیل مواد هالوژنی، می‌توان به 3M Novec 1213 و گاز FM 200 اشاره کرد.
خاموش‌کننده اطفاء حریق کلاس B و پودرهای خشک؛
خاموش‌کننده‌های پودر خشک برای اطفاء حریق مایعات، از پودرهایی استفاده می‌کنند که از ذرات بسیار ریزی تشکیل شده‌اند، بی‌کربنات سدیم و بی‌کربنات پتاسیم از جمله پودرهای خشکی هستند که برای اطفاء حریق گازها و مایعات احتراقی در بازار عرضه می‌شوند و معمولا برای ارائه‌ی این قبیل پودرهای خشک از بسته‌بندی‌هایی استفاده میشود که در مقابل نفوذ رطوبت و نم مقاوم باشند.
نوع دیگر خاموش‌کننده‌هایی که با پودر خشک پر شده‌اند، خاموش‌کننده اطفاء حریق بر پایه منو آمونیوم فسفات است. این ترکیبات شیمیایی نیز مثل پودرهای خشک دیگر برای اطفاء حریق مایعات قابل اشتعال استفاده می‌شوند. البته باید به این نکته توجه داشت که این نوع پودر خشک در خاموش کردن حریق‌های Class A نیز درست مثل آتش‌سوزی‌های طبقه‌بندی B مؤثر و قابل اعتماد است.
اطفاء حریق مایعات و بهترین مکان برای نصب خاموش‌کننده؛
همانطور که می‌توان حدس زد، بهترین مکان برای خاموش‌کننده‌های حریق، در محلی است که نزدیک مایعات قابل اشتعال قرار داشته باشد و در هنگام بروز آتش‌سوزی‌های احتمالی به سرعت و سهولت در دسترس قرار داشته باشد. ادره ایمنی و بهداشت شغلی امریکا OSHA کلیه‌ی مشاغل را ملزم می‌کند تا نهایتا خاموش‌کننده اطفاء حریق Class B را در فاصله‌ی 15 متری از محل احتمالی بروز حریق قرار دهند.
استاندارد بین‌المللی NFPA نیز توصیه‌هایی در رابطه با نحوه‌ی به کارگیری خاموش‌کننده اطفاء حریق Class B به منظور افزایش ایمنی محیط کار دارد، این توصیه‌ها عبارتاند از:
- خاموش‌کننده‌های اطفاء حریق باید در راهروهای خروجی در نظر گرفته شده برای تخلیه‌ی کارکنان و در دسترس ساکنان قرار داشته باشند تا هر فردی هنگام بروز حریق و در زمان تخلیه‌ی ساختمان بدون اینکه نیازمند بازگشت به مناطق پر خطر ساختمان باشد، امکان استفاده از این خاموش‌کننده‌ها را داشته باشد.
- خاموش‌کننده‌های اطفاء حریق باید در برابر دیدگان تمام افراد باشند و پشت هیچ مانعی پنهان نباشند.
- در صورتی که مانعی غیر قابل حذف در محل وجود داشته باشد، از تابلوهای هشدار مناسب، به منظور تعیین دقیق جایگاه خاموش‌کننده اطفاء حریق استفاده شود.
- هر خاموش‌کننده اطفاء حریق حداقل باید در ارتفاع یک متری از سطح زمین قرار داشته باشد، اما نباید بیشتر از 1.5 متر بالاتر از سطح زمین قرار بگیرد. (البته خاموش‌کننده‌های آتش‌نشانی که بیشتر از 40 کیلوگرم وزن دارند و یا خاموش‌کننده‌های چرخ‌‍دار از این قاعده مستثنا خواهند بود.)
گنجینه پاوان و دسترسی به خدمات تخصصی در حوزه‌ی تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی؛
دسترسی به خدمات ایمنی و آتش‌نشانی، دقیقا متناسب با نیاز محیط کار یا خانه، یکی از بهترین راهکارها نه فقط برای مقابله با حریق‌های احتمالی، بلکه برای پیشگیری از بروز خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیر است. شرکت گنجینه پاوان به عنوان یکی از به‌روزترین شرکت‌های حوزه‌ی ایمنی و آتش‌نشانی، با اتکا به تخصص و تجربه‌ی کارشناسان این شرکت خدمات متنوعی را برای تشخیص، اعلام و اطفاء حریق ارائه می‌کند، برای اطلاع از خدمات متنوع شرکت گنجینه پاوان در حوزه‌ی ایمنی و تجهیزات آتش‌نشانی از طریق بخش تماس با ما وبسایت گنجینه پاوان با همکاران ما در ارتباط باشید.
منبع: temarry.com ؛
